Szumy uszne

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Szumy uszne - objawy

Szumy uszne (łac. tinnitus auris) to wrażenie dzwonienia w uszach lub innego odgłosu, który nie pochodzi z otoczenia. Szum w uchu może mieć różne formy, np.: szumu, dzwonienia, świszczenia, pisku, syczenia, brzęczenia lub klikania. Jego wysokość może być różna, od bardzo niskiego buczenia do wysokiego pisku. Może być on odbierany w jednym uchu lub w obu. U niektórych osób utrzymuje się cały czas, u innych okresowo pojawia się i zanika. W niektórych przypadkach szumy uszne są tak głośne, że nie pozwalają się skupić i mocno zakłócają percepcję dźwięków.

W zdecydowanej większości przypadków szumy uszne słyszy tylko pacjent (subiektywne szumy uszne). Rzadko zdarzają się obiektywne szumy uszne, słyszalne także dla lekarza podczas badania i innych osób z otoczenia[1].

Szumy uszne - przyczyny

Najbanalniejszą przyczyną szumów usznych jest korek w uchu z woskowiny. Do utworzenia się korka woszczynowego przyczynia się czyszczenie uszu patyczkami higienicznymi (praktyka zdecydowanie odradzana przez laryngologów) lub zalanie ucha wodą podczas kąpieli (wydzielina woskowa wówczas pęcznieje i dochodzi do zablokowania kanału słuchowego). W takim przypadku pozbycie się szumów usznych jest proste - wystarczy usunąć korek woszczynowy. Możemy to zrobić sami przy pomocy preparatów zmiękczających wydzielinę (dostępnych w aptekach) lub oliwy z oliwek. Uwaga - nie próbujmy tego robić, jeśli szumom towarzyszy ból ucha lub z ucha sączy się wydzielina. Musimy wtedy zgłosić się do lekarza. Pomóc nam może oczywiście laryngolog, a często nawet lekarz pierwszego kontaktu. Jeśli przyczyna szumów usznych jest inna, a w uchu powstaje korek woszczynowy, jego obecność zwykle nasila dolegliwości[2].

Przyczyny subjektywnych szumów usznych to: - problemy z uchem zewnętrznym, środkowym lub wewnętrznym, - problemy z nerwami słuchowymi, - problemy z częścią mózgu interpretującą sygnał z nerwów jako dźwiękowy.

Problemy te mogą z kolei być wynikiem następujących czynników:
- wiek (głuchota starcza),
- hałas o dużym natężeniu,
- przewlekłe zapalenie ucha środkowego,
- osteoskleroza,
- nagła głuchota,
- choroba Meniere'a
- stwardnienie rozsiane,
- guzy nerwu przedsionkowo-ślimakowego,
- infekcje (np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego, zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, kiła),
- niektóre leki: niesteroidowe leki przeciwzapalne, kwas acetylosalicylowy, niektóre leki moczopędne, niektóre antybiotyki (aminoglikozydy, erytromycyna, wankomycyna, polimyksyna B), chinina, cytostatyki (leki stosowane w chemioterapii),
- urazy (zwłaszcza kręgosłupa szyjnego, głowy, wstrząśnienie błędnika oraz uszkodzenie nerwu słuchowego podczas operacji chirurgicznej),
- niedokrwistość,
- nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze,
- alkohol,
- zaburzenia psychiczne.

Jeśli chodzi o obiektywne szumy uszne, najczęściej są one wynikiem takich problemów jak:
- zwężenie lub niedrożność tętnic kręgowych lub szyjnych,
- przetoki tętniczo-żylne,
- guzy ucha środkowego,
- poszerzenie lub nieprawidłowe wysokie odejście opuszki żylnej,
- choroby mięśniowe,
- choroby stawu skroniowo-żuchwowego³.

Szumom usznym mogą towarzyszyć takie dolegliwości jak zmęczenie, stres, problemy ze snem, kłopoty z koncentracją, problemy z pamięcią, depresja, niepokój i drażliwość. Jeśli przyczyna szumów związana jest ze stanem chorobowym któregoś elementu drogi słuchowej (części ucha, nerwu słuchowego lub części mózgu odpowiadającej za słyszenie), bardzo często towarzyszy im niedosłuch, choć pacjent może go nie zauważać.

Szumy uszne - leczenie

Jak leczyć szumy uszne? Odpowiedź zależy od przyczyny problemu. Z reguły łatwiej pozbyć się obiektywnych szumów usznych, zwłaszcza jeśli wywołują je problemy naczyniowe - po operacji chirurgicznej zwykle szumy całkowicie ustępują. W przypadku problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym, pomóc może leczenie dentystyczne lub ortodontyczne.

