Dziwne bóle, bezsenność, a nawet mgła mózgowa - być może winny tych objawów zamieszkał w Twoim domu

Całkowite wyeliminowanie zarodników pleśni może okazać się trudne. Na przy­kład, zaledwie jeden niewidoczny gołym okiem zarodnik Stachybotrys charta­rum, czyli czarnej pleśni, może stać się zaczątkiem całej kwitnącej kolonii.

Pleśń i grzyby w naszym środowisku

Na naszej planecie istnieje ponad 200 tys. ga­tunków grzybów – kapeluszowych, pleśni, drożdży, porostów i trufli – których zada­niem jest rozkładanie organizmów biologicz­nych i przywracanie ich składników od­żywczych glebie. Niektóre pleśnie są bardzo pożyteczne, jak np. pleśń Penicillium, z któ­rej otrzymuje się antybiotyk – penicylinę.

Jednakże wiele pleśni z gatunków Aspergillus, Fusarium, Stachybotrys i, co ciekawe, także Penicillium ma działanie wysoce trujące, uwalniając niebezpieczne bio- i mykotoksyny (groźne produkty prze­miany materii), które mogą być wdychane z powietrzem lub osiadać na skórze i po­wodować szkody u innych istot żywych. Spośród ok. 100 tys. różnych gatunków pleśni 80 uważa się za szkodliwe. Mogą one wykazywać działanie od alergennego (wywołującego łagodne podrażnienia), poprzez patogenne (wywo­łujące infekcje), aż po toksyczne (niebezpiecznie trujące dla wszystkich żywych organizmów).

Jak pleśń wpływa na zdrowie?

Zarodniki pleśni wytwarzają gazy bardzo po­dobne do lotnych związków organicznych. Dostają się one do krwiobiegu i krążą w ukła­dzie pokarmowym. Wątroba stara się odtruć or­ganizm poprzez odprowadzanie toksyn do żółci. Jednak pleśń przypomina nieco magnes. Jest lepka i przywiera do żółci, a następnie trafia z powrotem do jelit i z krążeniem dostaje się znów do wątroby – wyjaśnia Dean Mitchell.

Mykotoksyny wywierają wpływ na wszystkie układy organizmu, oddziałując na liczne narzą­dy, m.in. płuca, układ mięśniowo-szkieletowy oraz ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy². Oprócz problemów oddechowych, takich jak katar i astma, jednym z najlepiej znanych skutków ubocznych narażenia na kontakt z pleśnią jest zespół przewlekłej reakcji zapalnej (CIRS), wywo­ływany przez biotoksyny wyzwalające nadmierną produkcję cytokin, które dosłownie eksplodują w całym organizmie, skłaniając układ odporno­ściowy do atakowania własnych tkanek (cytokiny są drobnocząsteczkowymi białkami, niezbędnymi dla sygnalizacji komórkowej). Szeroka gama ob­jawów CIRS obejmuje różnorodne dolegliwości, od zmęczenia i bólów głowy po nadmierne pragnie­nie, zaburzenia hormonalne, problemy trawienne, dezorientację, bóle stawów i problemy poznawcze.

Mykotoksyny wywierają negatywny wpływ na komórki tuczne, stanowiące część naszej tkanki łącznej i współpracujące z układem odpornościo­wym. Rezultatem tego są choroby wywołane nad­wrażliwością (alergie), przewlekłe zapalenie zatok, zapalenie oskrzeli, kaszel i problemy neurologiczne, takie jak bóle głowy, mdłości i mgła mózgowa³. Bio­toksyny te mogą również wyzwalać reumatoidalne zapalenie stawów⁴, a badania dowodzą, że wpły­wają one niekorzystnie także na układ płucny⁵.

W badaniach powiązano także narażenie na działanie toksycznej pleśni ze stwardnieniem rozsianym⁶. Niektóre inne objawy ogólne to wypa­danie włosów, oporność insulinowa, bezsenność, wrażliwość na substancje chemiczne, huśtawki emocjonalne i zmiany zachowania, niewyjaśnione przybieranie lub tracenie na wadze, przewlekły ból, mgła mózgowa, poranne uczucie kaca, nawet jeśli nie piło się wcale alkoholu, a także depresja.

