Ozon - ulotny lekarz

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Jego świeża woń sprawiła, że niemiecki chemik Friedrich Schönbein nazwał go od greckiego słowa oznaczającego zapach - "ozein". Warstwa tego gazu unosząca się w stratosferze na wysokości ok. 30 km nad Ziemią chroni nas przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych i... barwi niebo na niebiesko.

Ozon na froncie

Pierwsze udokumentowane wyniki zwalczania zakażeń przyrannych za pomocą ozonu odnotowano ponad 100 lat temu. Był rok 1915. Trwała I wojna światowa. Marsz państw Trójprzymierza na Paryż utknął w mieście Noyon. Kolejne bitwy przesuwały linię frontu o kilka kilometrów w prawo lub w lewo, jednak tak naprawdę żadna ze stron nie czyniła postępów. Kolejne starcia nie przynosiły efektów, rosła jedynie liczba rannych i zabitych. Chirurdzy mieli pełne ręce roboty. Niemieccy lekarze wiedzieli już, że Szwajcarzy używali ozonu do dezynfekcji sal operacyjnych. Postanowili więc użyć tej odmiany tlenu do leczenia ran odniesionych na polu bitwy oraz będących ich pokłosiem infekcji wywołanych przez bakterie beztlenowe¹. To był strzał w 10. Major Stoker we wrześniu 1916 r. na łamach czasopisma Lancet donosił o jego przydatności w leczeniu powikłanych zakażeniem otwartych wojennych złamań kości.

Ozon: toksyczny gaz leczniczy

Choć większość z nas uwielbia zapach ozonu, jaki rozchodzi się w powietrzu po burzy, warto wiedzieć, że nadmierne inhalacje trójatomowym tlenem są zabójcze dla płuc. Według rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu, bezpieczny dla nas poziom ozonu w powietrzu wynosi 120 μg/msześć². Gdy jego stężenie jest wyższe, zaczynamy odczuwać uczucie suchości w gardle i w ustach, kaszel, bóle głowy oraz klatki piersiowej. Jednak najgorsze jest to, że gaz ten może powodować nieodwracalne zmiany w komórkach rzęskowych płuc, zmieniając strukturę ich błon komórkowych, czego konsekwencją jest ich zwłóknienie.

Jednak - jak mówił Paracelsus - "truciznę czyni dawka". W mniejszych ilościach oraz aplikowany w inny sposób ozon wykazuje niezaprzeczalną, skuteczną aktywność bakterio-, grzybo- i wirusobójczą. I to właśnie jej zawdzięcza swoje szerokie zastosowanie w chirurgii, dermatologii, laryngologii, okulistyce, ginekologii oraz stomatologii. Reakcje chemiczne powstałe pod wpływem ozonoterapii wywołują w organizmie lawinę korzystnych zmian.

Ozon: zaproś wolne rodniki do tańca

Gaz ten powstaje w wyniku syntezy cząsteczki O₂ z wolnym tlenem. Dlatego ozon (O₃) jest jednym z najsilniejszych utleniaczy. Jako reaktywna forma tlenu reaguje ze związkami organicznymi, powodując ich utlenianie. Gdy O₃ natrafia na bakterię, niszczy jej ścianę komórkową. Pod nią znajduje się błona cytoplazmatyczna, która składa się przede wszystkim z fosfolipidów. Pod wpływem działania ozonu ulegają one peroksydacji - procesowi, w którym dochodzi do utlenienia nienasyconych kwasów tłuszczowych lub ich w wyniku czego powstają nadtlenki tych związków³. Pod wpływem działania O₃ od cząsteczki reszty nienasyconego kwasu tłuszczowego odrywana jest cząsteczka wodoru. Powstaje wówczas wolny rodnik alkilowy z niesparowanym elektronem przy atomie węgla, który stracił atom wodoru. W efekcie produkty preoksydacji zmieniają właściwości fizyczne błon komórkowych, powodują ich depolaryzację i hamują aktywność białek transportowych. To zaś prowadzi do wtórnych uszkodzeń DNA i w ostateczności śmierci bakterii⁴.