Trudniej może być się pozbyć subiektywnych szumów usznych, zwłaszcza przewlekłych (utrzymujących się co najmniej od 12 miesięcy). Dlatego najlepiej zgłosić się do lekarza jak najszybciej. Jeśli będziemy zwlekać zbyt długo, dostępne formy terapii być może przyniosą tylko zmniejszenie nasilenia objawów lub poprawę jakości życia mimo ich występowania. Metody leczenia obejmują:

a) farmakoterapię - leki rozszczerzające naczynia, poprawiające ukrwienie mózgu, leki przeciwpadaczkowe, w cięższych przypadkach także trójpierścieniowe leki antydepresyjne lub leki przeciwlękowe;

b) terapię dźwiękiem, w której dźwięk zewnętrzny wykorzystuje się do zmiany percepcji szumów przez pacjenta lub zmiany jego reakcji na nie; dane urządzenie do terapii dźwiękiem może być oparte na jednym, paru lub wszystkich z następujących mechanizmów: - maskowanie - dźwięk zewnętrzny jest dostatecznie głośny, by częściowo lub całkowicie stłumić odgłos szumów usznych; - odwrócenie uwagi - dźwięk zewnętrzny odciąga uwagę pacjenta od szumów usznych; - przyzwyczajenie - pomaga mózgowi pacjenta uznać szum uszny za nieważny odgłos, który należy ignorować; - neuromodulacja - w przypadku nadaktywności neuronów, dźwięk używany jest do jej zmniejszenia⁴;

c) aparaty słuchowe - szumom usznym często towarzyszy niedosłuch; wzmocnienie percepcji dźwięków z otoczenia często przynosi ulgę pacjentom dzięki temu, że lepsze słyszenie odgłosów z zewnątrz często maskuje szumy uszne, pomaga mózgowi je ignorować, stymuluje ścieżki słuchowe mózgu i poprawia komunikację ze światem zewnętrznym⁵;

d) różne rodzaje terapii behawioralnych - mogą zmniejszyć dyskomfort psychiczny odczuwany przez pacjentów; należą do nich: terapia poznawczo-behawioralna, terapia akceptacji i zaangażowania, redukcja stresu poprzez medytację mindfulness, Tinnitus Activities Treatment (rodzaj podejścia łączący psychoterapię z terapią dźwiękiem), terapia szumów usznych metodą habituacji (Tinnitus Retraining Therapy), Progressive Tinnitus Management (edukowanie pacjenta połączone z terapią behawioralną i, w razie potrzeby, terapią dźwiękiem)⁶;

e) jeśli szumy uszne są wynikiem ototoksycznego działania leków, pomóc może odstawienie leku lub jego zamiana na inny - w większości przypadków zmiany zaszłe pod wpływem substancji czynnej nie są trwałe i ustępują po zaprzestaniu jej stosowania⁷;

f) terapie eksperymentalne[8]:
- rTMS (repetitive transcranial magnetic stimulation) - powtarzalna przezczaszkowa stymulacja magnetyczna; według przeglądu badań z 2018 roku ten rodzaj terapii z zastosowaniem niskiej częstotliwości (1 Hz) wycelowanej w połączenia skroniowo- ciemieniowe może być skuteczny, efekt jednak jest częściowy i tymczasowy⁹;
- tDCS (transcranial direct current stimulation) - przezczaszkowa stymulacja stałoprądowa; według badań poprawę odczuwa 40% pacjentów; wymagane są szerzej zakrojone badania kliniczne;
- terapia adaptacji synaptycznej Arc (opracowana przez polskich naukowców) - leczenie szumów będących wynikiem nagłej głuchoty; sygnał zastępczy pobudza uszkodzone obszary ucha wewnętrznego, co stymuluje mózg w taki sposób, jakby głuchota postępowała stopniowo, dzięki czemu szumy uszne ustępują¹⁰;
- głęboka stymulacja mózgu (DBS, deep brain stimulation) - w odróżnieniu od wyżej wspomnianych metod jest to terapia inwazyjna, ponieważ wymaga chirurgicznego umieszczenia elektrod w mózgu; metodę tę stosuje się głównie w leczeniu innych chorób, np. Parkinsona, a pacjenci obserwują przy tym redukcję szumów usznych jako korzystny efekt uboczny;
- powierzchniowe implanty mózgowe - stymulacja mózgu przy pomocy elektrod umieszczonych na jego powierzchni; wyniki wstępnych badań nad tą metodą są obiecujące, ale konieczne są dalsze w celu określenia najlepszego umiejscowienia elektrod; terapia obciążona jest znacznym ryzykiem związanym z zabiegiem neurochirurgicznym;
- stymulacja nerwu błędnego (VNS, valvus nerve stimulation) - implantacja elektrody stymulującej nerw błędny wykazuje skuteczność w leczeniu padaczki i depresji; według niektórych naukowców, może pomóc także pacjentom z szumami usznymi, ale na razie badania na ten temat dają mieszane wyniki.

