Nasze magazyny
Dlaczego warto jeść borówki?
W pełni zasługują na miano „superowocu” ze względu na wysoki poziom silnych antyoksydantów i garbników, które pomagają w ochronie komórek organizmu, neutralizując wolne rodniki we krwi. W porównaniu z 25 pospolitymi owocami borówki miały jedną z najwyższych zdolności przeciwutleniających1, a kilka badań sugeruje, że mogą one hamować rozwój komórek nowotworowych i tłumić stany zapalne2.
Ustalono, że regularne spożywanie tych owoców poprawia pamięć i zdolność uczenia się u osób starszych3. Borówki zapewniają również korzyści dla układu sercowo-naczyniowego. Poprawiają funkcjonowanie komórek śródbłonka wyściełających naczynia krwionośne, jak stwierdzono w pewnym badaniu klinicznym na pacjentach z zespołem metabolicznym4. Z kolei doświadczenia na zwierzętach sugerują, że borówki obniżają także poziom cholesterolu we krwi5.
Właściwości tonizujące i antybakteryjne tych owoców są najbardziej uwydatnione w suszonych owocach, które mogą być stosowane jako skuteczne lekarstwo na biegunkę. Jagody poprawiają również wzrok i widzenie w nocy, a także łagodzą zmęczenie oczu, ponieważ są bogate we wspomagające wzrok pigmenty przeciwutleniające zwane antocyjanami6.
Borówka (Vaccinium cyanococcus)
Początkowo jest jasnozielona, następnie zmienia barwę na czerwoną i fioletową, by w końcu dojrzeć i stać się ciemnoniebieska. Borówki mają charakterystyczny, słodki, lekko kwaśny smak. Uprawiane są w celach handlowych na całym świecie, dzięki czemu można cieszyć się ich smakiem niemal przez cały rok.
Borówki należą do rodziny wrzosowatych (Ericaceae) i rosną dziko w całej Ameryce Północnej, Europie i Azji. Często myli się je z inną niebieską jagodą, borówką czarną, która również jest powszechnie zbierana i spożywana w Europie. Łatwo je odróżnić, przecinając owoc na pół: dojrzałe borówki mają biały lub zielonkawy miąższ, podczas gdy ich czarne kuzynki są całe fioletowe. Liście mogą być liściaste lub zimozielone, z drobno ząbkowanymi krawędziami lub bez. Kwiaty borówek są dzwonkowate, białe, bladoróżowe lub czerwone i pojawiają się od późnej wiosny do lata, podczas gdy jagody dojrzewają w różnym czasie od wczesnego lata do jesieni. Nowe odmiany są łatwe w uprawie w ogrodzie, preferują lekko kwaśne stanowisko w dobrym kompoście.
Borówki to smaczne, niskokaloryczne przekąski, które można spożywać świeże, suszone lub mrożone. Są idealnym naturalnym suplementem diety, ponieważ pełno w nich składników odżywczych, a jednocześnie mają niską zawartość cukrów i tłuszczu.
Fitoskładniki odżywcze: Borówki zawierają witaminy A, C, E, K, B1, B2, B3 i B6, kwas foliowy, potas, mangan, miedź, przeciwutleniacze (antocyjany i flawonoidy), śluz i garbniki.
Owoce dzikiej róży i ich cenne właściwości
Są pełne nasion i chociaż myślimy o nich jako o jagodach, z botanicznego punktu widzenia są mięsistymi owocami pozornymi. Z owoców dzikiej róży – od wieków cenionych za smak i prozdrowotne właściwości – można przyrządzać pyszne syropy, galaretki i dżemy lub przygotować z nich orzeźwiającą herbatę ziołową.
Sok z dzikiej róży ma 20 razy więcej witaminy C niż sok pomarańczowy i ceni się go zwłaszcza za właściwości tonizujące. Spożywane na surowo owoce dzikiej róży mają intensywny smak podobny do jabłka i doskonale sprawdzają się jako zdrowa przekąska, dodatek do sałatek lub pieczywa. Uważa się, że tradycyjna nazwa, czyli „róża psia”, odnosi się do stosowania tej rośliny w minionych stuleciach w leczeniu ukąszeń wściekłych psów. Owoców róży używano też tradycyjnie w łagodzeniu schorzeń oddechowych i trawiennych.
