Nasze magazyny
Tak zwane "zużycie stawów" osiągnęło w krajach zachodnich poziom pandemii. Szacuje się, że 10% światowej populacji w wieku powyżej 60 lat wykazuje obecnie objawy choroby zwyrodnieniowej stawów. W Wielkiej Brytanii nieoficjalne dane szacunkowe sugerują, że 9 na 10 osób będzie w swym życiu cierpieć na jakąś formę tego schorzenia. W Polsce problem dotyczy 2,4 mln osób, przy czym nawet 3 razy częściej na chorobę zapadają kobiety niż mężczyźni.
W rzeczywistości zapalenie stawów nie jest określoną jednostką chorobową, lecz zbiorczym terminem, opisującym zestaw objawów - stan zapalny jednego lub kilku stawów - wynikających z wielu potencjalnych przyczyn.
Typowy pacjent cierpiący na zapalenie stawów otrzymuje najczęściej ogromny arsenał leków, które u wielu osób nie przynoszą zadowalającej poprawy, ale za to wywołują równie dokuczliwe skutki uboczne, jak samo schorzenie, które mają leczyć.
Jeżeli cierpisz na zapalenie stawów, usłyszysz prawdopodobnie, że jedyne, co możesz zrobić, to wziąć środek przeciwbólowy i ustawić się w kolejce oczekujących na operację wymiany stawu.
Ale to nieprawda, że musisz cierpieć w milczeniu, podczas gdy zapalenie stawów będzie wciąż postępować. Zebraliśmy 24 alternatywne sposoby leczenia i suplementacji poparte solidnymi naukowymi dowodami wysokiej skuteczności w usuwaniu objawów - a nieraz i przyczyn - artretyzmu.
1. Akupunktura
Ta technika tradycyjnej medycyny chińskiej polega na równoważeniu blokad lub nadmiaru energii życiowej, zwanej qi, poprzez wkłuwanie cienkich igieł w punkty akupunkturowe, które układają się w południki biegnące wewnątrz naszego ciała. Znajduje ona szerokie zastosowanie w leczeniu artretyzmu ze względu na sprawdzone działanie przeciwbólowe.
Spektakularne rezultaty uzyskali lekarze duńscy u pacjentów z tak ciężkim zwyrodnieniem stawów kolanowych, że zakwalifikowano ich do zabiegu chirurgicznego. Jak stwierdzili badacze, stosowanie akupunktury przez miesiąc złagodziło ból aż o 80%, co było wielkim zaskoczeniem ze względu na stopień zaawansowania choroby1.
Podobne korzyści zaobserwowali brytyjscy lekarze, badając grupę pacjentów z zaawansowanym zwyrodnieniem stawów biodrowych. Już 6 półgodzinnych sesji akupunktury znacząco zmniejszyło ból i poprawiło mobilność pacjentów na co najmniej 8 tygodni po terapii2.
Leki homeopatyczne w zapaleniu stawów
Poniżej wymieniono leki, które najczęściej znajdują zastosowanie w poszczególnych postaciach zapalenia stawów.
Kwas benzoesowy: stosowany w leczeniu dolegliwości o charakterze dny moczanowej i bólu spowodowanego złogami kwasu moczowego.
Bryonia alba: odpowiednia w przypadku bólu i stanu zapalnego pogarszających się podczas ruchu, a zmniejszających pod wpływem ucisku i odpoczynku.
Calcarea carbonica: często przepisywana przy stanach zapalnych stawów kolanowych, szczególnie u osób z nadwagą i uskarżających się na pogarszanie stanu pod wpływem niskiej temperatury.
Colchicum autumnale: w przypadku bólu wywołanego zapaleniem stawów pogarszającego się na skutek ćwiczeń fizycznych, a łagodzonego ciepłem i odpoczynkiem.
Guaiacum: podawany w przypadku dny moczanowej i ropni stawowych, gdy zimno łagodzi ból.
Hypericum perforatum: wysoce skuteczny w zmniejszaniu bólu nerwowego towarzyszącego reumatoidalnemu zapaleniu stawów.