Szumy uszne - domowe sposoby leczenia

Leczenie domowe szumów usznych obejmuje następujące metody:

a) dieta: - według koreańskiego badania, szumy uszne mogą się wiązać z niedoborami witaminy B2, B3, wody i białka¹¹; - w brytyjskim badaniu obserwacyjnym ustalono, że zwiększone spożycie takich produktów jak warzywa/owoce oraz chleb, a także ze zmniejszone spożycie nabiału wiąże się z nasileniem uporczywych szumów usznych; dolegliwości zmniejszały się u osób spożywających ryby i kawę oraz nie spożywających jaj¹²; - w innym brytyjskim badaniu obserwacyjnym zauważono, że ryzyko wystąpienia szumów usznych spada u osób spożywających więcej witaminy B12 i białka, rośnie natomiast wraz ze zwiększonym spożyciem wapnia, żelaza i tłuszczu¹³; - według wniosków z prospektywnego badania kohortowego przeprowadzonego wśród kobiet, kofeina może zmniejszać ryzyko szumów usznych; problem szumów usznych rzadziej dotyczył kobiet pijących co najmniej 3 filiżanki kawy dziennie niż kobiet pijących najwyżej jedną filiżankę¹⁴;

b) aktywność fizyczna - korzystnie wpływa na cały organizm, a także na psychikę, obniżając poziom stresu, który jest czynnikiem nasilającym szumy uszne;

c) aktywność społeczna - pacjenci z szumami usznymi, ze względu na trudności ze słyszeniem, często izolują się od otoczenia; niestety, może to nasilać objawy szumów; dużo lepszym wyjściem jest dbanie o relacje z ludźmi - dzięki kontaktom z przyjaciółmi i rodziną pacjent rzadziej zwraca uwagę na objawy, ma lepsze ogólne samopoczucie, co przekłada się na lepszą jakość życia;

d) ochrona słuchu - zwłaszcza w przypadku narażenia na hałas lub głośną muzykę; zabezpiecza przed dalszymi uszkodzeniami ucha; uwaga: niektórzy pacjenci podczas noszenia słuchawek ochronnych lub zatyczek odczuwają, że szumy uszne są głośniejsze (ponieważ dźwięki z otoczenia są przytłumione);

e) techniki obniżania stresu - stres nasila szumy uszne, jego zmniejszenie może więc pomóc zredukować objawy¹⁵;

f) maskowanie - wiele osób odczuwa poprawę, jeśli ich szumy uszne są zagłuszane przez inne odgłosy; można do tego użyć specjalistycznych urządzeń medycznych emitujących takie dźwięki, dopasowanych do potrzeb konkretnego pacjenta (te przynoszą najlepsze, trwałe efekty) lub środków dostępnych w domu, takich jak telewizor, odtwarzacz muzyki lub choćby wentylator (dają tylko efekty tymczasowe)¹⁶;

g) zmniejszenie spożycia alkoholu - alkohol rozszerza naczynia krwionośnie i nasila przepływ krwi, m.in. w uchu wewnętrznym;

h) melatonina - według amerykańskiego badania klinicznego melatonina daje statystycznie znaczące zmniejszenie intensywności szumów usznych i poprawia jakość snu u pacjentów z przewlekłymi szumami; najlepsze efekty zaobserwowano u narażonych kiedyś na hałas mężczyzn bez depresji w wywiadzie, którzy nie leczyli wcześniej szumów usznych i cierpieli na ciężką postać szumów w obu uszach¹⁷;

i) Ginkgo biloba - badania na temat stosowania tej rośliny dają sprzeczne wyniki; British Tinnitus Association nie poleca tej metody leczenia; na podstawie przeglądu badań z 2017 r. można stwierdzić, że miłorząb dwuklapowy może u niektórych pacjentów nieco zmniejszać objawy¹⁸.