Nasze magazyny
Czym są wrastające paznokcie?
Przez termin "paznokieć wrastający" rozumie się sytuację, kiedy płytka paznokciowa wrasta w otaczającą ją tkankę (skórę, a potem mięśnie palca), wywołując obrzęk/opuchliznę, zaczerwienienie i ból tzw. bocznych wałów paznokciowych, czyli ciała znajdującego się po obu stronach paznokcia. Schorzenie to dotyczy zwykle stóp, zwłaszcza palucha. Nieleczony paznokieć wrastający stanie się źródłem bólu, a z czasem również przyczyną infekcji i ograniczenia zdolności ruchowych1 .
Przyczyny wrastających paznokci
Najważniejszą przyczyną paznokcia wrastającego jest nieumiejętne skracanie go: obcinanie zbyt krótko, pozostawianie ostrych "kolców" tuż przy wale paznokciowym, albo też zbyt głębokie wycinanie brzegów.
Inne przyczyny wrastających paznokci:
- częste noszenie niewłaściwego obuwia: zbyt ciasnego lub na wysokim obcasie i z wąskimi czubkami,
- urazy i przeciążenia,
- zagięte lub rurkowate paznokcie, długie palce u stóp, deformacje stóp (w tym płaskostopie i koślawy paluch),
- nieprawidłowy sposób poruszania się (motoryka chodu),
- szybkie przybieranie na wadze (np. podczas ciąży), nadwaga,
- niektóre choroby, w tym cukrzyca i choroby układu krążenia1.
Najczęściej z powodu wrastających paznokci cierpią osoby młode w wieku 20-30 lat, chociaż zdarzają się przypadki wrastającego paznokcia u niemowląt, dzieci i u osób starszych.
Typy paznokcia wrastającego:
- niemowlęcy, kiedy to wolny brzeg paznokcia nie dorósł do opuszka palca,
- dziecięcy, który wynika z predyspozycji genetycznych lub z przerośnięcia wału paznokciowego,
- pokwitaniowy, spowodowany zwężeniem łożyska paznokcia,
- dorosły, wynikający z zagięcia brzegów paznokcia.
Inne rodzaje chorych paznokci:
- mogą być zbyt krótkie (osadzone dystalnie),
- mogą wrastać z bliższego końca paznokcia (u nasady) wraz z oddzieleniem dalszego końca (czubek palca) od łożyska,
- mogą być rurkowate, tj. zwijają się (niekiedy towarzyszy temu obecność wyrostków kostnych, tzw. osteofitów)2.
Paznokieć wrastający – objawy
Na początki choroba daje o sobie znać jedynie przy nacisku na zaatakowany palec. Wkrótce jednak pojawia się stan zapalny, obrzęk i ból. Jeżeli na tym etapie nie podejmie się leczenia, wrastający paznokieć przecina skórę wału paznokciowego i rozwija się ziarnina (tkanka biorąca udział w procesie gojenia ran). Z czasem dochodzi do stwardnienia powierzchni ziarniny i wału paznokciowego; paznokieć jednak nadal drażni ranę i w ten sposób powoduje infekcje stóp (rzadziej u dłoni). Pojawia się ropa. Przyczyną zakażenia palca z wrastającym paznokciem są zwykle bakterie z rodzaju Staphylococcus, czasem też Pseudomonas lub Streptococcus2 .
Paznokieć wrastający – powikłania
Kiedy paznokieć wrośnie w skórę, ból staje się bardzo uciążliwy. Osoba z paznokciem wrastającym nie tylko nie może swobodnie się poruszać, ale też z powodu nieustającego cierpienia obniża się jej standard życia.
Paznokieć wrastający – domowe sposoby
Istnieje kilka sposobów na wrastające paznokcie, które można zastosować samemu w domu. Są to:
- codzienne (najlepiej 2 razy dziennie) delikatne podważanie brzegów paznokcia tak, by wysunąć je ponad wał paznokciowy,
- umieszczenie bawełnianej nitki pod rogami brzegów paznokcia tak, by oddalić je od wałów paznokciowych.
Można zaopatrzyć się też w preparaty do zmiękczania naskórka i płytki paznokciowej, które są dostępne w aptece bez recepty1 . Powyższe sposoby są skuteczne jedynie w początkowym stadium choroby. Jeżeli dojdzie do rozwoju stanu zapalnego, należy szukać pomocy u specjalisty1 .
Jak wyciąć wrastający paznokieć?
Najlepiej zlecić to podologowi. Nieumiejętne wycięcie wrastającej płytki paznokcia spowoduje nawrót problemu1 .
