Bezpośrednie przekazywanie uzdrawiającej energii jest być może najstarszą znaną człowiekowi metodą terapeutyczną. Według tekstów medycznych powstałych w najstarszych cywilizacjach, m.in. indyjskiej, chińskiej i egipskiej, ludzki organizm posiada życiową siłę. Chodzi tu o pewien rodzaj mocy, która łączy się siłami zewnętrznego świata, myślami oraz emocjami i ulega ich wpływowi. Według tradycyjnej medycyny chińskiej w istotach ludzkich tkwią energetyczne siły natury, objawiające się przez ich ciała, umysły, emocje oraz "ducha".
Na chrześcijańskim Zachodzie nakładanie rąk wciąż uważa się za ceremonialną metodę przywoływania siły wyższej podczas chrztów, bierzmowania, błogosławieństw oraz święceń. Dziś medycyna energetyczna to jedna z głównych kategorii medycyny komplementarnej i alternatywnej. Starożytny pogląd, według którego człowiek i systemy uniwersum są połączone na poziomie energii kwantowej (subatomowej), jest przedmiotem badań naukowych.
Póki co wykazano, że terapie biopola są skuteczne m.in. w redukcji nasilenia bólu, w tym u pacjentów onkologicznych, niepokoju u osób hospitalizowanych oraz objawów demencji.
Metody transmisji subtelnej, uzdrawiającej energii, np. uświęconą tradycję nakładania rąk, odnosi się obecnie w kręgach naukowych do tzw. terapii biopola - pojęcia ukutego w 1992 r. podczas konferencji Narodowych Instytutów Zdrowia w celu zastąpienia starszych terminów, takich jak "aura". Same terapie biopola to nieinwazyjne metody leczenia, w ramach których dochodzi do wzajemnego oddziaływania uzdrowiciela i pola energetycznego klienta w celu stymulacji reakcji leczniczej.
Termin "biopole" definiuje się jako "pozbawione masy spoczynkowej pole, niekoniecznie elektromagnetyczne, otaczające i przenikające ciała istot żywych i wpływające na organizm". Definicja ta jest często rozszerzana, tak by zawrzeć w niej transfer informacji przyczyniający się do dobrego stanu zdrowia danej osoby na poziomie fizycznym, umysłowym, emocjonalnym czy duchowym. Aktualnie najlepiej przebadane terapie biopola obejmują dotyk terapeutyczny i leczniczy, reiki oraz qigong.
W 2003 r. dokonano przeglądu 90 badań klinicznych i laboratoryjnych dotyczących metod uzdrawiania przez nakładanie rąk i na odległość. Okazało się, że 70,5% prób klinicznych i 62% laboratoryjnych dało pozytywne rezultaty1. Ze względu na ciągły wzrost kosztów konwencjonalnej opieki zdrowotnej, jak również liczby działań niepożądanych leków, rośnie rzesza zwolenników energetycznego uzdrawiania. Według danych z przeprowadzonego w 2012 r. badania National Health Interview Survey blisko 4 mln dorosłych obywateli USA ma za sobą wizytę u stosującego je terapeuty2.
Niektórzy ludzie z niezaraźliwymi chorobami włączyli energetyczne uzdrawianie do własnej strategii samokontroli dolegliwości3. Póki co wykazano, że terapie biopola są skuteczne m.in. w redukcji nasilenia bólu, w tym u pacjentów onkologicznych, niepokoju u osób hospitalizowanych oraz objawów demencji4. Spirytyzm obejmuje kuracje stosowane przez miliony ludzi na całym świecie, m.in. modlitwę, nakładanie rąk, fluidoterapię (używanie namagnesowanej wody), miłosierdzie/ ofiarowanie, edukację duchową i terapię duchowego uwalniania.
Przegląd literatury naukowej dotyczącej terapii spirytystycznych udowodnił pozytywne rezultaty nakładania rąk i modlitwy5. Nikt nie wie, o co dokładnie chodzi w uzdrawianiu z wykorzystaniem biopola. Najstarszą i najbardziej znaną metodą uwalniania pola ludzkiej energii jest fotografia kirlianowska, rzekomo utrwalająca ludzką aurę na kliszy przez wystawienie izolowanej tkanki ludzkiej na działanie prądu elektrycznego. Współczesna wersja tej techniki, opracowana przez rosyjskiego fizyka Konstantina Korotkova, profesora Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Technologii Informacyjnych, Mechaniki i Optyki, wykorzystuje urządzenie do wizualizacji wyładowania gazu w celu uchwycenia energii emitowanej przez organizm.
