Turnus w sanatorium odbywa się w ramach urlopu wypoczynkowego, trwa nie mniej niż 21 dni i jest częściowo odpłatny. Pobyt w sanatorium uzdrowiskowym na rehabilitacji trwa 28 dni, również jest częściowo odpłatny i przebiega w ramach urlopu wypoczynkowego.
Tylko na zlecenie
Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe w sanatorium lub w szpitalu uzdrowiskowym wystawia lekarz tzw. ubezpieczenia zdrowotnego, czyli taki, który ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na świadczenie swoich usług w danym roku lub pracuje w placówce, która ma taką umowę. W przypadku konieczności kontynuowania leczenia w szpitalnym uzdrowisku, skierowanie może również wystawić lekarz zatrudniony w szpitalu, w którym pacjent był leczony (w takim przypadku jest ono wystawiane nie później niż w dniu wypisania chorego ze szpitala). Do skierowania powinna być dołączona karta informacyjna, zawierająca niezbędne dane na temat przebiegu choroby. Aby lekarz mógł to zrobić, osoba kierowana do sanatorium musi mieć aktualne ubezpieczenie zdrowotne.
Medyk wystawiający skierowanie musi wziąć pod uwagę stan zdrowia pacjenta potwierdzony przez aktualne badania (wpisuje wszystko do formularza). Bardzo istotne jest, aby wyraźnie określił stopień samodzielności i samoobsługi oraz wypełnił pole "Przeciwwskazania do zabiegów z udziałem naturalnych surowców leczniczych". Może też wskazać konkretne sanatorium i rodzaj leczenia, ale nie będą to wiążące wskazówki.
Formalności
Jeżeli lekarz w punkcie III obowiązującego druku skierowania nie wpisze wymaganych wyników badań (morfologii, ob, moczu, EKG, zdjęć rtg), do wypełnionych druków należy dodatkowo je załączyć. W przypadku składania wraz ze skierowaniem kart informacyjnych z pobytów szpitalnych konieczne jest dołączenie ich kserokopii.
Lekarz, który wystawił skierowanie, powinien przesłać je do właściwego ze względu na zamieszkanie pacjenta oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia. Może to także zrobić sam zainteresowany. Na kopercie powinien znaleźć się dopisek "Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe". Dokumenty można dostarczyć również osobiście.
Gdy skierowanie już dotrze do właściwego oddziału funduszu, zostanie zarejestrowane i otrzyma indywidualny numer. W przypadku stwierdzenia braków formalnych (np. brak pieczątki przychodni) NFZ poprosi o ich uzupełnienie.
Weryfikacja i decyzja
Zarejestrowane skierowanie przekazywane jest lekarzowi specjaliście w dziedzinie balneologii i medycyny fizykalnej lub rehabilitacji medycznej, który dokonuje jego oceny pod względem celowości leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej.
Lekarz specjalista może dokonać zmiany kwalifikacji skierowania z leczenia sanatoryjno-uzdrowiskowego na leczenie w szpitalu uzdrowiskowym (lub odwrotnie). Skierowanie powinno być rozpatrzone przez fundusz nie później niż w ciągu 30 dni od daty wpłynięcia dokumentu do oddziału NFZ. Jedynie w uzasadnionych przypadkach (np. w celu uzupełnienia dokumentacji) termin ten może być przedłużony o kolejne 14 dni. O kolejności rozpatrywania skierowań na leczenie uzdrowiskowe decyduje data ich wpłynięcia do Narodowego Funduszu Zdrowia.
Odrzucenie wniosku
Jeżeli oddział funduszu nie potwierdzi skierowania z powodu np. braku miejsca w sanatorium, to pacjent oczekujących. Musi być o tym poinformowany pisemnie. W zawiadomieniu powinna znajdować się również informacja o aktualnym miejscu na liście oczekujących i przewidywanym czasie wyjazdu do uzdrowiska.
Lekarz specjalista ma prawo nie zaakceptować skierowania, gdy stwierdzi, że jest ono bezcelowe, a stan zdrowia pacjenta nie kwalifikuje go do korzystania z takiej formy leczenia. W takiej sytuacji oddział NFZ po prostu nie potwierdza przyjęcia skierowania i zwraca je bezpośrednio lekarzowi, który dokument wystawił. O jego odrzuceniu fundusz informuje również pacjenta. Od tej decyzji nie można się odwołać.