Ledum palustre: często stosowany w dnie moczanowej i reumatyzmie oraz przy objawach ulegających złagodzeniu po przyłożeniu lodu lub zimnych okładów.
Rhus tox: w przypadkach, gdy początkowy ból ustępuje, jeśli ruch kontynuowany jest w sposób ciągły.
Paloondo: ta roślina z Meksyku i południowej Kalifornii, stosowana niegdyś przez Azteków w przypadkach reumatoidalnego zapalenia stawów, okazała się bardzo skuteczna w leczeniu tego schorzenia także w potencjach homeopatycznych.
Homeopatia w leczeniu dny moczanowej
Aconitum napellus: w przypadku nagłego piekącego bólu i ataków następujących po wstrząsie lub urazie.
Atropa belladonna: w przypadku intensywnego, pulsującego bólu.
Bryonia alba: w przypadku bólu pogarszającego się podczas ruchu, a zmniejszającego się pod wpływem ucisku i ogrzania.
Colchicum autumnale: szczególnie skuteczny, jeżeli atakom towarzyszą mdłości.
Ledum palustre: w przypadku plamistych, purpurowych, opuchniętych stawów.
W grupie 90 pacjentów w wieku średnio 71 lat, z których wszyscy cierpieli na zwyrodnienie stawów kolanowych i zakwalifikowani byli do operacji wymiany stawu, stosowano akupunkturę raz w tygodniu przez miesiąc, a następnie raz na 6 tygodni. Wszyscy uczestnicy badania odczuli wyraźne zmniejszenie bólu i sztywności, a także zwiększenie mobilności - poprawa była tak wielka, że żaden z nich nie wymagał już leczenia chirurgicznego3.
2. Homeopatia
Jak wykazały badania, indywidualnie przepisywane leki homeopatyczne mogą przynieść ulgę w artretyzmie, a niektóre z nich również wzmacniać działanie terapii konwencjonalnej4.
Homeopatyczne podejście do artretyzmu ma charakter holistyczny, co oznacza, że nie ogranicza się do leczenia objawów, lecz obejmuje całą osobę, wraz z jej uwarunkowaniami fizycznymi, emocjonalnymi i społecznymi, które mogą przyczyniać się do zwiększonej podatności na chorobę.
Preparaty homeopatyczne są całkowicie naturalne i w wysokim stopniu dopasowane do stanu i zespołu objawów każdego pacjenta. Tak zindywidualizowane leczenie wymaga oczywiście konsultacji z wykwalifikowanym lekarzem-homeopatą, ale niektóre preparaty często zalecane są ogólnie w zapaleniu stawów (patrz ramka).
3. Terapie elektromagnetyczne
Badania laboratoryjne wykazały, że pola elektromagnetyczne (EMF) stymulują wzrost kości i chrząstek5.
W jednym z badań klinicznych pacjentów ze zwyrodnieniem stawu kolanowego poddawano przez 2 tygodnie działaniu pól elektromagnetycznych o bardzo niskich częstotliwościach lub też placebo. Rezultaty były bardzo wyraźne: 46% pacjentów wystawionych na działanie rzeczywistej terapii odczuło obniżenie poziomu bólu, podczas gdy w grupie placebo stanowili oni tylko 8%6.
Wprawdzie dowody naukowe są wciąż stosunkowo skąpe, jednak dokonany w 2013 r. przegląd dostępnych danych potwierdził, że terapia EMF "może przynieść umiarkowane korzyści w zakresie łagodzenia bólu u osób cierpiących na artretyzm"7.
Pulsacyjne generatory pól elektromagnetycznych - zarówno przenośne urządzenia niskiej mocy, przeznaczone do praktycznie nieprzerwanego użycia, jak i maszyny wysokiej mocy, używane kilka razy dziennie - mogą okazać się pomocne dla pacjentów ze zwyrodnieniem stawów, gdyż najwyraźniej powodują zwiększenie dopływu krwi do obszarów wystawionych na działanie pól elektromagnetycznych, a także wykazują pozytywny wpływ na objawy bólowe8.
