Nasze magazyny
Dostrzegłaś na twarzy pierwsze zmarszczki? Jesteś w ciąży i martwisz się o rozstępy? Nie możesz używać kremów z retinolem? W każdej z tych sytuacji pomocny okaże się bakuchiol, substancja całkiem niedawno wyodrębniona z pewnej azjatyckiej rośliny. Liczba badań jej poświęconych ciągle wzrasta, a właściwości nie ograniczają się jedynie do wspierania młodego wyglądu skóry.
Bakuchiol – co to takiego?
Bakuchiol to substancja chemiczna wyodrębniona z indyjskiej rośliny Psoralea corylifolia, znanej jako babchi (babći) lub bakuchi (bakući). To jednoroczne zioło z rodziny bobowatych występuje też na Bliskim Wschodzie, a nawet w Afryce.
Na terenie Azji babchi od wieków wykorzystuje się w Ajurwedzie oraz w medycynie chińskiej – tam zioło występuje pod nazwą bu gu zhi. Już wieki temu doceniano wpływ nasion babchi na wygląd skóry, najczęściej stosując je w postaci maceratu lub oleju.
Po raz pierwszy bakuchiol wyodrębniono stosunkowo niedawno, bo w latach 60-tych XX w. Nadano mu nazwę nawiązującą do nazwy zioła, z którego go pozyskano, dziś jednak wiemy, że substancja ta występuje też naturalnie w innych roślinach, w tym w pieprzu długim (Piper longum), jednak najwięcej znajduje się go w „macierzystej” roślinie, babchi, gdzie stanowi nawet 7% suchej masy owocu i to właśnie Psoralea corylifolia pozostaje jedynym naturalnym źródłem konkurenta retinolu1.
Bakuchiol coraz częściej wykorzystuje się przy produkcji kosmetyków przeciwstarzeniowych. Zdaje się on atrakcyjną alternatywą dla retinolu, czyli aktywnej formy witaminy A, która, chociaż jest nam niezbędna, może stanowić zagrożenie dla ciężarnych i uszkadzać płód. Z tego też powodu bakuchiol niekiedy nazywa się roślinnym retinolem.
Czy jednak bakuchiol jest równie silnym składnikiem kremów co retinol? Czy może powodować działania uboczne? Na te i inne pytania postanowili poszukać odpowiedzi badacze.
Bakuchiol pod lupą - badania
Udowodniono już, że bakuchiol działa przeciwutleniająco, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Potwierdzono też, że zawiera fitoestrogeny - spożywanie go wpływa na procesy w organizmie regulowane zwykle przez estrogeny (między innymi regulację cyklu menstruacyjnego czy gospodarki wapniowej). Do tego spowalnia procesy starzenia skóry2, czy jednak jest równie skuteczny co retinol?
Według ustaleń specjalistów bakuchiol podobnie jak retinol pobudza w skórze geny odpowiedzialne za syntezę kolagenu, tym samym spowalniając procesy jej starzenia. Również tak jak witamina A, bakuchiol poprawia stan skóry po uszkodzeniach wywołanych promieniowaniem ultrafioletowym.
W trwającym 12 tygodni badaniu z udziałem 44 ochotników porównano skuteczność kremu z bakuchiolem stosowanego 2 razy dziennie z kremem z retinolem stosowanym 1 raz dziennie.
Naukowcy wykonywali zdjęcia twarzy uczestników badania co 4 tygodnie, które następnie były analizowane przez specjalny program komputerowy. ednocześnie ochotnicy nie wiedząc, który z kosmetyków stosują (tzw. badanie ze ślepą próbą) mieli odpowiadać na pytania odnośnie tolerancji kremów związane z oceną uciążliwości potencjalnych działań niepożądanych. Dodatkowo w obserwacjach uczestniczył dermatolog, który również nie był wtajemniczony w jego szczegóły badania - miał on jedynie oceniać koloryt i zaczerwienienie skóry u ochotników.
Po upływie 12 tygodni okazało się, że obie substancje znacząco zmniejszyły zmarszczki i przebarwienia skórne, a różnice w skuteczności obu kremów były nieistotne nawet statystycznie.
Co jednak ważne, osoby stosujące krem z retinolem zgłaszały większe złuszczanie się naskórka twarzy oraz pieczenie3. Prawdopodobnie wynikało to z większej fotostabilności bakuchiolu, która przekłada się na mniejsze ryzyko podrażnienia skóry1.
W innym badaniu z udziałem osób cierpiących na różnego rodzaju dermatozy (w tym trądzik różowaty i atopowe zapalenie skóry), które nie mogły używać kremów z retinolem, stosowanie kosmetyków z bakuchiolem przez kilka tygodni zaowocowało wygładzeniem skóry, zmniejszeniem jej zaczerwienienia i ogólną poprawą cery. Nie zgłaszano przy tym działań niepożądanych, które towarzyszyły stosowaniu kremów z retinolem1.
Kolejne, niewielkie badanie z 2020 r. służyło przetestowaniu serum, w którego składzie oprócz bakuchiolu znalazły się witamina C i melatonina. Pobrane od ochotniczek fragmenty skóry z brzucha wystawiano przez 4 dni na jednogodzinne naświetlanie promieniowaniem UV, a po upływie kolejnych 60 minut nacierano przygotowanym serum.
Okazało się, że mieszanka wpłynęła na aktywność HIF-1, białka, które bierze udział w syntezie kolagenu i przez to między innymi poprawia elastyczność skóry i hamuje procesy jej starzenia1.
Ale wiele wskazuje na to, że lista korzystnych właściwości bakuchiolu jest znacznie dłuższa. Przeprowadzone kilka lat temu badania sugerują, że działa on ochronnie na serce, wątrobę i inne narządy. Do tego hamuje namnażanie komórek raka żołądka, piersi i skóry, czyli jest potencjalnym środkiem przeciwnowotworowym.
Bakuchiol może też chronić kości przed rzeszotowieniem, opóźniając w ten sposób rozwój osteoporozy. Czy to już wszystko? Nie! Okazuje się, że ten związek chemiczny potrafi wpływać na poziom glukozy i trójglicerydów we krwi - być może znajdzie więc zastosowanie w terapii cukrzycy2.
Bakuchiol – gdzie kupić?
Internetowe sklepy i drogerie pełne są produktów z bakuchiolem: można w nich znaleźć zarówno kremy, jak i tłoczone na zimno z nasion Psoralea corylifolia oleje do pielęgnacji skóry, a także same nasiona do własnoręcznego przygotowania maceratu.
Kremy z bakuchiolem znajdują się też w ofercie stacjonarnych drogerii, a dermokosmetyki z jego dodatkiem należą do asortymentu marek zarówno polskich, jak i zagranicznych.
- 1. Grzelecki M., Tyburc N., Paradowska K., Bakuchiol: następca retinolu, Herbalism, 2021, 1(7), s. 130–142
- 2. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2019.01.001
