10 powodów, dla których warto przyjmować kwercetynę

Badania nad prozdrowotnymi związ­kami zawartymi w diecie sięgają lat 30. XX w., kiedy Albert Szent-Györgyi zidentyfikował flawonoidy obecne w owocach cytrusowych i zaobserwował ich korzystne działanie antyoksydacyj­ne. Od tego czasu poznano i opisano ok. 10 tys. związków flawonoidowych występujących powszechnie roślinach. Dane literaturowe wskazują, że są one obiecującymi nutraceutykami, które mogą się przyczyniać do zwalczania różnych zaburzeń, takich jak: choroby układu krążenia, otyłość, czy schorze­nia neurologiczne i nowotworowe¹.

Kwercetyna wspomaga leczenie cukrzycy i jej powikłań

Wiele badań wykazało, że kwercetyna wzmacnia wrażliwość komórek na insu­linę poprzez stymulowanie proliferacji komórek beta trzustki, poprawia meta­bolizm glukozy oraz wydzielanie insuliny. Ponadto ułatwia syntezę glikogenu⁴.  Zmniejsza też stężenie glukozy we krwi w modelach cukrzy­cy indukowanej streptozotocyną (STZ) poprzez utrzymanie masy i funkcji komórek beta. Z kolei modelach zwierzęcych cukrzycy wywołanej aloksanem kwercetyna zmniejszyła niewydolność wysepek Langerhansa, zwiększyła wydziela­nie insuliny przez komórki beta i dodatkowo zapobiegała cukrzycy poprzez zmniejszenie stresu oksydacyjnego⁵.

Ponadto flawonol chroni siatkówkę diabetyka przed neurodegeneracją poprzez zmniejszenie uszko­dzenia oksydacyjnego i stanu zapalnego⁶. Może też opóźnić postęp nefropatii cukrzycowej oraz popra­wić kształt nerek zmienionych przez hiperglikemię poprzez hamowanie aktywności kinazy białkowej C (PKC) oraz transforma­cyjnego czynnika wzrostu β1 (TGF-β1) i spowolnienie przerostu nerek⁷.

Chroni układ sercowo-naczyniowy

Kwercetyna poprawia funkcje śródbłonka poprzez modulację stężenia tlenku azotu krwi¹⁰. W kontrolowanym placebo podwójnie za­ślepionym badaniu podawanie 730 mg kwercetyny dziennie przez 28 dni spo­wodowało znaczne zmniejszenie ciśnie­nia skurczowego i rozkurczowego¹¹.

Natomiast u pacjentów z chorobą wień­cową wystarczyło 120 mg kwercetyny codziennie przez 2 miesiące, by ob­niżyć markery stanu zapalnego¹². Wraz z rutyną i witaminą C uelastycznia­ją i wzmacniają naczynia krwionośne. Jest to możliwe m.in. dzięki ich zdolności do ha­mowania aktywności hialuronidazy i w na­stępstwie tego zmniejszenia przepuszczal­ności i łamliwości naczyń krwionośnych¹³.

Kwercetyna przeciwdziała chorobie Alzheimera

Obecnie kwercetynę wprowadza się do leków stosowanych w terapii otę­pienia ze względu na jej neuroprotekcyjne działanie, przeciwutleniają­ce właściwości oraz zdolność do regulacji mechanizmów apoptozy¹⁴. Udowodniono też, że flawo­nol hamuję agregację płytek amyloidowych¹⁵. Natomiast badania przeprowadzone in vitro dowiodły, że jest w stanie wydłużyć życie neuronów. Może też prze­ciwdziałać powstawaniu splątków nurofibrylarnych, czyli złogów nadmiernie ufos­forylowanego białka tau¹⁶.

Kwercetyna hamuje infekcje drobnoustrojowe

Streptococcus suis to bakteria wywołująca ostrą posocznicę oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także zapa­lenie wsierdzia i płuc u młodych świń. Patogen ten bywa przenoszony ze zwierząt na ludzi. Takie zakażenie może prowadzić do zapalenia opon mózgowych, posocznicy, zapa­lenia wsierdzia i głuchoty²⁰. Zdaniem naukowców w całym procesie istotną rolę odgrywa wydzielana przez bakterię tok­syna o nazwie suilizyna, która ma działanie cytotoksyczne. Jak pokazały eksperymenty na myszach, kwercetyna nie tylko hamuje aktywność suilizyny, ale także zmniejsza jej cytotok­syczność i skutecznie redukuje poziomy IL-1β, IL-6 i TNF-α²¹.