Wpływ pleśni na mózg

Jednym z powodów, dla których objawy są tak zróżnicowane, jest ich silne powiąza­nie z mózgiem. Badania pokazują, że wiele mykotoksyn pokonuje barierę krew-mózg; na­leży do nich m.in. gliotoksyna, czyli mykotoksy­na wydzielana przez Aspergillus fumigatus⁷. Narażenie na kontakt z pleśniami w budynkach uszkodzonych na skutek zalania wodą może wywoły­wać objawy neurologiczne i neuropsychiatryczne: za­burzenia ruchu, równowagi i koordynacji, majaczenie, otępienie i różnego rodzaju objawy bólowe⁸. Ekspozycja na mykotoksyny uważana jest obecnie za jeden z czyn­ników odgrywających rolę w schorzeniach neuroroz­wojowych, takich jak zaburzenia spektrum autyzmu⁹.

Badanie „Jak mykotoksyny mogą wpływać na nasz mózg”, opublikowane w International Journal of Mole­cular Science w 2011 r., ujawniło, że pewne mykotok­syny bezpośrednio upośledzają funkcje neurologiczne poprzez zakłócanie pracy neuronów i ich niszczenie¹⁰.

Jill Carnahan, lekarz medycyny funkcjonal­nej z Louisville w stanie Kolorado, wymienia następujące 4 główne mykotoksyny, znane z wy­woływania skutków neurotoksycznych.

Toksyna T-2 jest produktem ubocznym gatunku grzybów Fusarium, a kontakt z nią następuje głównie poprzez ziarna zbóż. Zabija ona komórki mózgu zarówno w mózgach płodów, jak i osób dorosłych. T-2 tłumi także S-transferazę glutationu (białko mające zdolność łączenia glutationu ze związkami organicznymi), która pomaga metabolizować leki i wspiera detoksykację. Toksyna wpływa też negatywnie na funkcjonowanie i pro­dukcję mitochondriów (organelli komórko­wych, produkujących ATP – źródło energii napędzającej funkcjonowanie komórek).

• Źródła: kukurydza, pszenica, jęczmień i ryż.
• Objawy ogólne: Osłabienie, zawroty głowy, utrata panowania nad ciałem i koordynacji ruchów.
• Objawy po dotknięciu: Uczucie palenia, pęcherze skórne i martwica skóry.
• Spożycie: Mdłości, wymioty, krwawa biegunka, brak apetytu i śmierć.
• Wdychanie: Świąd, kichanie, świszczący oddech, kaszel i zabarwiona krwią ślina.
• Wniknięcie przez oczy: Ból oczu, zaczerwienienie, łzawienie i rozmazany obraz.

Trichoteceny makrocykliczne wytwa­rzane są przez różne gatunki Fusarium, Myrothecium, Trichodermal Podostro­ma, Trichothecium, Cephalosporium, Verticimonosporium i Stachybotrys. Oddziałują poprzez hamowanie syntezy białek oraz wiązanie się z białkami i innymi makrocząsteczkami w ca­łym organizmie. Zarodniki te także są w stanie wywoływać stany zapalny w układzie nosowym i oddechowym oraz powodować śmierć neuronów. Utrudniają one też funkcjonowanie układu odpornościowego, jak również wywierają wpływ na układ płucny.

• Źródło: Grzyby rosną w wilgotnych częściach budynków, w materiałach zawierających celulozę, takich jak listwy drewniane, parapety, boazeria, panele ścienne, płyty sufitowe i tektura.
• Objawy: Osłabienie, problemy oddechowe, ataksja (utrata kontroli nad ruchami ciała), obniżone ciśnienie krwi, zaburzenia krwotoczne i śmierć.

Fumonizyna B1 (FB1) wytwarzana jest przez kilka gatunków pleśni Fusarium. Występująca powszechnie i obficie fumonizyna B1 powoduje degenerację neuronów w korze mózgowej i zakłóca syntezę ceramidów, czyli tworzenie cząsteczek sygnałowych, regulujących rozwój i śmierć neuronów. Powoduje ona także rozkład kwasów tłuszczowych w błonach komórek ukła­du nerwowego i tkanek mózgu. Zwiększa utlenianie lipidów, hamując jednocześnie syntezę białek i powodując fragmentację DNA oraz apoptozę (śmierć komórek).

