Prosta strategia, która wydłuża życie

Jeśli chcemy, by mitochondria, odpowiedzialne w komórkach za procesy wytwarzania energii niezbędnej do funkcjonowania organizmu, wspierały naszą batalię o wydłużenie życia czy powrót do zdrowia, musimy pamiętać o magnezie. Niedobory magnezu powodują zakłócenie dostępności energii na poziomie komórkowym, co wyklucza osiągnięcie długowieczności. Dodajmy, że ten pierwiastek bierze również udział w setkach przemian biochemicznych zachodzących w organizmie i - co najważniejsze - pełni funkcję inhibitora (spowalniacza) w kontrolowaniu tempa starzenia się komórek, a tym samym zapobieganiu chorobom degeneracyjnym.

Niedobory magnezu dotyczą znacznej części populacji świata zachodniego, co ma związek ze stresującym trybem życia. Jego zasoby w organizmie zmniejszają się także w następstwie procesów starzenia, a nawet wskutek wysiłku fizycznego czy umysłowego. Oczywiście przyczynia się do tego również nieodpowiednia dieta i nadużywanie alkoholu. Zagrożone są jednak nie tylko osoby nieprawidłowo się odżywiające, lecz również sportowcy, diabetycy i osoby z wszelkimi chorobami przewlekłymi. Metaanalizy przeprowadzane w ciągu ostatnich kilkunastu lat wykazały, że niedobory magnezu są jedną z najpoważniejszych przyczyn występowania schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Utrzymanie wysokiego poziomu tego pierwiastka w organizmie zmniejsza ryzyko ich rozwoju nawet o 23%.

Zapamiętaj Magnez powinien być przyjmowany razem z potasem. Najlepiej, by oba pierwiastki miały postać cytrynianów. Uruchamia się wtedy pompa magnezowo-potasowa, która wyrzuca z komórki nadwyżkę sodu, a w jego miejsce wprowadza potas, co powoduje usunięcie nadmiaru wody z organizmu i reguluje ciśnienie krwi.

Wprawdzie białko jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i nikt nie zaprzecza, że stanowi ono podstawowy budulec naszych komórek, jednak nadmierne spożycie białka, zwłaszcza zwierzęcego, jest dla organizmu niezwykle obciążające². Jednym ze szkodliwych składników mięsa jest kwas arachidonowy, mający swój udział w rozwoju stanów zapalnych. W wyniku procesu określanego jako kaskada kwasu arachidonowego powstają bowiem prostaglandyny COX-2 (hormony), które uczestniczą w procesach zapalnych i przyczyniają się do powstania bólu, gorączki i obrzęków.

Kolejnym problematycznym składnikiem protein zwierzęcych są egzogenne aminokwasy rozgałęzione BCAA³, przyjmowane wraz z pożywieniem. Spełniają one bardzo ważne funkcje fizjologiczne, m.in. odbudowują tkankę mięśniową. Kłopot zaczyna się wtedy, gdy mamy ich w organizmie za dużo (wszystkie ekstrema są szkodliwe!). Zwiększoną podaż BCAA najlepiej tolerują sportowcy, którzy w celu utrzymania masy mięśniowej na odpowiednim poziomie przyjmują je nawet w postaci suplementów. Dzięki dużemu wysiłkowi podczas treningu organizm świetnie sobie radzi z ich nadmiarem. Jednak w przypadku normalnego poziomu spalania kalorii i przeciętnej aktywność fizycznej zwiększona podaż aminokwasów rozgałęzionych pochodzących z mięsa stanowi poważną przeszkodę w bilansowaniu potrzeb komórki, stanowi dla niej zakwaszające obciążenie.

Co więcej, w tych warunkach jeden z ważnych aminokwasów egzogennych, tryptofan, nie dociera do mózgu, ponieważ jest blokowany przez inne aminokwasy - leucynę, izoleucynę oraz walinę. Co to oznacza? Mózg nie produkuje wtedy serotoniny i łatwiej wpadamy w depresję. Jeszcze wcześniej, zanim takie ryzyko się zmaterializuje, dochodzi do nasilenia agresywnych reakcji, zwiększenia podatności na uzależnienie od alkoholu i przyspieszenia procesów starzenia komórek. Co ważne, niebezpieczne są również białka zawarte w mleku, które w ostatnich latach stały się przyczyną nietolerancji pokarmowych i coraz powszechniej rozwijających się chorób autoimmunologicznych⁴. Nie należy jednak wylewać dziecka z kąpielą - jedzenie umiarkowanych ilości mięsa pozwala komórkom spełniać ich podstawowe funkcje na prawidłowym poziomie.

Zapamiętaj Zmniejszenie kaloryczności posiłków przy równoczesnym zwiększeniu podaży białka zwierzęcego nie przełoży się na wydłużenie życia komórek, ponieważ w nadmiarze wpływa ono destrukcyjnie na ich biologiczne funkcje.

Jeśli przez 30 minut dziennnie wykonujemy ćwiczenia fizyczne, najlepiej na zmianę co drugi dzień aerobowe i siłowe, pobudzamy aktywność mitochondriów, czyli przedłużamy życie komórki. Ten efekt potęguje ruch na świeżym powietrzu. W mitochondriach wskutek oddychania komórkowego powstaje większość ATP, wysokoenergetycznych związków chemicznych będących dla komórki źródłem energii.

Dzięki zwiększonej podaży tlenu elektrony łatwiej i skuteczniej kondensują ATP, a wtedy zmniejsza się prawdopodobieństwo uwalniania wolnych rodników do krwi i czynienia przez nie spustoszenia w organizmie. Wolne rodniki uszkadzają w naszym ciele wszystko, co spotkają na swojej drodze, w tym DNA, błony komórkowe czy białka. Ma to zasadnicze znaczenie dla zdrowia i długości życia. Porównanie w badaniach kilku gatunków ssaków niezaliczanych do naczelnych wykazało, że liczba wolnych rodników wytwarzanych w mitochondriach jest odwrotnie proporcjonalna do długości życia. Tak więc im mniej wolnych rodników, tym większa szansa na długowieczność.

W odniesieniu do chronicznego zmęczenia fizycznego powstaje często mylne wrażenie, że jest to skutek braku kondycji fizycznej lub zwyczajne lenistwo. NIE! Wiąże się ono z niedostatkiem energii ATP, wynikającym z nieprawidłowej pracy mitochondriów. Należy wtedy zwiększyć ilość czasu spędzanego w ciągu dnia na świeżym powietrzu i stopniowo zwiększać porcję wysiłku fizycznego. Zapamiętaj! To prawda, że aktywność fizyczna jest niezbędna do prawidłowego metabolizmu, jednak nadmierne forsowanie organizmu w stosunku do jego możliwości jest absolutnie niewskazane. Nie wolno zmuszać się do wysiłku nieadekwatnego do posiadanej kondycji, ponieważ spowoduje to ogromne szkody w mitochondriach.