Paznokieć wrastający – leczenie
Do jakiego udać się lekarza, kiedy leczenie domowe nie wystarczyło? Najlepiej do podologa lub chirurga. Każdy z nich powinien przyjrzeć się wrastającemu paznokciowi i ocenić, czy konieczna jest interwencja chirurgiczna, czy też wystarczy leczenie zachowawcze.
Leczenie wrastającego paznokcia jest procesem długotrwałym – może trwać nawet kilkanaście miesięcy. Polega ono przede wszystkim na takim pokierowaniu płytką paznokcia, by rosła we właściwym kierunku, oraz na zwiększeniu przestrzeni w wale paznokciowym. Jeżeli doszło do zapalenia, lekarz przepisze odpowiednie leki, w tym prawdopodobnie też antybiotyki, chociaż zdania co do ich skuteczności w leczeniu infekcji od wrastającego paznokcia są podzielone1,2.
Leczenie zachowawcze prowadzi podolog. Może ono przyjąć jedną z kilku postaci.
Leczenie zachowawcze - wrastające paznokcie
- Taping (taśmowanie) wałów paznokciowych i opuszki. Służy on odciągnięciu wału paznokciowego od podrażniającego go brzegu paznokcia. Po poinstruowaniu przez podologa pacjent jest w stanie sam codziennie wykonywać ten zabieg.
- Aplikacja tamponady. Metoda ta polega na umieszczeniu w wale paznokciowym pod brzegiem paznokcia małego opatrunku, który nie tylko oddziela paznokieć wrastający od ciała, ale też w bardziej zaawansowanym stadium choroby ułatwia odsączanie płynu tkankowego i ropy z rany. Opatrunek taki może być nasączony środkiem antyseptycznym.
- Aplikacja nici dentystycznej w wały paznokciowe. Bawełnianą nić umieszcza się pod brzegiem wrastającego paznokcia i w ten sposób chroni wał paznokciowy przed zranieniem.
- Nałożenie rurek ochronnych na brzeg paznokcia. Ta metoda polega na założeniu gumowych rurek na brzeg paznokcia. Może być stosowana zamiast tamponów, o ile nie doszło do nasilenia bólu i wysięku z rany.
- Szyna cyjanoakrylowa. Po oddzieleniu brzegu wrastającego paznokcia od wału paznokciowego aplikuje się w powstałą kieszonkę cyjanoakryl. Substancja ta po wyschnięciu tworzy cienką barierę pomiędzy paznokciem a wałem paznokciowym.
- Sztuczny paznokieć. Pod brzeg paznokcia podkłada się tworzywo sztuczne, a następnie całość pokrywa włóknem szklanym i specjalnym żelem.
- Klamry. W tej terapii montuje się metalowy drucik z haczykami lub przykleja plastikowe paski na płytkę paznokcia; zadaniem klamry jest odciąganie brzegów paznokcia od wałów paznokciowych.
- Zabieg kostką Arkady. To urządzenie umożliwia skorygowanie kierunku wzrostu płytki paznokciowej i w konsekwencji przywrócenie odpowiedniego kształtu paznokcia.
W przypadku paznokcia wrastającego u niemowląt i małych dzieci zwykle samo tamponowanie przynosi zadowalające efekty.
Leczenie inwazyjne wrastającego paznokcia (u chirurga):
- resekcji części lub całości paznokcia,
- plastyki tkanek miękkich.
- usunięcia macierzy i łożyska paznokcia.
W przypadku nawracania paznokcia wrastającego chirurg może zdecydować się na tzw. amputację sposobem Syme’a, która polega na usunięciu całego paznokcia, łącznie z macierzą i łożyskiem, wycięciu części obwodowej paliczka dalszego (to na nim znajduje się paznokieć) i zszyciu opuszki ze skórą grzbietową palucha. Chociaż zabieg jest bardzo skuteczny, jego efekt nie wygląda zbyt ładnie. Dlatego też nie jest to zbyt częsta metoda leczenia nawracającego paznokcia wrastającego2.
Tego typu zabiegi przeprowadza się w znieczuleniu, nie jest to jednak tzw. narkoza – pacjent przez cały czas pozostaje przytomny1.
Jak zapobiec ponownemu wrastaniu paznokcia?
Niestety, paznokieć wrastający ma tendencję do nawracania. Aby temu zapobiec, warto zadbać o przycinanie paznokci u stóp "w kwadrat" (powinny one mieć krawędzie pod kątem prostym) oraz o wygodne obuwie z szerokimi noskami i płaskim obcasem. Należy też pilnować prawidłowej masy ciała i, o ile to możliwe, unikać powtarzalnych urazów stóp1.
- 1. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/170628,wrastajacy-paznokiec
- 2. https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/paznokiec-wrastajacy-aktualne-mozliwosci-leczenia