• Źródło: Występuje głównie w ziarnach zbóż, szczególnie kukurydzy.
• Objawy: Ospałość, ucisk w głowie, brak apetytu, drgawki, uszkodzenie wątroby i śmierć.

Ochratoksyna A (OTA) wydzielana jest przez różne gatunki Aspergillus i Penicillium. Uszkadza DNA, lipidy i białka w organizmie. Zubaża również zasoby dopaminy w prążkowiu, czyli neuroprzekaźnika uwalnianego z przodomózgowia, i odpowiada za wywoływanie śmierci komórek w hipokampie oraz innych częściach mózgu. Dopamina z prążkowia reguluje ogólnoustrojowy metabolizm glukozy, silnie wpływa na nasze poczucie i wykorzystanie czasu, a także na odpowiednie zachowanie i uczenie się w reakcji na sygnały sensoryczne.
OTA wywołuje stres oksydacyjny, pogarsza funkcjonowanie mitochondriów i hamuje syntezę białek. Ma działanie immunotok­syczne, neurotoksyczne, teratogenne (uszka­dzające płód) i genotoksyczne (uszkadza­jące DNA). Odznacza się przy tym bardzo długim czasem półtrwania, kumulując się w łańcuchu pokarmowym i w organizmie.

• Źródła: Zboża, wino, piwo, winogrona, czekolada, kawa, wieprzowina, drób i produkty mleczne.
• Objawy: Przewlekłe zmęczenie, problemy oddechowe, schorzenia nerek, grzybicze wysypki skórne, nocne pocenie się, zawroty głowy, wypadanie włosów, zapalenie spojówek i halucynacje; powiązano ją z chorobami Parkinsona i Alzheimera.

Jak mykotoksyny wpływają na jelita?

Toksyny wytwarzane przez pleśń wywierają silny wpływ na skład mikrobioty jelitowej, oddziałując negatywnie na zdrowie jelit poprzez eliminowanie korzystnych bakterii i w rezultacie zwiększanie populacji patogenów jelitowych. Mogą zmniej­szać ilość dobroczynnych Lactobacillus i Bifidobacteria w jelicie i upośledzać jelitową produkcję krótkołańcucho­wych kwasów tłuszczowych¹¹.

Ponieważ jelito i mózg są połą­czone¹², toksyczny wpływ pleśni na oba te narządy ma poważne kon­sekwencje, które uczeni dopiero muszą zacząć badać. Nietrudno jednak dostrzec, że mykotoksyny upośledzające te funkcje powodują „krótkie spięcie” systemu sygna­lizacji między jelitem i mózgiem, obniżając zdolność organizmu do wykrywania i ko­rygowania toksycznego obciążenia, gdy się pojawi. A ponieważ zarówno mózg, jak i je­lita mają ogólnoustrojowy wpływ na każdy aspekt biochemii człowieka, nie powinno być zaskoczeniem, że objawy związane z pleśnią są tak liczne i różnorodne, a także trudne do zidentyfikowania i do leczenia.

Zasada kumulacji

Wdychanie zarodników i spożywanie zawie­rających je produktów to najbardziej oczywi­ste drogi oddziaływania pleśni na człowieka. Szczególnie narażone na pleśnienie podczas przechowywania są komercyjne produkty zbożo­we. Możemy jednak być narażeni także na kon­takt z pleśnią poprzez skórę. Jego rezultatem często są wysypki i inne problemy skórne¹³.

W jaki więc sposób, przy wszystkich tak zróżnicowanych objawach, można zyskać pewność, że mamy do czynienia z proble­mem wynikającym z toksycznej pleśni? To trudne – mówi Bridgit Danner. – Ale jeżeli ktoś ma przewlekłe objawy, które pomi­mo wszelkich wysiłków nie ustępują, i jeżeli wciąż czegoś próbuje, przechodzi z jednej diety na drugą, eliminuje gluten, bierze su­plementy, zanurza się w zimnej wodzie, chodzi spać wcześnie i robi wszystkie tego typu rzeczy, a jednak nic nie działa, to radzi­łabym przyjrzeć się siłom, które go otaczają.