Dzięki specjalnemu oprogramowaniu można przekształcić uzyskane w ten sposób dane w obraz biopola danej osoby, który ma odzwierciedlać stan jej zdrowia6. Metodę tę powszechnie przyjęto zarówno w Rosji, jak i na Zachodzie. Przez dekadę urządzenie do wizualizacji wyładowania gazu stosowano jako narzędzie diagnostyczne. Nawet amerykańskie Narodowe Instytuty Zdrowia przyznawały uniwersytetom duże dotacje przeznaczone na badania biopola z wykorzystaniem sprzętu Korotkova. Nie jest to już tak niewiarygodne, jak by się wydawało. Niezliczeni naukowcy z dziedziny biofizyki dokonują pomiarów impulsów świetlnych o niskim natężeniu (zwanych również emisją biofotoniczną) w komórkach i materiale biologicznym7.
Z kolei elektrodermalne badania przesiewowe wykorzystuje się do oceny prawidłowego przepływu energii w ludzkim ciele na podstawie przewodnictwa elektrycznego skóry dzięki akupunkturze systemu merdianów8. W badaniach wykryto również zwiększenie pola elektrycznego oraz wahania pola magnetycznego w pobliżu ciał uzdrowicieli stosujących metody energetyczne. Niektórych naukowców doprowadziło to do przypuszczenia, że zróżnicowanie pól elektromagnetycznych leczącego i pacjenta może być częścią bilansu energetycznego uzdrawiania. W jednym z badań dokonywano pomiarów aktywności magnetycznej podczas sesji energetycznego uzdrawiania. Była ona wówczas "znacząco większa" niż wcześniej. Ponadto wzrost natężenia pola utrzymywał się nawet po zakończeniu sesji9.
Niezależnie od stopnia zrozumienia energetyczne metody uzdrawiania są równie wiekowe, jak ludzka cywilizacja i wracają obecnie do łask. Szczególnie dotyk terapeutyczny, leczniczy i reiki powszechnie uznaje się za elementy technik stosowanych w ramach medycyny komplementarnej oraz wykorzystuje się w tysiącach szpitali i centrów medycznych i leczniczych na całym świecie. Jednak również inne metody przyciągają uwagę i zyskują rosnącą pulę dowodów potwierdzających ich skuteczność.
Dotyk terapeutyczny
To terapia biopola obejmująca intencjonalne wykorzystanie uniwersalnej energii w celu przywracania równowagi i dobrego stanu zdrowia u pacjentów w każdym wieku. Opracowały ją w latach 70. Delores Krieger, emerytowana profesor pielęgniarstwa na Uniwersytecie Nowojorskim, i Dora Kunz, dobrze znana uzdrowicielka energetyczna. Obecnie dotyku terapeutycznego naucza się w 107 krajach. Tworzy on pomiędzy terapeutą a pacjentem relację partnerską, dzięki której współtworzą lub przywracają oni równowagę energetyczną.
Według samej Krieger dotyk terapeutyczny jest skuteczny we wspomaganiu terapii zaburzeń autonomicznego układu nerwowego, jak również:
- chorób układu limfatycznego i krwionośnego,
- złamań kości,
- reumatoidalnego zapalenia stawów,
- schorzeń tarczycy, nadnerczy czy jajników,
- zaburzeń psychicznych, takich jak choroba dwubiegunowa i katatonia,
- osłabionych wcześniaków.
Co wykazują badania
Dotyk terapeutyczny zwiększa poziom hemoglobiny odpowiedzialnej za transport tlenu z płuc do tkanek organizmu i oczyszczanie ich z dwutlenku węgla, który przenosi z powrotem do płuc. Metoda ta znacząco podwyższa również hematokryt - odsetek czerwonych krwinek w krwiobiegu10. Jedno z badań wykazało, że redukuje zmęczenie i ból u przechodzących chemioterapię pacjentów onkologicznych11. Ma również pozytywny wpływ na osoby zmagające się z demencją - zmniejsza objawy niepokoju i tiki werbalne12.
Czego się spodziewać
Pacjent pozostaje w ubraniu i może położyć się na stole zabiegowym lub siedzieć. Przed oceną pola energetycznego terapeuta wprowadza się w stan spokoju świadomości, a następnie umieszcza swoje dłonie na ciele pacjenta lub w jego pobliżu w celu wsparcia aktywacji indywidualnego potencjału uzdrawiającego. Ma to wywołać stan dobrej kondycji fizycznej, psychicznej, emocjonalnej i duchowej, jak również wspomóc łagodzenie chorób i objawów, z którymi może się on zmagać.