Skutkiem ubocznym bakteriobójczego działania ozonu jest jego wpływ na erytrocyty - poprzez reakcję peroksydacji kwasów tłuszczowych O₃ łączy się z ich błoną komórkową, powodując, że stają się one bardziej elastyczne, dzięki czemu łatwiej przechodzą przez naczynia włosowate oraz światło naczyń zwężonych w wyniku toczących się w nich procesów chorobowych. To zaś sprawia, że znacznie poprawia się dostarczanie tlenu i substancji odżywczych do komórek⁵.

Trzeba przy tym dodać, że tkanki naszego organizmu, pomimo toksycznego działania ozonu, nie ulegają zniszczeniu przy każdym kontakcie z nim. Jest to możliwe dlatego, że dysponują one złożonymi mechanizmami obronnymi, dzięki którym mają zdolność unieczynnienia aktywnych form tlenu. Ich tajną bronią są m.in. glutation, dysmutaza ponadtlenkowa SOD oraz witaminy A, C i E. Dopiero gdy dochodzi do przekroczenia pojemności układów obronnych, następuje zniszczenie komórki. Z tego powodu stosowana pod kontrolą i w sposób prawidłowy ozonoterapia jest metodą całkowicie bezpieczną⁶.

Oczyszczone ozonem

Ze względu na swą bakteriobójczą moc O₃ znalazł zastosowanie jako środek do dezynfekcji wody i powietrza. Jego aktywność przeciwdrobnoustrojowa przewyższa aktywność chloru ok. 50-krotnie. W badaniach porównawczych ozonu i podchlorynu sodu wobec bakterii występujących w ściekach szpitalnych - głównie z rodzaju Enterococcus - wykazano znacznie wyższą skuteczność bakteriobójczą O₃, nawet wobec enterokoków opornych na wankomycynę⁷. Dodatkową jego zaletą jest znacznie szybszy czas działania w porównaniu do podchlorynu sodu. Ponadto ma zdolność ograniczania liczebności glonów, pierwotniaków oraz pleśni i innych grzybów.

Natomiast w mieszankach z tlenem gaz ten wykorzystywany jest do dezynfekcji pomieszczeń mieszkalnych oraz w budynkach użyteczności publicznej takich jak teatry, kasyna czy szpitale. Jest też skuteczny przy odgrzybianiu starych, zaniedbanych mieszkań czy domów, w których z powodu np. złej wentylacji i dużej wilgotności rozwinęły się grzyby pleśniowe, najczęściej z gatunków Stachybotrys chartarum czy Aspergillus versicolor⁸. Jednak korzystanie z oczyszczonych ozonem pomieszczeń należy odłożyć do momentu, gdy resztki gazu ulegną rozkładowi.

Jednym z ciekawych pomysłów jest dodawanie ozonu do płynów stosowanych do mycia warzyw, owoców, ryb i mięsa w celu dezynfekcji i przedłużenia trwałości tych produktów⁹. Badania efektywności działania wody ozonowanej (5 ppm O₃), użytej do płukania sałaty lodowej przez 5 min w temperaturze pokojowej¹⁰, wykazały znaczny spadek liczby bakterii naturalnie bytujących na jej liściach, m.in. Yersinia enterocolitica. W innych testach wykazano, że ozonowana woda (5 ppm) stosowana do płukania przez minutę powoduje redukcję liczby bakterii Y. enterocolitica i Listeria monocytogenes na powierzchni ziemniaków¹¹.

Ozon: od zęba do kości

Mikroflorę jamy ustnej stanowi ok. 200 gatunków bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych oraz kilka gatunków grzybów i pierwotniaków. Bytują one na języku, podniebieniu, dziąsłach, zębach oraz powierzchni policzków.

I one, podobnie jak my, dysponują mechanizmami obronnymi przeciwko utleniaczom. Najwyższy poziom enzymów obronnych, np. SOD, stwierdza się u drobnoustrojów tlenowych, takich jak np. Escherichia coli. Jednak u paciorkowców czy enterokoków jest on zdecydowanie mniejszy. Dlatego też są one bardziej podatne na działanie ozonu¹². W badaniach in vitro z użyciem drobnoustrojów chorobotwórczych, takich jak Enterococcus faecalis, Peptostreptococcus micros, Pseudomonas aeruginosa i Candida albicans, przygotowanych zarówno w postaci zawiesiny, jak i biofilmów, w modelu zakażenia korzenia zębowego, porównano skuteczność działania ozonu gazowego, wody ozonowanej, podchlorynu sodu (2,25% i 5,25%), diglukonianu chlorheksydyny (2%) i nadtlenku wodoru (3%)¹³.