Łagodzące działanie kwercetyny na zapalenie stawów

Zmniejszona ruchomość, obrzęk, ból, sztywność i zaczerwienienie to codzienność osób cierpiących na schorzenia reumatyczne¹⁷. Na szczęście stwier­dzono, że kwercetyna zmniejsza ból i stan zapalny związany z zapaleniem stawów. Ten flawonoid hamował u myszy mechaniczną przeczulicę bólo­wą, obrzęk i rekrutację leuko­cytów w stawie kolanowym w sposób zależny od dawki, bez niekorzystnego wpływu na inne narządy, takie jak wątroba, nerki czy żołą­dek. Mechanizmy jego działania obejmowały hamowanie stresu ok­sydacyjnego, produkcję cytokin i COX-2 oraz de­gradację proteoglikanu¹⁸. Podawanie kwercetyny okazało się skuteczniejsze w łagodzeniu stanu zapal­nego u myszy od leczenia gryzoni metotreksatem¹⁹.

Kwercetyna wspiera pracę wątroby

Organ odgrywa niezastąpioną rolę w me­tabolizmie energetycznym, syntezie bia­łek, produkcji substancji biochemicznych niezbędnych do trawienia oraz detoksy­kacji różnych metabolitów i leków²². Okazuje się, że kwercetyna i tu może pomóc. Badania na gryzoniach dowiodły, że popra­wiała stan stłuszczonej wątroby, ponadto zmniejszała uszkodzenie narządu, obniżała też poziom trójglicerydów w surowicy oraz stężenia aminotransferazy alaninowej ALT i aminotransferazy asparaginianowej AST²³.

Kwercetyna zabija pasożyty

Liczne badania przedkliniczne wskazują, że kwercetyna może być potencjalnym batem na parazyty. Jak bowiem wynika z literatury przedmiotu, uderza w nie na wiele różnych sposobów – począwszy od generowania stresu oksydacyjnego, przez osłabianie naturalnych mechanizmów obronnych, na niszczeniu ich układu nerwowego kończąc. Udokumentowa­no, że kwercetyna jest zabójcza dla Toxoplasma gondii, Giardia lamblia i Entamoeba histolytica, niszczy też groźne pierwotniaki, takie jak le­ishmania i zarodziec malarii (Plasmodium)²⁴. Dodatkowo Francuzi wykazali, że flawo­nol ten indukuje śmierć świdrow­ca gambijskiego, nie uszkadzając przy tym komórek gospodarza²⁵.

Z kolei w połączeniu z azytromycyną skutecznie hamuje wzrost tachyzoitów Toxoplasma gondii. Stwierdzono przy tym, że kwercetyna zwiększa wytwarza­nie reaktywnych form tlenu i powoduje dysfunkcję błony mitochondriów zarówno wewnątrzkomórkowych, jak i zewnątrz­komórkowych tachyzoitów T. gondii²⁶.

Kwercetyna niszczy wirusy

Kwercetyna i mirycetyna ha­mują wnikanie cząsteczek wirusa HIV-1 do wnętrza limfocytów CD4+ i wy­kazują aktywność antagonisty odwrotnej transkryptazy wiru­sa³⁰. Przeciwwirusowa aktywność kwercetyny polega na zdolności wią­zania się z białkami płasz­cza wirusa, polimerazami, co wpływa na ich dezaktywację i destabilizacją DNA. Hamuje też aktyw­ność innych wirusów, np. opryszczki (HSV), wścieklizny, grypy czy polio¹³.

Przeciwzapalnie działanie kwercetyny

Wiele patologicznych reakcji stanu zapalnego jest indukowanych przez lipopo­lisacharydy ściany komórkowej bakterii (LPSs). Następstwem jest wytwarzanie cytokin prozapalnych, m.in. interleukin (IL) – głównie IL-1β, IL-6, czynnika ne­krozy nowotworów alfa (TNF-α), interferonu gamma (IFN-γ) oraz czynników wzrostowych prowadzących do eskalacji procesu zapalnego²⁸.
Kwercetyna hamuje indukowane przez LPSs powstawanie cytokin, m.in. obniża wytwarzanie TNF-α w makrofagach czy IL-8 w komórkach płuc.

Zaobserwowano ponadto, że w komórkach glejowych obniża się stężenie mRNA dla TNF-α i IL-1. Można zatem przypuszczać, że kwercetyna będzie istotnym czynnikiem ochronnym przed śmier­cią neuronów wywołaną aktywacją mikrogleju – nieneuronalnych komórek mózgu o charakterze makrofagów kontrolujących homeostazę i biorących udział w odpowiedzi immunologicznej. Przeciwzapalna rola kwercetyny polega również na hamowaniu aktywności cyklooksyge­naz (COX) głównie COX-2, przez co obniża się synteza m.in. prostaglandyny 2 (PGE2), leukotrienu B4 i tromboksanu A2, co powoduje zahamowanie napływu leukocytów, wyregulowanie stanu napięcia naczyń włosowatych i zmniejsza odczyn zapalny²⁹.

Antyoksydant ułatwia pozbycie się nadwagi

Badania ostatnich lat ujawniły, że kwercety­na może kontrolować masę tkanki tłuszczowej przez indukcję apoptozy komórek tłuszczowych – adipocytów, hamo­wanie ich tworzenia – adipogenezy lub zwięk­szanie ich lipolizy²⁷.