4. Qigong
Poprzez połączenie powolnych, świadomych ruchów, medytacji i regulacji oddechu quigong ma wspomagać przepływ energii życiowej (qi) w organizmie w celu osiągnięcia zdrowia i długowieczności.
W jednym z badań 91% pacjentów w późnej fazie kompleksowego zespołu bólu regionalnego typu 1 odczuło złagodzenie bólu dzięki praktyce qigong, podczas gdy w grupie trenującej "nieprawdziwy" qigong odsetek ten wyniósł tylko 36% 9.
Przegląd randomizowanych badań klinicznych wykazał wprost, że qigong w porównaniu z konwencjonalnymi metodami przynosi "znaczące rezultaty" w łagodzeniu bólu10.
5. Bromelaina
Ananas (Ananas comosus) stosowany jest od stuleci w Ameryce Środkowej i Południowej w leczeniu niestrawności i stanów zapalnych. Obecnie wiąże się duże nadzieje z pochodzącym z niego enzymem - bromelainą - stosowanym w szeregu schorzeń, m.in. w zapaleniu stawów11.
Bromelaina, czyli enzym proteolityczny (trawiący białko), jak również silny czynnik przeciwzapalny, przeciwbólowy, przeciwbakteryjny i wzmacniający odporność, może łagodzić ból i poprawiać funkcjonowanie stawów skuteczniej niż większość niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).
W randomizowanym badaniu z podwójnie ślepą próbą, obejmującym 90 pacjentów z artretyzmem, dokonano porównania działania suplementu zawierającego bromelainę (90 mg), enzym trzustkowy trypsynę (48 mg) i bioflawonoid rutynę (100 mg) z działaniem popularnego niesteroidowego leku przeciwzapalnego (50 mg).
Po 6 tygodniach rezultaty badania wykazały, że suplementacja enzymami jest równie skuteczna jak lek pod względem łagodzenia bólu i sztywności stawów oraz poprawy ich funkcjonowania, przy czym suplementy były lepiej tolerowane12.
Inne dowody naukowe sugerują, że bromelaina może być przydatna również w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów. W małym badaniu podawano ją przez okres od 3 do 13 miesięcy 29 pacjentom z opuchlizną stawów wywołaną przez stan zapalny (25 z nich cierpiało na reumatoidalne zapalenie stawów). W połączeniu z terapią steroidową bromelaina przyniosła znaczące zmniejszenie lub całkowity zanik opuchlizny tkanek miękkich u 21 badanych pacjentów13.
Sugerowana dawka: 250-750 mg 2-3 razy dziennie, chociaż typowa dawka wynosi 500-1000 mg.
6. Czarnuszka
Składniki zawarte w oleju i nasionach czarnuszki (Nigella sativa) - w szczególności tymochinon - wykazują silne działanie przeciwzapalne w testach laboratoryjnych. W jednym z badań 40 kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów otrzymywało przez miesiąc placebo, następnie przez miesiąc 2 razy dziennie kapsułki zawierające 500 mg oleju z czarnuszki, a później ponownie placebo przez miesiąc. W okresie podawania oleju z czarnuszki zaobserwowano poprawę, często bardzo wyraźną, w zakresie aktywności schorzenia, liczby opuchniętych stawów i ich porannej sztywności14.
Sugerowana dawka dzienna: 1 łyżeczka oleju z nasion czarnuszki przy posiłku.
7. Kurkumina
Ten naturalny związek fenolowy uzyskiwany z kurkumy (Curcuma longa) od dawna używany jest do leczenia stanów zapalnych stawów ze względu na jego zdolność powstrzymywania niszczenia chrząstek i zmniejszania stanu zapalnego. W ponad 50 badaniach klinicznych potwierdzono silne działanie przeciwzapalne kurkuminy.
