W poprzednim numerze O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą przypominaliśmy postać wybitnego neurochirurga - profesora Olivera Sachsa, który na łamach The New York Times dzielił się z czytelnikami własnymi refleksjami na temat śmierci i przemijania. Naukowiec cierpiał na złośliwego czerniaka siatkówki. Zmarł w niedzielę w swoim domu w Nowym Jorku.
Oliver Sacks
- Kiedy przestałem widzieć, grupa neuronów w mojej głowie straciła bodźce i zaczęła się nudzić. Generuje więc własne obrazy. Nazywa się to zespołem Charlesa Bonneta - tłumaczył profesor Sacks.
„Jeszcze miesiąc temu czułem się zdrów jak ryba. Mając 81 lat pływałem jedną milę codziennie. Jednak szczęście mnie opuściło. Od paru tygodni wiem, że mam wielokrotne przerzuty w nerkach. Dziewięć lat temu wykryto u mnie rzadki rodzaj guza – czerniak gałki ocznej. Po usunięciu guza napromieniowaniem i laserem nie widzę na lewe oko, ale ten rodzaj guza bardzo rzadko daje przerzuty. Zaledwie w 2 procentach przypadków. Znalazłem się wśród tych nieszczęsnych dwóch procent. Odczuwam wdzięczność za życie w zdrowiu przez dziewięć lat od początkowej diagnozy, ale teraz stanąłem w obliczu śmierci. Rak zajął jedną trzecią mojej nerki i nie ma żadnej nadziei na powstrzymanie jego ekspansji.
Do mnie należy decyzja - jak przeżyć ostatnie miesiące życia, które mi pozostały? Mój mistrz w sztuce życia, filozof David Hume pisał w swojej autobiografii zatytułowanej „My own life” (1776 rok) o ostatnich dniach swego życia, że mimo słabnącego ciała nie odczuwa osłabienia ducha i umysłu, nie ubywa mu żarliwości w dociekaniach naukowych, ani wesołości w dobrej kompanii.
Też tak się czuję. W ostatnich dniach posiadłem umiejętność panoramicznego oglądu mojego życia, jak z dużej wysokości ogląda się krajobraz. Nie znaczy to jednak, że się poddałem i uznałem życie za zakończone. Przeciwnie. Łaknę życia z większą intensywnością niż kiedykolwiek wcześniej. Chcę umocnić przyjaźnie, pisać książkę, podróżować, pogłębić swoją wiedzę.
Jednak nie mogę się rozpraszać na rzeczy nieistotne. Muszę się skupić na mojej pracy i najbliższych mi osobach. Nie mogę śledzić debat politycznych, czy sporów o globalne ocieplenie. Dotyczą one przyszłości, w której mnie już nie ma. To nie jest tak, że przyszłość jest mi całkowicie obojętna. Spotykając utalentowanych młodych ludzi z przyjemnością konstatuję, że przyszłość jest w dobrych rękach. Nie jest mi obojętne, co się stanie na Bliskim Wschodzie i jak potoczą się losy świata, ale to już nie jest moja sprawa. Wspominam wielu moich znajomych i bliskich, którzy odeszli w ostatnich latach i nachodzą mnie myśli, że każdy z nich był niepowtarzalną indywidualnością. Każda istota ludzka jest genetycznie unikalnym stworzeniem. Po jej odejściu pozostaje luka nie do zastąpienia.
Nie będę udawał, że się nie lękam. Jednak dominuje we mnie uczucie wdzięczności. Kochałem i byłem kochany. Dostałem wiele i starałem się dać coś od siebie. Czytałem, podróżowałem, myślałem i pisałem. Byłem czującą i myślącą istotą na tej pięknej planecie. Już tylko to jest niewyobrażalnie wielkim przywilejem, którym mnie obdarowano.”
Oliver Sacks
Prof. Oliver Sacks
(1933-2015) neurolog, autor wielu książek popularnonaukowych, wykładowca Uniwersytetu Columbia.
Napisał takie dzieła jak:- Migraine (1970) (polskie wydanie: Migrena, Zysk i S-ka, 2012)
- Awakenings (1973) (polskie wydanie: Przebudzenia, Zysk i S-ka, 1997; na podstawie książki nakręcono nominowany do Oskara film pod tym samym tytułem)
- A Leg to Stand On (1984) (polskie wydanie: Stanąć na nogi)
- The Man Who Mistook His Wife for a Hat (1985) (polskie wydanie: Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem)
- Seeing Voices: A Journey into the Land of the Deaf (1989) (polskie wydanie: Zobaczyć głos)
- An Anthropologist on Mars (1995) (polskie wydanie: Antropolog na Marsie)
- The Island of the Colorblind (1997) (polskie wydanie: Wyspa daltonistów i wyspa sagowców)
- Uncle Tungsten: Memories of a Chemical Boyhood (2001)
- Oaxaca Journal (2002)
- Musicophilia: Tales of Music and the Brain (2007) (polskie wydanie: Muzykofilia: Opowieści o muzyce i mózgu, Zysk i S-ka, 2009)
- The Mind's Eye (2010) (polskie wydanie: Oko umysłu, Zysk i S-ka, 2011)
- Hallucinations (2012) (polskie wydanie: Halucynacje, Zysk i S-ka, 2014)
Tekst: Monika Piorun