Obecnie uważa się, że owoce róży wzmacniają odporność na infekcje, zwiększają poziom energii, utrzymują zdrowie błon śluzowych, przyspieszają gojenie się ran i zapobiegają chorobom serca i rozwojowi komórek rakowych7. Ostatnie badania udowadniają, że mogą być także przydatne w leczeniu zapalenia stawów, łagodząc ból8. Jak wykazano, regularne spożywanie dzikiej róży obniża skurczowe ciśnienie krwi i poziom „złego” cholesterolu u osób otyłych, co może znacznie zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych9.
Owoc dzikiej róży (Rosa canina)
Gatunki dzikiej róży należące do rodziny różanych (Rosaceae), w tym psia róża i róża japońska, są powszechnie spotykane wzdłuż strumieni oraz jako żywopłoty w lasach w całej Europie, Ameryce, północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji. Istnieje ponad 100 różnych gatunków, od niskich po duże krzewy, ale wszystkie mają jedną wspólną cechę: małe, ostre ciernie, które umożliwiają dzikiej róży wspinanie się po żywopłotach, ścianach i drzewach. Liście dzikiej róży składają się z pięciu lub siedmiu liści, a jej delikatne kwiaty występują w kolorach od prawie białych, przez jasnoróżowe, do ciemnoczerwonych lub fioletowych. Kwiaty dojrzewają w owalne, pomarańczowe lub czerwone owoce od późnego lata do jesieni.
Fitoskładniki odżywcze: Owoce dzikiej róży są bogate w witaminę C. Zawierają również karotenoidy, garbniki, pektyny oraz witaminy A, B1 i B2.
OSTRZEŻENIE: włoski rosnące na nasionach mogą powodować podrażnienie i nie należy ich zjadać. Usuń nasiona i dobrze wypłucz owoce przed jedzeniem. Do parzenia herbaty używaj całych owoców
Jak wykorzystać owoce jagodowe w kuchni?
Kurczak marynowany w dzikiej róży z sałatką z borówek
Czas przygotowania: 30 min plus 30 min marynowania
Porcja dla 4 osób
- 300 g pokrojonego w plastry filetu z piersi kurczaka lub twardego tofu
- 1 łyżka stołowa oliwy z oliwek
Na marynatę:
- 4 łyżki stołowe octu z czerwonego wina
- 2 łyżki stołowe musztardy francuskiej
- 4 ząbki czosnku
- 3 łyżki stołowe oliwy z oliwek
- 2 łyżki stołowe soku pomarańczowego
- 100 g dzikiej róży, rdzeń i nasiona usunięte (patrz wskazówka po prawej)
- 1 łyżeczka curry w proszku
- sól morska i świeżo zmielony czarny pieprz
Na sałatkę:
- 4 duże garście liści sałaty, rozdrobnione
- 200 g zielonego groszku, blanszowanego,
- 200 g borówek,
- 50 g orzechów pekan
Wykonanie
- Wszystkie składniki na marynatę dokładnie wymieszaj na jednolitą masę. Zachowaj połowę marynaty, aby użyć jej jako dressingu do sałatki.
- Włóż pokrojonego kurczaka (lub tofu) do szklanej miski i zalej pozostałą marynatą.
- Mięso przykryj i pozostaw do marynowania w lodówce na co najmniej 30 min.
- Rozgrzej piekarnik do 160°C. Smaż plastry kurczaka na oleju przez kilka minut, aż zrumienią się z obu stron, a następnie przenieś do brytfanki i piecz przez 10 min.
- Gdy mięso będzie się piekło, wymieszaj składniki na sałatkę w dużej misce. Ułóż na wierzchu upieczonego kurczaka i skrop zachowanym dressingiem z marynaty. Podawaj
z chlebem ciabatta.
Wskazówka: dziką różę mogą zastąpić jagody głożyny lub owoc kaki
- J Agric Food Chem, 2008;56:8418–26
- Anticancer Agents Med Chem, 2013;13:1142–8
- Appl Physiol Nutr Metab, 2017;42:773-77–9
- Nutrients, 2015;7:4107–23
- Br J Nutr, 2014;111:194–200
- BMC Complement Altern Med, 2016;16:296
- Int J Mol Sci, 2017;18. pii: E1137
- Pharmacol Res, 2016;114:219–34
- Eur J Clin Nutr, 2012;66:585–90