Bibliografia
- Acta Anaesthesiol Scand,1992; 36: 519–25
- Acupunct Med, 2001; 19: 19–26
- Acupunct Med, 2012; 30:170–5
- Br J Clin Pharmacol, 1980; 9: 453–9
- Rheum Dis Clin North Am, 2000; 26: 51–62
- Altern Ther Health Med, 2001; 7: 54–64, 66–9
- Cochrane Database Syst Rev, 2013; 12: CD003523
- J Rehabil Res Dev, 2007; 44: 195–222
- Altern Ther Health Med, 1999; 5: 45–54
- J Pain, 2007; 8: 827–31
- Evid Based Complement Alternat Med, 2004; 1: 251–7
- Clin Exp Rheumatol, 2006; 24: 25–30
- Altern Med Rev, 2010; 15: 361–8
- Phytother Res, 2012; 26: 1246–8
- Phytother Res, 2014; 28: 1625–31
- J Med Food, 2005; 8: 125–32
- Phytother Res, 2005; 19: 864–9
- Phytother Res, 2008; 22: 1087–92
- Scand J Rheumatol, 2005; 34: 302–8
- J Ethnopharmacol, 1991; 33: 91–5
- Minerva Gastroenterol Dietol, 2015 (22 Oct); Epub ahead of print, PMID: 26492586
- BMC Complement Altern Med, 2004; 4: 13
- Altern Ther Health Med, 2003; 9: 74–9
- J Tradit Chin Med, 2000; 20: 87–92
- Semin Arthritis Rheum, 2005; 34: 773–84
- J Inflamm (Lond), 2006; 3: 6
- Arzneimittelforschung, 2001; 51: 896–903
- J Rheumatol, 1992; 19: 604–7
- Cochrane Database Syst Rev, 2014; 12: CD004504
- Lancet, 2001; 357: 251–6
- Clin Ther, 1980; 3: 260–72
- Ann Rheum Dis, 2011; 70: 982–9
- Med Hypotheses, 2000; 54: 798–802
- Sci Rep, 2015; 5: 16827
- Curr Med Res Opin, 2006; 22: 2221–32
- Osteoarthritis Cartilage, 2007; 15 [suppl C]: C61–2
- Curr Med Res Opin, 2008; 24: 1485–96
- Nutr J, 2008; 7: 3
- Cochrane Database Syst Rev, 2006; 2: CD005321
- BMC Complement Altern Med, 2011; 11: 50
- Clin Ther, 2009; 31: 2860–72
- Am J Med, 1987; 83: 66–71, 81–3
- Crit Rev Food Sci Nutr, 2008; 48: 458–63
- Osteoarthritis Cartilage, 2008; 16: 399–408; Rheumatology, 2001; 40:779–93; Clin Rheumatol, 1998; 17: 31–9
Jak opisano w jednym z raportów, pacjenci z łagodnym i umiarkowanym zwyrodnieniem stawu kolanowego przyjmujący kurkuminę (1500 mg dziennie podzielonych na 3 dawki) przez 6 tygodni, odczuli znaczącą poprawę pod względem zmniejszenia bólu i zwiększenia mobilności fizycznej w porównaniu z pacjentami, którym podawano placebo. Nie zaobserwowano przy tym żadnych poważnych skutków ubocznych15.
Sugerowana dawka dzienna: 400-800 mg.
8. Imbir
Ten tradycyjny lek ziołowy, znany pod naukową nazwą Zingiber officinale, ma własności zbliżone do niesteroidowych leków przeciwzapalnych, m.in. zdolność blokowania genów odgrywających rolę w ścieżce prowadzącej do przewlekłych stanów zapalnych16. Sugerowana dawka dzienna: 2-4 g świeżego soku, ekstraktu lub herbatki z imbiru; wcieranie olejku z imbiru bezpośrednio w bolący staw lub też przygotowanie ciepłego okładu czy kompresu ze świeżego korzenia imbiru.
9. Meta050
W ośmiotygodniowym badaniu ta standaryzowana kombinacja zredukowanych izo-alfa-kwasów z chmielu, ekstraktu z rozmarynu i kwasu oleanolowego w znaczący sposób (o 40-50%) zmniejszyła ból u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów, zwyrodnieniem stawów lub fibromialgią17.
Sugerowana dawka: 440 mg 3 razy dziennie przez 4 tygodnie, a następnie 880 mg 2 razy dziennie przez kolejne 4 tygodnie.