Historia Shannon
W czerwcu 2015 r. u 31-letniej Shannon Quackenbush zdiagnozowano nowotwór mózgu w czwartym stadium (glejak). Po operacji miała problemy z płynną mową i przetwarzaniem informacji pochodzących z otoczenia. Przez rok 5 dni w miesiącu kobieta przyjmowała chemioterapię. Poddano ją również półrocznej radioterapii w maksymalnej dawce. Neurochirurdzy nie byli w stanie wyciąć całego guza nawet podczas drugiej operacji. Shannon była w trakcie drugiej serii chemioterapii i otrzymała już maksymalną życiową dawkę promieniowania, kiedy postanowiła wypróbować dotyk terapeutyczny, by wspomóc leczenie. Przez ostatnich 11 miesięcy kobieta korzystała z tej formy terapii raz w tygodniu. - Jestem zdrowsza niż kiedykolwiek wcześniej. Odkąd zaczęłam korzystać z dotyku terapeutycznego, pozostała część guza nie rośnie. Czuję się silniejsza psychicznie, a po sesji jestem zadowolona, skupiona i gotowa na drzemkę - mówi kobieta.
Dotyk leczniczy
To terapia biopola przywracająca równowagę i harmonię w ludzkim układzie energetycznym, co wspiera proces samoleczenia. reakcję relaksacyjną oraz wewnętrzną mądrość swojego wyższego "ja" czy indywidualnie pojmowanej siły wyższej - mówi dr Cynthia Hutchison, dyplomowana pielęgniarka, dyrektor programowy planu treningowego dla terapeutów posługujących się dotykiem leczniczym.
Co wykazują badania
Uzdrawiający dotyk ma związek zarówno z fizjologiczną, jak i psychiczną relaksacją13. Okazało się, że powoduje on redukcję bólu, stresu i zmęczenia zarówno u pacjentów dorosłych, jak i dzieci14. Ogranicza również niepokój i skraca czas pobytu w szpitalu w przypadku chorych przechodzących operację pomostowania tętnic wieńcowych15.
Czego się spodziewać
Podczas sesji pacjent pozostaje w pełni ubrany, kładzie się lub siedzi na krześle. Zabieg na całym ciele trwa zwykle 20-60 min, a w przypadku miejscowego, przy konkretnym urazie, może wystarczyć już 5-15 min. - Leczenie zawsze działa dwukierunkowo. Można być najlepszym terapeutą, mieć wszelkie referencje, ale jeśli klient pozostaje zamknięty lub sceptyczny, efekty mogą się nie pojawić. Uważam, że dotyczy to również metod stosowanych w ramach medycyny holistycznej i głównego nurtu - mówi Hutchison.
Reiki
Reiki to japońska sztuka uzdrawiania istniejąca w różnych formach od tysiącleci. W 1922 r. Usui Sensei opracował rodzaj terapii energetycznej znanej jako usui reiki ryoho lub po prostu reiki, która trafiła następnie do USA. Sam termin wywodzi się ze słów: "rei" , które można definiować jako "ducha" lub "wyższą inteligencję, która kieruje kreacją i funkcjonowaniem wszechświata" , oraz "ki" oznaczającego "opary" , jak również "niefizyczną energię, która ożywia wszystko, co żyje" . Terapeuci nie uczą się reiki. Są wprowadzani w tę praktykę i otrzymują energię od mistrza podczas procesu dostrajania, który otwiera czakry korony, serca i dłoni (główne centra energetyczne organizmu). Tworzy to szczególne połączenie pomiędzy uczniem a źródłem reiki.
Według Williama Lee Randa, starszego mistrza, nauczyciela i prezesa Międzynarodowego Centrum Treningu Reiki, siła życiowa (qi) przepływa przez ciało ścieżkami energetycznymi zwanymi czakrami, meridianami i kanalikami nadi oraz reaguje na myśli i uczucia. Przepływ qi ulega zakłóceniu, kiedy przyjmuje się (świadomie bądź nie) negatywne myśli czy uczucia na własny temat. Powoduje to zaburzenie siły życiowej, a tym samym obniżenie funkcji narządów i komórek ciała. - Reiki uzdrawia dzięki przepływowi pola energetycznego przez upośledzone części i naładowaniu ich pozytywną energią. Podnosi poziom wibracji pola energetycznego wokół ciała fizycznego, gdzie podłączane są negatywne myśli i uczucia. Powoduje to przerwanie strumienia negatywnej energii i jej osłabienie. W ten sposób reiki oczyszcza, wzmacnia i leczy ścieżki energetyczne, przez co pozwala na zdrowy i naturalny przepływ siły życiowej - mówi Rand.
