Koniec ery antybiotyków?

Rok 2016 to cios dla świata medycyny. Antybiotyki ostatniej szansy okazały się nieskuteczne w walce z superbakterią. Czy grozi nam regres w terapii zakażeń?

11 grudzień 2016
Artykuł na: 4-5 minut
Zdrowe zakupy

W maju tego roku naukowcy z Walter Reed Army Institute of Research zidentyfikowali pierwszą osobę w USA zakażoną bakterią E. coli oporną na kolistynę - antybiotyk ostatniej szansy. Bakteria okazała się podatna na terapię karbapenemami.

W sierpniu bieżącego roku w Stanach Zjednoczonych u 76-letniego pacjenta z zakażeniem dróg moczowych wykryto bakterię E. coli oporną zarówno na kolistynę, jak i karbapenemy, a także kilka innych antybiotyków1.

Bakterie oporne na antybiotyki nie są jedynie problemem lekarzy za oceanem. Również w polskich szpitalach trwa walka z małym, ale bardzo niebezpiecznym wrogiem2.

Bibliografia

  1. http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2016/08/us-first-e-coli-resistant-both-colistin-carbapenems
  2. http://biuletynfarmacji.wum.edu.pl/0303Stefanska.html
  3. http://www.who.int/dg/speeches/2016/antimicrobial-resistance-un/en/
  4. http://www.rynek-rolny.pl/artykul/choroby-bydla-mlecznego-objawy-zapobieganie-i-leczenie.html
  5. http://wwf.panda.org/what_we_do/footprint/agriculture/salmon/environmental_impacts/chemical_inputs/
  6. Antimicrobial Resistance: Tackling a crisis for the health and wealth of nations. The Review on Antimicrobial Resistance Chaired by Jim O’Neill December 2014

Za antybiotykooporność bakterii odpowiada gen MCR-1. Nie tylko zapewnia on mikrobom skuteczną obronę przed antybiotykami, ale też może być przekazywany pomiędzy bakteriami, zwiększając tym samym szeregi drobnoustrojów trudnych do powstrzymania. Co więcej, dla samych bakterii też nie istnieją już żadne granice: transport międzynarodowy ułatwia im przemieszczanie się w bardzo szybkim tempie.

- Antybiotykooporne bakterie to jedno z największych zagrożeń dla zdrowia ludzi na całym świecie - uważa dr Margaret Chan, dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)3. - Leczenie antybiotykami drugiego i trzeciego rzutu jest droższe i może wiązać się z powikłaniami wymagającymi hospitalizacji.

W jaki sposób u mikrobów rozwija się oporność na antybiotyki? Winna jest nadmierna eksploatacja tych leków - nie chodzi tylko o zwalczanie infekcji u ludzi, ale dosłownie o karmienie nimi zwierząt hodowlanych. Antybiotyki wykorzystuje się przy leczeniu m. in. chorób układu oddechowego, racic i wymion bydła4. Hodowla ryb wcale nie prezentuje się lepiej. Jeszcze do niedawna w Norwegii łososie przyjmowały więcej antybiotyków, niż mieszkańcy i zwierzęta lądowe razem wzięte (około 50 ton rocznie)5.

Brytyjski rząd ogłosił niedawno, że jeśli proces nadmiernej antybiotykoterapii nie zostanie zahamowany, to do 2050 roku bakterie oporne na te leki będą zabijać ok. 10 mln ludzi rocznie - więcej niż nowotwory6.

Na chwilę obecną największą oporność na antybiotyki wykazują bakterie Klebsiella pneumonia (tzw. bakteria New Delhi), Escherichia coli (E. coli) oraz Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty). Oznacza to, że wkraczamy w erę, w której zwykłe skaleczenie - o ile dojdzie do zakażenia gronkowcem - będzie wymagało wizyty w szpitalu, a transplantologia znów znajdzie się poza zasięgiem chirurgów z powodu możliwych powikłań w postaci np. ropnia mózgu.

Temu scenariuszowi można zapobiec. Edukacja z zakresu zasad higieny (chociażby prawidłowego mycia rąk) oraz powszechny dostęp do czystej wody to najprostsze sposoby profilaktyki. Ponadto dobrą alternatywą dla pacjentów może okazać się leczenie infekcji przy pomocy suplementów na bazie roślin o udowodnionym działaniu przeciwbakteryjnym (np. czosnku). Autorzy brytyjskiego raportu zalecają też, aby w leczeniu zwierząt zrezygnować ze stosowania antybiotyków wykorzystywanych przy terapii u ludzi. Ale czy producenci leków zdecydują się zabić kurę znoszącą złote jajka?

Wczytaj więcej