Nasze magazyny
Tlenek azotu to tzw. wazodylatator, co oznacza, że rozluźnia wewnętrzne mięśnie naczyń krwionośnych, powodując ich rozszerzenie. Prowadzi to do zwiększenia przepływu krwi i obniżenia ciśnienia tętniczego. Jego niedobór leży u podstaw wielu chorób przewlekłych, zwłaszcza tych związanych z wiekiem i układem krążenia1.
O tlenku azotu zrobiło się głośno w 1992 r. – wtedy okrzyknięto go molekułą roku. Następnie w 1998 r. trzem lekarzom przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za przełomowe badania wykazujące, że gaz ten działa w organizmie jak cząsteczka sygnałowa, szczególnie w układzie sercowo-naczyniowym. Z czasem posypały się badania… Zobaczmy, co mówią uczeni.
1. Obniża ciśnienie tętnicze i nie tylko
Pozytywny wpływ tlenku azotu na układ sercowo-naczyniowy jest jedną z jego najlepiej udokumentowanych funkcji. Suplementacja NO może redukować ciśnienie krwi oraz sztywność tętnic. Utrzymuje elastyczność i drożność tętnic, co zapobiega tworzeniu się zakrzepów mogących prowadzić do zawałów serca i udarów mózgu.
Co więcej, ten związek może być stosowany do szybkiej stabilizacji pracy serca w sytuacjach nagłych. U osób z nadciśnieniem często występuje upośledzona zdolność do wykorzystywania tlenku azotu w organizmie. Dieta bogata w owoce i warzywa może obniżać ciśnienie krwi. Szczególnie skuteczne są azotany, obecne w burakach i ciemnozielonych warzywach liściastych, takich jak szpinak czy rukola2.
Organizm przekształca azotany w tlenek azotu, co prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i spadku ciśnienia. Badania potwierdziły, że suplementacja azotanów oraz picie soku z buraków znacząco obniża ciśnienie skurczowe i rozkurczowe3. Również flawonoidy, obecne w owocach i warzywach, mogą zwiększać produkcję NO i przyczyniać się do utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi.
2. Poprawia wydajność fizyczną
Rozszerzenie naczyń krwionośnych, wywołane przez tlenek azotu, zwiększa dostarczanie tlenu i składników odżywczych do pracujących mięśni podczas wysiłku Dzięki temu suplementy zwiększające poziom NO są popularne wśród sportowców. Wykazano, że azotany poprawiają wydajność ćwiczeń u rowerzystów, biegaczy, pływaków i kajakarzy4.
W tym zakresie może być również skuteczna L-cytrulina. Suplementacja NO może być szczególnie pomocna w warunkach niedoboru tlenu, np. na dużych wysokościach. Ułatwi tam aklimatyzację i korzystnie wpłynie na funkcje poznawcze.
3. Wspiera kontrolę cukrzycy typu 2
U diabetyków produkcja tlenku azotu może być obniżona, co prowadzi do pogorszenia stanu naczyń krwionośnych i zwiększa ryzyko chorób serca i nerek. Suplementy zwiększające stężenie NO w organizmie mogą mieć znaczenie w leczeniu i profilaktyce cukrzycy.
Wykazano, że L-arginina zwiększa wrażliwość na insulinę i poprawia kontrolę poziomu cukru we krwi, chociaż nie zapobiega rozwojowi samej choroby. Poza tym hamuje postęp choroby5. Potrzebne są jednak dalsze badania.
4. Zmniejsza bolesność mięśni
Jabłczan cytruliny, forma L-cytruliny, nie tylko zwiększa produkcję NO, ale może również zmniejszać bolesność mięśni po intensywnym wysiłku (tzw. DOMS).
Uważa się, że zwiększony przepływ krwi do aktywnych mięśni poprawia dostarczanie składników odżywczych i usuwanie produktów ubocznych związanych ze zmęczeniem, takich jak mleczan i amoniak.
W jednym z badań osoby przyjmujące jabłczan cytruliny zgłaszały o 40% mniejszą bolesność mięśni 24 i 48 godz. po ćwiczeniach. Efektywność może jednak zależeć od dawki, rodzaju ćwiczeń i czasu suplementacji6.
5. Przyspiesza gojenie się ran
Tlenek azotu odgrywa kluczową rolę w procesie gojenia się, stymulując tworzenie nowych naczyń krwionośnych, produkcję kolagenu oraz kontrolując stany zapalne. Ma także działanie przeciwdrobnoustrojowe.
Wstępne wyniki badań nad stosowaniem serum z tlenkiem azotu na rany pooperacyjne i przewlekłe owrzodzenia są obiecujące. W jednym z badań klinicznych owrzodzenie cukrzycowe zagoiło się w ciągu 30 dni, a oparzenie II stopnia w ciągu 3 tygodni. Zaobserwowano też szybsze gojenie się ran przy mniejszym obrzęku i zasinieniu7.
6. Korzystny dla pamięci
W mózgu tlenek azotu działa jak neuroprzekaźnik, wpływając na procesy uczenia się i zapamiętywania. Uczeni są zdania, że utrzymanie jego odpowiedniego poziomu może chronić przed pogorszeniem funkcji poznawczych związanym z wiekiem8.
7. Wzmacnia odporność
NO wspiera mechanizmy obronne organizmu, pomagając komórkom odpornościowym w walce z patogenami. Gdy jest go wystarczająco dużo w organizmie, reguluje stany zapalne9.
8. Wspomaga leczeniu zaburzeń erekcji
Tlenek azotu jest niezbędny do relaksacji mięśni w prąciu, co umożliwia napływ krwi i osiągnięcie erekcji10. Aminokwas L-cytrulina może pomagać w leczeniu zaburzeń erekcji poprzez zwiększenie produkcji NO. Badania wykazały, że suplementacja L-cytruliny poprawiła twardość erekcji u mężczyzn z łagodnymi zaburzeniami11.
Chociaż jej działanie jest mniej skuteczne niż leków na receptę, okazała się bezpieczna i dobrze tolerowana. Również połączenie L-argininy i wyciągu z kory sosny nadmorskiej znacząco poprawiało funkcje seksualne w przypadkach zaburzeń erekcji.
- 1. Cell. 2022 Aug 4;185(16):2853-78; Int J Mol Sci. 2018 Sep 3;19(9):2605
- 2. Br J Nutr. 2021 Mar 14;125(5):557-67; Antioxidants (Basel). 2020 Mar 16;9(3):241
- 3. Nitric Oxide. 2021 Sep 1:113-114:13-22
- 4. J Int Soc Sports Nutr. 2021 Jul 9;18(1):55; Sports Med. 2017 Apr;47(4):735-56; Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2013 Oct;23(5):522-32
- 5. J Integr Med. 2020 Jul;18(4):284-91; Diabetes Obes Metab. 2012 Oct;14(10):893-900
- 6. J Strength Cond Res. 2010 May;24(5):1215-22
- 7. J Diabetes Res 2021;2021:10
- 8. Nitric Oxide 2010;23:153-65
- 9. Inflammation and Regeneration 2022;42:12
- 10. Front Pharmacol. 2022 Jul 5;13:895044
- 11. Andrology. 2017 Mar;5(2):256-261
