Ta niepozorna roślinka obniża poziom cukru, leczy wrzody i wspiera wątrobę

Działanie lecznicze nasion kozieradki – nazywanej też koniczyną grecką lub fenegryką – od wieków wykorzystywane jest w tradycyjnej medycynie indyjskiej oraz chińskiej, a opis ich właściwości znajdziemy już w starożytnej ajurvedzie. W papirusie Ebersa powstałym ok. 1550 r. p.n.e. pojawiły się pierw­sze informacje o wykorzystaniu oleju otrzyma­nego z jej nasion w zabiegach pielęgnacyjnych.

W tej niewielkiej roślinie mieści się bogactwo korzystnych dla zdrowia substancji biologicznie czynnych. Fenegryka jest ceniona za związki ślu­zowe (20-60%), jakich dostarczają jej nasiona. Zawierają one też wiele rodzajów flawonoidów (luteolinę, trycynę, naryngeninę, kwercetynę), glikozydów (witeksynę, izowiteksynę, orientynę, izoorientynę, wiceninę-1 i -2) oraz izoflawonów – związków z rodzaju fitoestrogenów – wykazują­cych podobną aktywność do ludzkich estrogenów¹.

Na co pomaga kozieradka pospolita?

Regulacja poziomu glukozy

Przyjmowanie kleiku z nasion kozieradki powo­duje opóźnienie wchłaniania węglowodanów w jelitach oraz redukuje poposiłkowy wzrost stężenia cukru we krwi. W testach dowiedzio­no, że ekstrakt aktywuje w adipocytach oraz komórkach wątroby insulinową ścieżkę sygna­lizacyjną. Jedzenie rozdrobnionych nasion ro­śliny doprowadziło do obniżenia indukowanej poposiłkowej hiperglikemii, a preparaty z nich poprawiają obwodowe wykorzystanie glukozy².

Na Alzheimera i Parkinsona

Dzięki zawartości alkaloidu – trygoneliny – koni­czyna grecka chroni neurony mózgu przed uszko­dzeniami powodowanymi nie tylko przez wolne rodniki, ale także degeneracyjnym działaniem złogów β-amyloidu, które są jedną z przyczyn choroby Alzheimera. Pobudza też regenerację aksonów komórek mózgowych oraz stymuluje powstawanie synaps, czego efektem jest poprawa pamięci³. Co więcej, stosowa­nie ekstraktu z nasion kozieradki 4-krotnie ogranicza wzrost stopnia upośledzenia sprawności ruchowej osób cierpiących na parkinsona⁴.

Naturalny niesteroidowy lek przeciwzapalny

W toku badań wykazano również, że zastosowana zewnętrznie, doust­nie, jak i dootrzewnowo daje efekty porównywalne do niesteroidowych leków przeciwzapalnych: diklofenaku potasu, sodu czy pentazocyny. Do­datkowo towarzyszy temu efekt prze­ciwgorączkowy i przeciwbólowy⁵.

Przeciw wrzodom żołądka i dwunastnicy

W medycynie tradycyjnej kozieradka od dawna jest wykorzystywana w lecze­niu chorób przewodu pokarmowego, a badania potwierdzają, że działa ochro­nie na błonę śluzową w chorobie wrzo­dowej. Ponadto zmniejsza obrzęk oraz przekrwienie śluzówki, gdyż hamuje wy­dzielanie soku żołądkowego i pepsyny⁶.

Chroni przed rakiem

Inne wyniki badań wskazują, że sub­stancje czynne zawarte w nasionach fenegryki mają szerokie działanie prze­ciwnowotworowe wobec raka jelita gru­bego, czerniaka oraz białaczki. Hamują rozwój chłoniaka komórek B i T, raka brodawkowatego tarczycy, raka sutka i jajnika. Za aktywność przeciwno­wotworową odpowiadają saponiny steroidowe, a przede wszystkim dios­genina, która zarówno hamuje wzrost komórek nowotworowych, jak i pobu­dza ich obumieranie, czyli apoptozę⁷.

Wspiera wątrobę

Ze względu na obecność związków polifenolowych kozieradka może kon­kurować z sylimaryną pod względem hepatoprotekcyjnym. Związki te przy­czyniają się do zmniejszenia liczby grup karbonylowych białek, które uważane są za jeden z markerów stresu oksyda­cyjnego. W wyniku zastosowania frakcji polifenolowej z jej nasion zaobserwowa­no unormowanie podwyższonych po­ziomów markerów wątrobowych takich jak: ALAT, LDH, ASPAD, ALP, bilirubina oraz GGT. A przy tym zwiększył się poziom zredukowanego glutationu⁸.

Redukuje cholesterol

Nasiona rośliny stosuje się również do obniżania poziomu trójglicerydów i cholesterolu, zarówno całkowitego, jak i frakcji lipoprotein o niskiej gę­stości (LDL) oraz bardzo niskiej gęsto­ści (VLDL). Z drugiej strony potwier­dzono, ich korzystny wpływ na wzrost poziomu lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL)⁹. Okazuje się, że wystar­czy regularne doprawiać nimi potrawy, by znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia zakrzepicy.

Niszczy grzyby i pierwotniaki

Inne wyniki badań dowodzą przeciwgrzybiczej aktywności ekstraktów fenegryki m.in. wobec Aspergillus niger, Alternaria syphil­lus, Rhizopus syphillus, Fusarium solani oraz Aspergillus flavus¹⁰. Jed­nocześnie wykazano, że ekstrakty te działają również przeciwpierwot­niakowo wobec Trichomonas vagi­nalis oraz Plasmodium falciparum. ­

Zastosowanie kozieradki pospolitej

• Odwar Łyżkę sproszkowanych nasion zalej szklanką letniej wody (250 ml), wymie­szaj i ogrzewaj do wrzenia, łagodnie gotując 3-5 min. Odstaw na ok. 10 min.
  Ciepły odwar stosuj zewnętrznie do okładów w ropnych zapaleniach skóry, na wrzody, czyraki, obrzęki, opuchlizny, rany, a także w sta­nach zapalnych skóry. Możesz nim także płukać jamę ustną przy bólu gardła i w stanach zapalnych.
  Pij odwar 3 razy dziennie po pół szklanki jako lek ogólnie wzmacniający, ułatwiający trawienie, a także pobu­dzający wydzielanie soku żołądkowego.
• Kataplazmy Rozdrobnij 50 g nasion kozieradki i zwilż ciepłą wodą. Możesz dodać pół łyżeczki 10% kwasu octowego. Następ­nie ogrzewaj wszystko do temperatury 40°C. Pastę rozsmaruj na gazie lub bandażu i przykładaj na chore miejsca.
  Właściwości śluzowe wykorzystuje się tu w leczeniu miejscowym stanów zapalnych otwartych ran, oparzeń, wrzodów, czyraków, guzów, obrzęków, a także jako okłady rozgrzewające.
• Nalewka 4 łyżki sproszkowanych nasion fenegryki zalej szklanką wrząt­ku (250 ml) i odstaw pod przykryciem na godzinę. Następnie całość wlej do słoja, zalej 200 ml wódki. Dokład­nie wymieszaj i zakręć słój. Odstaw na 3 dni. Po tym czasie przefiltruj nalewkę przez gazę lub filtr, dodaj 200 ml płynnego miodu i ponownie wy­mieszaj, tak aby składniki się połączyły. Przelej do butelki i szczelnie zamknij. Zażywaj w stanach osłabienia i braku apetytu 3 razy dziennie po 2 łyżki. Dla poprawy pamię­ci 3 razy dziennie po 1 łyżce.