Co wykazują badania
Podczas zabiegów z wykorzystaniem reiki odnotowano zmiany w obrębie autonomicznego układu nerwowego, jak również istotne statystycznie obniżenie tętna i ciśnienia rozkurczowego16. Po tego rodzaju terapii wykazano poprawę funkcjonowania psychicznego i pamięci u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi i łagodną postacią choroby Alzheimera, jak również ograniczenie problemów behawioralnych17. Udowodniono również poprawę regulacji tętna u szczurów laboratoryjnych3. Zwierzęta uważa się za stosunkowo odporne na czynniki, które powodują u ludzi efekt placebo. Odkrycia te jeszcze bardziej uwiarygodniają więc twierdzenie, według którego reiki to metoda wspomagająca redukcję stresu u człowieka18.
Czego się spodziewać
Podczas sesji reiki pacjent pozostaje w pełni ubrany. Zwykle znajduje się w pozycji leżącej, lecz czasem wygodnie siedzi. Sesje są zazwyczaj godzinne, ale mogą trwać nawet 90 min. Terapeuta lekko dotyka ciała pacjenta - standardowe umiejscowienie dłoni to na początek głowa i stopy - lub pracuje kilkanaście centymetrów nad nim.
Qigong
To profilaktyczny i samowzmacniający system zdrowia i leczenia. Jego udokumentowana historia w Chinach sięga ok. 2,5 tys. lat. Qigong nazywano pierwotnie "nei gong" ("praca wewnętrzna" ) lub "dao yin" ("energia prowadząca" ). Obecnie często stosuje się również określenie "yang sheng" , czyli "pielęgnacja życia" . Qigong wykorzystuje techniki oddechowe i powolne świadome ruchy w połączeniu z pracą oddechową i medytacją w celu oczyszczenia, wzmocnienia i poprawy krążenia w ciele i umyśle energii życiowej (qi). Uczy również praktykującego, jak kontrolować stres i jego objawy, takie jak nadciśnienie tętnicze. Jako sztuka wojenna ogólnie wzmacnia organizm, poprawia koordynację, równowagę i kondycję. Z kolej jako praktyka medytacyjna ma na celu wprowadzenie w stan głębokiej samoświadomości i wewnętrznego spokoju.
Co wykazują badania, Qigong ma właściwości przeciwnowotworowe, które wydają się wynikać z możliwości zmiany funkcjonowania 2 kluczowych białek - Akt i NF-kappa B - kontrolujących ekspresję genów w komórkach. Stymuluje apoptozę (zaprogramowaną śmierć) komórek raka prostaty19. Wykazano również, że hamuje migrację i inwazję niektórych rodzajów nowotworów piersi przez supresję sygnalizacji Akt/NF-kappa B20. Qigong jest skuteczną metodą redukcji nadciśnienia tętniczego, znacznie lepszą niż standardowe leki hipotensyjne21. U osób z chorobą Parkinsona praktyka ta obniża również poziom TNF - markera stanu zapalnego - we krwi i poprawia jakość snu22.
Czego się spodziewać Qigong obejmuje serię ruchów i ćwiczeń oddechowych, wykonywanych zazwyczaj samotnie. Są one powolne i delikatne (podobnie jak w przypadku tai-chi) i mogą być praktykowane przez ludzi w każdym wieku. Qigong wymaga nauczyciela, czasu i zaangażowania.
Uzdrawianie rekonektywne
To bezdotykowa forma leczenia opracowana przez byłego kręgarza dr. Erica Pearla, której uczy się ponad 90 tys. osób w 70 różnych krajach świata. Nie jest to metoda leczenia konkretnych schorzeń. Posługujący się nią terapeuci twierdzą, że otrzymują pewne pasma częstotliwości, pozwalające klientowi na tworzenie własnych mechanizmów samoleczenia.