Okazało się, że po zastosowaniu wody o stężeniu ozonu do 5 μg/ml osiągnięto znaczącą redukcję liczby patogennych drobnoustrojów w zawiesinach. Podobną skuteczność miały podchloryn sodu i diglukonian chlorheksydyny. Natomiast w stosunku do drobnoustrojów w postaci biofilmów aktywność ozonu gazowego i rozpuszczonego w wodzie była zależna od jego stężenia, gatunku badanego szczepu oraz czasu ekspozycji. Woda ozonowana o wysokim stężeniu (20 μg/ml) oraz diglukonian chlorheksydyny prawie całkowicie redukowały liczbę komórek bakterii w biofilmach, podczas gdy nadtlenek wodoru był mniej skuteczny¹⁴.

Nic więc dziwnego, że w periodontologii ozon stosuje się do leczenia stanów zapalnych dziąseł i przyzębia, natomiast w stomatologii zachowawczej właściwości bakteriobójcze O₃ wykorzystywane są w terapii próchnicy oraz zakażeń miazgi.

W ostatnich latach pojawiły się prace kliniczne, których wyniki potwierdzają skuteczność ozonoterapii w odniesieniu do leczenia i profilaktyki przewlekłych ran, owrzodzeń tkanek miękkich, jak również zakażonych ran pourazowych oraz profilaktyki zakażeń szpitalnych po planowych, rekonstrukcyjnych zabiegach ortopedycznych¹⁵.

Naukowcy donoszą również o sukcesach w leczeniu ozonem zapalenia otrzewnej i ropnych stanów zapalnych w obrębie miednicy małej¹⁶.

Terapia ozonem. Drżyjcie, wirusy!

Na podobnej zasadzie ozonoterapia rozprawia się z wirusami, m.in. opryszczki. Chorobę tę wywołuje wirus Herpes simplex. Typ HSV1 atakuje błony śluzowe w górnej części ciała i odpowiada za wykwity "zimna" na ustach. Na szczęście otoczka enzymatyczna herpeswirusów składa się w dużym procencie z lipidów. Dzięki temu ozon rozprawia się z nimi podobnie jak z bakteriami. Badania przeprowadzone na oddziale chirurgii naczyniowej w Santa Corona Hospital w Mediolanie potwierdziły skuteczność terapii ozonowej u pacjentów z opryszczką wargową. U 27 chorych jej objawy całkowicie ustąpiły już po jednym, a w ostateczności po 5 zastrzykach z ozonem. Jeśli leczenie rozpoczęto wcześniej, tuż po pojawieniu się pierwszych objawów, nastąpiło znaczne skrócenie czasu choroby. Nawrót opryszczki wystąpił w ciągu 3 lat zaledwie u 3 osób. U żadnego z ochotników nie zaobserwowano skutków ubocznych ozonoterapii¹⁷.

Ozon to sprzymierzeniec diabetyków

Opryski z ozonowanej wody destylowanej pomagają w walce z konsekwencjami cukrzycy. Stosuje się je u chorych, aby zaradzić trudno gojącym się ranom, owrzodzeniom i otarciom oraz zahamować rozwój współistniejących zakażeń bakteryjnych i grzybiczych. Z kolei nakładanie mieszaniny ozonowo-tlenowej bezpośrednio na rany wykazuje dużą skuteczność w przypadku zakażeń drobnoustrojami opornymi na antybiotyki, mobilizuje organizm do większego ukrwienia i tym samym natlenienia tkanek, a co najważniejsze - prowadzi do szybszego gojenia się ran i owrzodzeń.

Ozon dobroczynny dla skóry

Produkcja ozonu oparta jest na zasadzie cichego, elektrycznego wyładowania w zmiennym polu wysokiego napięcia. Powstają wtedy tzw. prądy d’Arsonvala, oddziałujące na naczynia krwionośne oraz zakończenia nerwowe skóry. Iskrzenie, które następuje między elektrodą a skórą, ma korzystny wpływ na tkankę podskórną oraz mięśnie twarzy (m.in. zapobiega utracie jędrności i wypadaniu włosów). Wytwarzający się gaz działa bakteriobójczo (stąd wskazaniem do jego stosowania są np. zmiany trądzikowe). Z kolei powstałe ładunki elektryczne powodują rozszerzenie się naczyń.