Wskazanie miejsca leczenia
Jeśli jednak chory zostanie zakwalifikowany do leczenia uzdrowiskowego, fundusz przesyła listowne powiadomienie o potwierdzeniu skierowania. Wskazuje w nim miejsce (ale nie konkretną miejscowość, tylko np. czy ma to być teren morski lub górski). Następnie wysyła kolejny list ze wskazaniem miejsca i terminu wyjazdu. Obecnie średni czas oczekiwania na to powiadomienie wynosi ok. 2 lata. Jednak potwierdzenie terminu powinno trafić do pacjenta nie później niż 60 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia kuracji.
W przypadku, gdy stan zdrowia pacjenta ulegnie pogorszeniu i wyjazd do uzdrowiska powinien zostać przyśpieszony, należy zwrócić się do lekarza specjalisty o zmianę terminu. Przebiega to jak poprzednio (za pośrednictwem lekarza kierującego na leczenie). Specjalista NFZ dokonuje ponownej oceny skierowania.
Rezygnacja
Pacjent ma prawo zrezygnować z wyjazdu do uzdrowiska. Przyznane skierowanie powinno zostać bezzwłocznie zwrócone do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania oddziału NFZ. Każda rezygnacja powinna być uzasadniona i właściwie udokumentowana w formie pisemnej. Oddział funduszu uznaje rezygnację i zwrot skierowania za zasadne w sytuacji:
- wypadku losowego (np. śmierć członka rodziny);
- choroby ubezpieczonego;
- braku możliwości uzyskania przez ubezpieczonego urlopu we wskazanym w skierowaniu terminie.
Jeżeli fundusz uzna, że przyczyny rezygnacji są uzasadnione, wyznacza nowy termin wyjazdu do sanatorium. Natomiast w przypadku nieuzasadnionej rezygnacji bądź zwrócenia skierowania po terminie rozpoczęcia turnusu lub braku jego zwrotu, pacjent może ubiegać się o wyjazd do uzdrowiska dopiero po roku od daty niewykorzystanego wyjazdu.
Sanatorium a praca
Aby wyjechać do uzdrowiska w terminie przewidzianym przez fundusz pacjent musi wykorzystać urlop wypoczynkowy. Pobyt w sanatorium nie stanowi bowiem podstawy do uzyskania zwolnienia lekarskiego. Jeśli jednak zostaje przyjęty do szpitala uzdrowiskowego, powinien niezwłocznie powiadomić o tym fakcie pracodawcę i przedstawić otrzymane w placówce zaświadczenie o rozpoczęciu pobytu. Po zakończeniu leczenia chory otrzymuje zaświadczenie usprawiedliwiające czasową nieobecność w pracy.
Koszty leczenia
Osoba skierowana na leczenie w szpitalu uzdrowiskowym ma w nim zagwarantowany bezpłatny pobyt (zakwaterowanie i wyżywienie). Dotyczy to także zabiegów i leków, które są zalecone przez lekarza. Musi jednak zapłacić za dojazd na miejsce kuracji. Jedynie osobom z dysfunkcją narządu ruchu, które nie mogą skorzystać z transportu publicznego (pociągu, autobusu), przysługuje bezpłatny przejazd do szpitala uzdrowiskowego (lub sanatorium) karetką pogotowia. Taka konieczność musi być jednak potwierdzona przez lekarza.
Natomiast w przypadku wyjazdu do sanatorium pacjent płaci za przejazd do uzdrowiska oraz pokrywa część kosztów wyżywienia i zakwaterowania. Wysokość opłat uzależniona jest od terminu pobytu - niższe pobierane są od 1 października do 30 kwietnia, wyższe natomiast w pozostałych miesiącach. Ich wysokość jest dokładnie określona w rozporządzeniu ministra zdrowia z 6 kwietnia 2007 r. w sprawie leczenia uzdrowiskowego (Dz.U. nr 69, poz. 466).
Kosztów związanych z wyżywieniem i zakwaterowaniem w uzdrowiskach nie ponoszą dzieci i młodzież. Dotyczy to tych osób, które:
- nie ukończyły 18 r.ż.;
- uczą się i nie ukończyły 26 lat;
- są niepełnosprawne w znacznym stopniu (bez ograniczenia wieku);
- są uprawnione do renty rodzinnej.
Wyżej wymienione osoby muszą mieć ze sobą ważną legitymację szkolną, studencką lub orzeczenie o niepełnosprawności w celu weryfikacji np. ich wieku lub stopnia niepełnosprawności. Fundusz nie opłaca pobytu w sanatorium rodzica czy opiekuna dzieci.
Ponadto za okres pobytu na leczeniu uzdrowiskowym jest pobierana opłata klimatyczna, której wysokość jest zróżnicowana w poszczególnych uzdrowiskach. Nie może być ona jednak wyższa niż 3,20 zł dziennie. Opłat miejscowych nie pobiera się jedynie od osób przebywających na leczeniu szpitalnym.