Co wykazują badania
W jednym z eksperymentów oceniono zakres ruchu unoszenia ramienia. Analizowano 5 grup pacjentów (korzystający z fizjoterapii, reiki, uzdrawiania rekonektywnego, pozorowanego leczenia i w ogóle nieleczeni). W przypadku uzdrawiania rekonektywnego zakres ruchu zwiększył się znacząco bardziej w porównaniu z innymi metodami, choć poddawani mu chorzy nie odnieśli na tle innych technik żadnych korzyści w redukcji bólu23. Niemniej jednak przegląd 5 badań analizujących dowody naukowe na pozytywne rezultaty uzyskane dzięki uzdrawianiu rekonektywnemu wykazał, że nie tylko wspomagało ono zwiększenie zakresu ruchu, lecz także ograniczało ból u pacjentów mających problem z barkiem. Ujawniono także, że ta forma leczenia zwiększa pobudzenie autonomicznego układu nerwowego, a kiedy grupę ludzi poddano uzdrawianiu rekonektywnemu, reakcja ta była podobna u pojedynczych osób, co wskazuje na pewnego rodzaju efekt rezonansu energetycznego24.
Czego się spodziewać
Najdłuższe sesje uzdrawiania rekonektywnego trwają 30 min i odbywają się w atmosferze relaksu - w pełni ubrany pacjent leży na plecach na stole do masażu. Pacjenci zgłaszają bardzo zróżnicowane odczucia, w tym mrowienie, fale energii, ciepła lub chłodu, jak również słyszenie dźwięków, widzenie kolorów i szybkie ruchy gałek ocznych. Zaleca się im, by byli po prostu obecni i pozwolili ciału na wykonanie tego, co potrzebne do samoleczenia.
Przegląd 5 badań wykazał, że uzdrawianie rekonektywne stymuluje autonomiczny układ nerwowy, zwiększa zakres ruchu, a także ogranicza ból u pacjentów mających problemy z barkiem.
Uzdrawianie rekonektywne a artretyzm i fibromialgia
U Colette Bailey w wieku 15 lat zdiagnozowano schizofrenię. Później, u dorosłej już kobiety, wykryto reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, fibromialgię, migreny, ciężkie zaburzenia trawienne i wrzody. Zanim skończyła 55 lat, przyjmowała 21 różnych leków. - We wrześniu 2014 r. postanowiłam, że spróbuję wyzdrowieć albo umrę - mówi kobieta. Odstawiła prawie wszystkie przyjmowane leki i rozpoczęła proces leczenia, podczas którego uczyła się EFT (technika emocjonalnego uwalniania, powszechniej znana jako opukiwanie) oraz korzystała z zabiegów u kręgarza i masażysty. W końcu udała się na wizytę do certyfikowanego terapeuty uzdrawiania rekonektywnego. - Wszystko, co wiedziałam po pierwszej sesji, to to, że jest inaczej. Po drugiej zauważyłam, że nie dokucza mi już ból, z wyjątkiem rwania tu i ówdzie. Znowu mogłam się ruszać! Byłam w stanie jaśniej myśleć - opowiada kobieta.
Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą grudzień 2018.
Bibliografia
- Altern Ther Health Med, 2003; 9(3 Suppl): A96–104
- Glob Adv Health Med, 2015; 4: 58–66
- Complement Ther Clin Pract, 2016; 25: 26–41
- Int J Behav Med, 2010; 17: 1–16
- Evid Based Complement Alternat Med, 2011; 2011: 835945
- J Altern Complement Med, 2004; 10: 49–57
- J Gerontol Geriatr Res, 2014; 3: 143
- Acupunct Med, 2011; 29: 270–5
- Journal of Nonlocality, 2014; III(1)
- J Holist Nurs, 2006; 24: 41–8
- Evid Based Complement 2010; 7: 375–81
- Altern Ther Health Med, 2005; 11: 66–74
- Holist Nurs Pract, 2008; 22: 103–10
- Integr Cancer Ther, 2013; 12: 25–30
- Altern Ther Health Med, 2008; 14: 24–32
- J Altern Complement Med, 2004; 10: 1077–81
- J Altern Complement Med, 2006; 12: 911–3
- J Altern Complement Med, 2008; 14: 417–22
- Mol Cell Biochem 2008; 310: 227–34
- Cell Physiol Biochem, 2010; 25: 263–70
- Medicine (Baltimore), 2015; 94: e352
- Medicines (Basel), 2017; 4: 23
- Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:329731
- JAltern Complement Med. 2017Aug;23(8):590-598