10. Pycnogenol
Ekstrakt z kory francuskiej sosny morskiej zmniejszał ból i sztywność w łagodnym zwyrodnieniu stawów. Pacjenci przyjmujący Pycnogenol byli w stanie zredukować dawki leków przeciwbólowych i wykonywać więcej codziennych czynności18.
Sugerowana dawka dzienna: według zaleceń na opakowaniu produktu lub wskazań lekarza.
11. Proszek z dzikiej róży i kadzidłowiec
Udowodniono, że proszek z owoców pnącej dzikiej róży (Rosa canina) łagodzi objawy zwyrodnienia stawów kolanowych i biodrowych, takie jak ból, sztywność i ograniczenia ruchowe, jak również zmniejsza ogólną intensywność objawów i zapotrzebowanie na "medycynę ratunkową"19.
Badanie sprawdzające działanie preparatu ziołowego zawierającego indyjski kadzidłowiec (Boswellia serrata) pokazało, że w bardzo znaczący sposób zmniejszył on ból i poprawił mobilność u pacjentów z artretyzmem20. Najnowsze badanie wykazało, że pacjenci, którzy na 12 tygodni dołączyli preparat ziołowy do swego schematu leczenia, byli w stanie znacznie wydłużyć dystans pokonywany na bieżni treningowej, jak również zmniejszyć potrzebę korzystania z leków i opieki medycznej21.
12. Diabelski pazur
W przeglądzie 5 randomizowanych badań z grupą kontrolną wykazano, że diabelski pazur (Harpagophytum procumbensor H. radix) stosowany w postaci sproszkowanej (zawierającej 60 mg składnika aktywnego - harpagozydu) lub w postaci płynnego ekstraktu (50-60 mg harpagozydu) skutecznie łagodzi zwyrodnienia stawów kręgosłupa, bioder i kolan, a także przewlekłe bóle krzyża22.
Sugerowana dawka: 750 mg (co najmniej 3% harpagozydu) 3 razy dziennie lub 9 g surowego materiału roślinnego przez 2-3 miesiące.
UWAGA: Diabelski pazur może zakłócać działanie niektórych leków, w tym cukrzycowych i rozrzedzających krew.
13. Guggul
Ajurweda, tradycyjny system opieki zdrowotnej w Indiach, oferuje wiele leków na zwyrodnienia stawów, lecz jednym z zasadniczych składników każdego preparatu jest guggul - żywica balsamowca indyjskiego (Commiphora wightii). Jak pokazało jedno z badań, pacjenci przyjmujący guggul odczuli znaczącą poprawę pod względem zmniejszenia bólu i zwiększenia mobilności już po upływie miesiąca23.
Sugerowana dawka dzienna: 500 mg z posiłkiem.
14. Tradycyjne zioła chińskie
W randomizowanym badaniu klinicznym wykazano, że 2 preparaty gotowych granulek ziołowych - Shu Guan Wen Jing oraz Shu Guan Qing Luo - "wyleczyły" ponad 50% pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów bez żadnych skutków ubocznych24.
Inny lek ziołowy, Lei gong teng ("winorośl boga piorunów", Tripterygium wilfordii Hook F), przeciwdziała reumatoidalnemu zapaleniu stawów poprzez blokowanie czynników prozapalnych w organizmie.
Sugerowana dawka: 180-360 mg dziennie, według zaleceń doświadczonego lekarza.
15. Jukka
Lek sporządzony z rosnącej w Meksyku i na południowym zachodzie Stanów Zjednoczonych rośliny Yucca schidigera również okazał się pomocny w łagodzeniu objawów reumatoidalnego zapalenia stawów26. Według medycyny ludowej ekstrakty z jukki mają działanie przeciwzapalne głównie dlatego, że są bogatym źródłem saponin steroidowych, wykazujących silne działanie przeciwpasożytnicze.
Niektórzy badacze uważają, że działanie tej rośliny polega na likwidowaniu pasożytów jelitowych, odgrywających rolę w powstawaniu stanów zapalnych, co stwierdzono w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów. Jukka zawiera również polifenole, m.in. resweratrol, które także wykazują właściwości przeciwzapalne26.