Pod uwagę należy brać nie tylko bieżące narażenie na kontakt z pleśnią. Ekspozycja na mykotoksyny ma charakter kumulacyjny, choć jest to niezwykle trudne do zmierzenia¹⁴. Jeżeli testy mykotoksyn pacjenta wychodzą pozytywnie, to pierwszą rzeczą, o jaką prosi Bridgit Danner, jest zastanowienie się nad chro­nologią objawów i sięgnięcie pamięcią wstecz. Nie zawsze udaje nam się to poskładać – przyznaje. – Ale jeśli cofniesz się myśla­mi w przeszłość, nagle zaczniesz przypo­minać sobie tę wilgotną suterenę, w której mieszkałeś podczas studiów i w której czu­łeś się tak źle. Czasem wystarczy minuta, by uświadomić sobie, jak to się zaczęło.

Jakie są rodzaje mytotoksyn?

Istnieją 2 rodzaje te­stów pleśni: biologicz­ne i środowiskowe: bilogiczne i środowiskowe.

Mytotoksyny biologiczne

Testy te mogą wykazać, czy mykotoksyny znaj­dują się w organizmie. Licencjonowany aku­punkturzysta lub lekarz może zlecić wykonanie badań przesiewowych mykotoksyn w moczu, funkcjonalne testy krwi, które oceniają markery stanu zapalnego, oraz oznaczenie poziomu kwasów organicznych w celu ustalenia stę­żenia metabolitów grzybiczych, a także badanie markerów drożdżaków i bakterii.

 

Badania mogą być jednak problematyczne i najlepiej wykonywać je pod nadzorem lekarza. Bridgit Danner używa głównie testów MycoTOX Profile firmy Great Plains Laboratory w połączeniu z testem kwasów orga­nicznych (OAT) i testem GPL-TOX, wykrywającym toksyny niemetaliczne.
Panele pleśniowe sprawdzają zazwyczaj obecność najczęst­szych mykotoksyn:

• aflatoksyn B1, B2, G1, G2;
• gliotoksyny;
• izosatratoksyny;
• ochratoksyn, włącznie z ochratoksyną A;
• rorydyn A, E, H i L-2;
• atratoksyn G i H;
• trichotecenów;
• werrukaryn A i J.

Mytotoksyny środowiskowe

Dostępne na rynku testy do samodzielnego prze­prowadzenia w domu mogą pomóc w wykryciu i zidentyfikowaniu za­rodników w powietrzu lub na różnych po­wierzchniach w domu.
Jeżeli znajdziesz pleśń, zatrudnij profesjonalną firmę odgrzybiającą, by wykonała testy wil­gotnościowe i pobrała próbki powietrza w celu znalezienia źródła, a następnie podjęcia odpowiednich działań.

Czy można uniknąć pleśni w domu?

• Dokładnie wyczyść i osusz dom w ciągu 24-48 godz. po każdym zalaniu lub przecieku. Jeżeli pleśń zagnieździ się w lub pod ścianami, izolacją sufitów i ścian, parapetami, kafelkami, zlewami, wykładzinami podłogowymi, tapicerką itp., to unoszące się w powietrzu zarodniki będą rozprzestrzeniać się po całym domu, tworząc nowe kolonie.
• Niezwłocznie na­prawiaj przecieki.
• Utrzymuj poziom wilgotności między 30-50%, używając klimatyzatora, osu­szacza powietrza, lub jednego i drugiego.
• Nie kładź wykładzin w łazienkach, kuch­niach lub piwnicach.
• Używaj filtrów po­wietrza HEPA i czyść je oraz wymieniaj zgodnie z zalecanym harmonogramem.
• Używaj wywietrzni­ków wiatrakowych w kuchni, łazience i suszarni bielizny.
• Często sprawdzaj systemy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji, oczyszczaj obudowy fil­trów i wloty powietrza.
• Usunięcie pleśni z powierzchni nie eli­minuje jej całkowicie. Dotrzyj do źródeł. W razie potrzeby za­trudnij profesjonalną firmę odgrzybiającą, by się tym zajęła. 

Jak wyleczyć organizm z pleśni?

Wydostań się z zapleśniałego otoczenia i wykonaj testy. Jednocześnie podejmij następujące kroki.

