Nasze magazyny
Eukaliptus (Eucalyptus)
Jest tradycyjnie stosowany w leczeniu astmy, przekrwienia nosa, kataru, kaszlu, bólu gardła i zapalenia zatok. Wykazano, że liście tego krzewu mają właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne i łagodzące uczucie zatkania nosa. W dużej mierze zawdzięczają to eterowi monoterpenowemu – eukaliptolowi (cyneolowi), który jest głównym składnikiem chemicznym olejku eterycznego z tej rośliny2.
Eukaliptol występuje również w olejkach eterycznych z bazylii, rozmarynu, szałwii muszkatołowej i mięty pieprzowej. Jak pokazują badania, może istotnie zmniejszyć objawy zapalenia błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych, jak również ostrego nieropnego zapalenia nosa i zatok. U dorosłych pacjentów, którym podawano dawkę 600 mg cyneolu dziennie, po 4 i 7 dniach zaobserwowano złagodzenie objawów w porównaniu do grupy placebo3.
Cyklamen purpurowy (Cyclamen purpurascens)
Ta pochodząca z południowej i środkowej Europy roślina była używana w medycynie od czasów starożytnych. Na przykład Theofrastus w starożytnej Grecji (IV-III w. p.n.e.) zalecał wkładanie mieszanki ekstraktu cyklamenowego i miodu do nosa w celu leczenia kataru i bólu głowy. Dziś wiemy, że miał rację. Ekstrakt z cyklamenu obfituje w saponiny, które działają jako lokalny środek powierzchniowo czynny na błonach śluzowych w celu promowania donosowego drenażu płynu z zatok1.
Brodziuszka wiechowata i eleuterokok kolczasty (Andrographis paniculata i Eleutherococcus senticosus)
Kan Jang, czyli mieszanka tych 2 ziół przygotowana przez Szwedów, ma za zadanie aktywować działanie układu immunologicznego. Naukowcy z Armenii w podwójnie zaślepionym, kontrolowanym placebo badaniu dowiedli, że Kan Jang usprawnia leczenie ostrych zakażeń górnych dróg oddechowych, a także łagodzi objawy zapalenia zatok.
Preparat był dobrze tolerowany. 95 osób w grupie leczonej i 90 pacjentów w grupie placebo zakończyło badanie zgodnie z protokołem. Leki pobierali przez 5 dni. Całkowita analiza wyników wykazała bardzo znaczącą poprawę u osób otrzymujących Kan Jang w porównaniu z tymi z grupy placebo. Najważniejszą poprawę uczeni odnotowali w łagodzeniu objawów bólu głowy oraz nosa i gardła wraz z ogólnym złym samopoczuciem. Zdaniem autorów badania preparat zawierający brodziuszkę i eleuterokoka może skrócić czas trwania i zmniejszyć objawy przeziębienia5.
Rzepień pospolity (Xanthium strumarium)
W medycynie chińskiej stosowany jest od tysięcy lat i ma tam ugruntowaną opinię jako środek poprawiający stan pacjentów cierpiących z powodu zapalenia nosa, zatok przynosowych, bólów głowy, wrzodów żołądka, pokrzywek, reumatyzmu bakteryjnego, zakażeń grzybiczych czy zapalenia stawów. I trudno się temu dziwić, skoro do tej pory uczeni wyizolowali i zidentyfikowali ponad 170 składników chemicznych wchodzących w skład tego zioła! Natomiast we współczesnych badaniach potwierdzili, że rzepień pospolity ma szeroki potencjał farmakologiczny. Działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, przeciwwirusowo, przeciwutleniająco, przeciwzapalnie i przeciwbólowo7.
W pracy z 2013 r. naukowcy z Santa Monica potwierdzili, że służy do leczenia lepkiego kataru i bólów głowy związanych z chorymi zatokami. Hamuje uwalnianie histaminy i jest też w stanie modulować cytokiny prozapalne poprzez hamowanie ludzkich komórek tucznych i jednojądrzastych komórek krwi obwodowej8. Rzepień w połączeniu z kwiatem magnolii jest często stosowany do przeciwdziałania alergicznemu zapaleniu błony śluzowej nosa9.
Rozwar wielkokwiatowy (Platycodon grandiflorus)
Zioło to wspomaga rozwój układu odpornościowego, poprawia funkcję odpornościową błon śluzowych oraz ma działanie przeciwzapalne. Wiele wskazuje na to, że zawdzięcza to sporej zawartości platykozydów (saponin), które mają działanie antywirusowe, oraz przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych lignanów10.
W niektórych badaniach na szczurach odnotowano, że po podawaniu dożołądkowo ekstraktu z rozwaru wtórne markery związane z odpornością i stanem zapalnym, takie jak interleukiny, czynnik martwicy nowotworu alfa (TNF-α) i białko C-reaktywne (CRP) są znacząco niższe11.
Pelargonia afrykańska (Pelargonium sidoides)
W Republice Południowej Afryki od dawna stosowano ją w leczeniu różnych schorzeń, w tym infekcji górnych dróg oddechowych, nawet tak poważnych, jak zapalenie oskrzeli czy gruźlica.
Wodny, etanolowy ekstrakt z korzenia pelargonii ma znaczącą aktywność przeciwbakteryjną przeciwko opornemu na leki Staphylococcus aureus i działanie przeciwwirusowe przeciwko szczepom wirusa grypy sezonowej A (H1N1, H3N2), syncytialnemu wirusowi oddechowemu, koronawirusowi, wirusom paragrypy i Coxsackie12. Zwiększa też aktywność fagocytów ludzkiej krwi obwodowej, a także ma działanie przeciwadhezyjne poprzez interakcję z powierzchniowymi czynnikami wiążącymi bakterie13.
103 pacjentów z radiologicznie i klinicznie potwierdzonym ostrym zapaleniem błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych podzielono na 2 grupy. Pierwsza otrzymywała 3 razy dziennie ekstrakt w kroplach, druga – placebo. Po 22 dniach na podstawie zmian w punktacji ciężkości zapalenia zatok belgijscy uczeni uznali, że ekstrakt z pelargonii afrykańskiej ma lepszą skuteczność i tolerancję14. Z kolei przegląd Cochrane dowodzi, że może on być skuteczny w łagodzeniu bólów głowy i zmniejszaniu wydzieliny z nosa u dorosłych15.
- Acta Otorhinolaryngol Ital. 2015 Feb; 35(1): 1-8
- J Antimicrob Chemother. 2009 Dec;64(6):1219-25
- Eur Arch Otorhinolaryngol. 2008 Nov;265(11):1355-9; Laryngoscope. 2004 Apr;114(4):738-42
- In Vivo. 2005 Mar-Apr;19(2):417-21; Phytother Res. 2013;27:199-204
- Phytomedicine. 2002 Oct;9(7):589-97
- Curr Med Chem. 2008;15(16):1616-27
- Molecules. 2019 Jan 19;24(2):359
- Otolaryngol Clin North Am. 2013 Jun;46(3):345-66
- J Ethnopharmacol. 2009 Feb 25;122(1):100-5
- Prev Nutr Food Sci. 2014 Jun;19(2):59-68; Molecules. 2021 Jul 27;26(15):4530
- Molecules. 2020 Oct 29;25(21):5020; Front Pharmacol. 2022; 13: 908941
- Phytomedicine. 2007:14 Suppl 6:9-17
- J Ethnopharmacol. 2011 Jan 7;133(1):147-52
- Rhinology. 2009 Mar;47(1):51-8
- Cochrane Database Syst Rev. 2008 Jul 16:(3):CD00632