16. Maść cayenne
Maść z ekstraktem pieprzu cayenne, nazywana również maścią z kapsaicyną, przy regularnym nakładaniu na skórę może złagodzić wiele rodzajów przewlekłego bólu. Produkowana jest z suszonych ostrych papryczek, a jej działanie znoszące ból polega na ograniczaniu ilości produkowanej w organizmie substancji P - chemicznego składnika komórek nerwowych przekazujących sygnały bólowe do mózgu.
W jednym z badań plastry z kapsaicyną okazały się znacznie skuteczniejsze niż placebo u pacjentów z przewlekłym bólem dolnej części pleców27. Badania wykazały również, że maść z kapsaicyną stosowana 4 razy dziennie zmniejsza nawet o 40% ból i tkliwość u osób cierpiących na zwyrodnienia stawów rąk28.
17. Kora wierzby
Fot. Archiwum
Kora wierzby pospolitej (Salix alba), zawierająca związki pokrewne chemicznie aspirynie, przynosi krótkotrwałą ulgę pacjentom z bólem krzyża, jak pokazało jej użycie w standaryzowanej dawce dziennej (wynoszącej 120 mg lub 240 mg salicyny)29.
18. Glukozamina i chondroityna
Te naturalnie występujące związki chemiczne odgrywają bardzo istotną rolę we wspomaganiu wzrostu tkanki chrzęstnej - gąbczastego materiału pokrywającego końcówki kości w stawach i chroniącego je przed zużyciem.
Glukozamina jest zasadniczym budulcem proteoglikanów - wielkich cząsteczek w tkance chrzęstnej, umożliwiających smarowanie stawów i ich elastyczność poprzez wiązanie wody w macierzy chrząstki. Działanie glukozaminy polega na powstrzymywaniu rozpadu proteoglikanów i odbudowywaniu uszkodzonej chrząstki. Jak pokazują badania kliniczne, zachowuje się ona jak naturalny środek przeciwzapalny wywierający rzeczywisty wpływ na stan chorobowy.
W jednym z belgijskich badań pacjentom ze zwyrodnieniem stawów kolanowych przez 3 lata podawano 1500 mg placebo lub glukozaminy dziennie. Podczas gdy w grupie placebo następowało spodziewane pogorszenie stanu stawów, w drugiej pozostały one nietknięte, a poprawie w zakresie odczuwania bólu i mobilności nie towarzyszyły znaczące skutki uboczne30.
W innym badaniu pacjenci ze zwyrodnieniem stawów, którzy otrzymywali 500 mg siarczanu glukozaminy 3 razy dziennie, wykazali znacznie wyraźniejsze złagodzenie objawów w porównaniu do grupy placebo - odpowiednio 73% i 41%. Próbka chrząstki z grupy placebo wykazała pod mikroskopem elektronowym typowe oznaki zwyrodnienia stawu, podczas gdy próbki pobrane od pacjentów leczonych glukozaminą prezentowały znacznie zdrowszą chrząstkę31.
Chondroityna, jeszcze większa cząsteczka tkanki chrzęstnej, pomaga zachowywać płyny stawowe, spowalniając uszkodzenia chrząstek i wspomagając ich odbudowę. Może ona pomóc w zredukowaniu strat tkanki chrzęstnej w ciągu 6 miesięcy po rozpoczęciu suplementacji32. Często zaleca się przyjmowanie chondroityny w połączeniu z glukozaminą. Jedna z teorii mówi, że działanie obu tych substancji polega na poprawie jakości maziówki (błony wydzielającej maź stawową) wyścielającej powierzchnie wewnątrzstawowe33.
Gdy zebrano dane z 54 badań obejmujących łącznie ponad 16 tys. pacjentów, okazało się, że glukozamina i chondroityna (razem lub pojedynczo) są równie skuteczne jak celekoksyb, jeden z głównych środków przeciwbólowych hamujących działanie COX-2, chociaż tylko połączenie obu suplementów przynosi znaczącą poprawę funkcjonowania stawów z istotną redukcją zwężenia szpary stawu kolanowego, powszechnie towarzyszącego temu schorzeniu34.