Dieta - ogranicz te produkty

W walce z toksynami pleśniowymi najlepiej sprawdza się przeciwza­palna dieta organiczna. Unikaj:

• cukru i produktów cukrowych,
• słodkich napojów,
• owoców o wysokim indeksie gli­kemicznym i suszonych,
• wszystkich zbóż,
• produktów przetworzonych,
• produktów fermentowanych,
• nasion i orzechów,
• sera żółtego,
• alkoholu, szczegól­nie piwa i wina,
• kawy,
• czekolady.

Postaw na detoksykację

Organizm bardzo szybko wpada w niezwy­kle szkodliwy cykl krążenia jelitowo-wątrobowego – mówi Dean Mitchell – i dlatego, aby pozbyć się tok­syn, niezbędne są substancje wiążące, które po spożyciu wychwytują szkodliwe związki z przewodu pokarmowego i eskortują je na zewnątrz, pomagając oczyścić organizm.

• Pij bardzo dużo czystej wody.
• Ćwicz i usuwaj toksyny z potem.
• Korzystaj z sauny na podczerwień, zaczynając od 10 do 15 min w temperaturze, jaką jesteś w stanie to­lerować, i wydłużaj sesję stopniowo do 30 min lub więcej. Przez cały czas dbaj o na­wodnienie. Po saunie zawsze bierz prysznic, by spłukać toksyny.
• Lewatywy z kawy zwiększają produkcję niezbędnego do de­toksykacji glutationu. Kawa zawiera także związek zwany teofiliną, który może wspomagać oddychanie. Używaj lekko palonej, organicznej, dekofeinizowanej kawy i filtrowanej wody.
• Okład z oleju rycynowego na wątrobę i/lub jelita jest do­skonałym sposobem detoksykacji. Wetrzyj go w skórę, a następ­nie okryj to miejsce ciepłym, wilgotnym ręcznikiem i połóż na nim butelkę z gorącą wodą lub poduszkę elektryczną na 45 min.
• Kąpiele z solą Epsom detoksykują ciało. Pozo­stań w wannie przez co najmniej 30 min.
  Najskuteczniejsze techniki detoksykacji Bridgit Danner
• Sauna: 10-45 min, 3-7 razy w tygodniu.
• Lewatywa z kawy: w zależności od tolerancji, 1-3 razy w tygodniu.
• Kąpiel z solą Epsom: 3-7 razy w tygodniu.

Stosuj suplementy

• Witamina D3 z K2 Wzmacnia układ odpornościowy.  Sugerowana dawka dzienna: 45 mcg witaminy K2 na każdy 1000 j.m. witaminy D3 raz dziennie
• Witamina C Wzmacnia układ odpornościowy. Sugerowana dawka dzienna: 100 mg dziennie
• Glutation liposomalny Główny przeciwutleniacz organizmu. Sugerowana dawka dzienna: 1 kapsułka (100 mg) 2 razy dziennie z jedzeniem
• Prebiotyk Odżywia przyjazne bakterie i zwiększa różnorodność drobnoustrojów. Sugerowana dawka dzienna: 2,5-10 g lub więcej dziennie
• Probiotyki Wspierają zdrowe trawienie, zdrowie mózgu i produkcję neuroprzekaźników. Sugerowana dawka dzienna: 5-10 mld CFU dziennie
• Chlorella Bogata w składniki odżywcze i przeciwutleniacze. Sugerowana dawka dzienna: 1-6 g dziennie
• Magnez Detoksykuje, wspomaga sen i równowagę hormonalną, zwiększa energię, stabilizuje nastrój. Sugerowana dawka dzienna: 250 mg dziennie
• Kwasy tłuszczowe omega-3 Zmniejszają stan zapalny. Sugerowana dawka dzienna: 500-1000 mg dziennie
• Preparaty enzymowe DAO Zawierają diaminooksydazę i pomagają komórkom rozkładać nadmiar histaminy. Sugerowana dawka dzienna: 540 mcg dziennie
• Kwercetyna Blokuje uwalnianie histaminy z komórek tucznych. Sugerowana dawka dzienna: 500 mg dziennie
• Elektrolity Pomagają w nawodnieniu, utrzymaniu równowagi pH oraz funkcjonowaniu nerwów i mięśni. Sugerowana dawka dzienna: 1 lub więcej porcji dziennie
• CoQ10 Przeciwutleniacz, zwiększa energię komórkową. Sugerowana dawka dzienna: 1 porcja (200 mg) 1 lub 2 razy dziennie