Sugerowana dawka dzienna: do 3200 mg siarczanu glukozaminy i do 3600 mg chondroityny przez co najmniej 3 miesiące, by jakakolwiek poprawa była widoczna.
19. Hydrolizat kolagenu
Przegląd 7 badań nad podawanym doustnie hydrolizatem kolagenu, który zawiera wszystkie aminokwasy niezbędne do budowy tkanki łącznej, wykazał, że jest on skuteczny w leczeniu pacjentów ze zwyrodnieniem i innymi schorzeniami stawów35. Inne badania laboratoryjne sugerują, że może on również powstrzymywać postęp choroby36.
Sugerowana dawka dzienna: do 1200 mg.
20. CH-Alpha
CH-Alpha to zarejestrowany produkt, którego głównymi składnikami aktywnymi są: hydrolizowany kolagen, witamina C oraz ekstrakty z korzenia imbiru (Zingiber officinale), Boswellia serrata i owoców dzikiej róży (Rosa canina). Dostępny jest w postaci doustnej i w żelu. Żel zawiera również Arnica montana i olej z nasion słonecznika. Badanie przeprowadzone w Penn State University w Pensylwanii na 73 wyczynowych sportowcach przyjmujących płynną postać CH-Alpha (10 g) codziennie przez 24 tygodnie wykazało znaczną poprawę, polegającą na złagodzeniu bólu stawów i zwiększeniu ich mobilności37.
21. Kwas hialuronowy
Ten płynny węglowodan to kolejny materiał budulcowy tkanki chrzęstnej. Podawany jako suplement może obniżać produkcję enzymów uszkadzających zdrową tkankę chrzęstną oraz zakłócać przekazywanie sygnałów bólowych. W jednym z badań pacjenci ze zwyrodnieniem stawów kolanowych stosujący przez 8 tygodni codzienną suplementację naturalnym ekstraktem kwasu hialuronowego odczuwali słabszy ból i większą poprawę funkcjonowania stawów38. Podobne efekty przynosiły bezpośrednie wstrzyknięcia do stawu kolanowego39.
Sugerowana dawka dzienna: 40 mg.
22. MSM (metylosulfonylometan)
MSM jest źródłem biodostępnej siarki, występującym w tkankach i płynach wszystkich roślin, zwierząt i ludzi. Może zmniejszać ból i opuchliznę, a także powstrzymywać niszczenie stawów poprzez wychwytywanie wolnych rodników wywołujących stany zapalne. Wykazano, że MSM łagodzi ból i poprawia funkcjonowanie stawów, gdy przyjmowany jest doustnie przez co najmniej 12 tygodni40.
Sugerowana dawka dzienna: do 1200 mg w dawkach podzielonych.
23. SAMe (S-adenozylometionina)
Ten naturalnie występujący związek chemiczny, obecny praktycznie we wszystkich tkankach i płynach organizmu, znany jest z silnego działania przeciwzapalnego. Poza łagodzeniem bólu może też poprawiać funkcjonowanie stawów i zmniejszać ich sztywność41. Badania z podwójnie ślepą próbą wykazały, że u osób cierpiących na zwyrodnienia stawów dawka 1200 mg/dzień redukuje ból, sztywność i opuchliznę lepiej niż placebo, a porównywalnie do leków przeciwbólowych, takich jak ibuprofen i naproksen42.
Jak się wydaje, SAMe stymuluje produkcję tkanki chrzęstnej, a nawet - choć badacze nie wiedzą dokładnie, dlaczego - może zmniejszać stan zapalny, zwiększać syntezę chrząstki i wydłużać jej żywotność, jak również intensyfikować produkcję przeciwutleniaczy43.
Sugerowana dawka dzienna: do 1200 mg w dawkach podzielonych.
24. Niezmydlalne frakcje oleju z awokado/soi
Te specjalne mieszanki olejów mogą wspomagać regenerację chrząstek i obniżać poziom krążących cytokin prozapalnych, poprawiając w ten sposób funkcjonowanie stawów, a także łagodząc ból i zmniejszając potrzebę stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych44.
