Domowe sposoby na przeziębienie. Co robić, gdy leki są bezużyteczne?

Większość leków na przeziębienie i przeciwkaszlowych jest bezużyteczna i może, zwłaszcza w przypadku dzieci, wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Poznaj domowe sposoby na przeziębienie oraz bezpieczniejsze alternatywy, które pomogą Ci pokonać chorobę siłami natury.

22 październik 2019

Artykuł na: 23-28 minut

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Lepiej dwa razy się zastanów, zanim sięgniesz po leki na przeziębienie lub kaszel. Niewiele z nich rzeczywiście działa, a zdaniem urzędów do spraw kontroli leków po obu stronach Atlantyku wiele z nich stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia a nawet życia dzieci!

Niedawne badanie przeglądowe przeprowadzone przez amerykańskich naukowców z St Joseph Family Medicine Residency w Mishiwaka w stanie Indiana wykazało, że niemal wszystkie konwencjonalne sposoby leczenia przeziębienia, jakim się przyjrzeli - w tym antybiotyki, kortykosteroidy wziewne i dostępne bez recepty leki przeciwhistaminowe, środki udrożniające górne drogi oddechowe i leki przeciwkaszlowe - najzwyczajniej w świecie nie działają, tak na dorosłych, jak i na dzieci (patrz tabelka pt. "Leki nieskuteczne w przeziębieniu u dzieci").

Co bardziej niepokojące, naukowcy zasygnalizowali, jak bardzo niebezpieczne mogą być te leki dla najmłodszych. Badacze, powołując się na dane American Association of Poison Control Centers (Amerykańskiego Stowarzyszenia Centrów Kontroli Zatruć) stwierdzili, że leki na przeziębienie i przeciwkaszlowe znajdują się wśród 20 substancji najczęściej prowadzących do śmierci wśród dzieci poniżej piątego roku życia.

Nawet urzędy do spraw kontroli leków, zarówno w USA jak i w Wielkiej Brytanii, zalecają rodzicom, by nie podawali tych leków małym dzieciom. W 2008 roku amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) wydała zalecenie dotyczące zdrowia publicznego, rekomendując, by leków dostępnych bez recepty, tzw. OTC (ang. over-the-counter) na przeziębienie i przeciwkaszlowych nie podawać dzieciom poniżej drugiego roku życia, "ponieważ mogą u nich wystąpić poważne i potencjalnie zagrażające życiu działania niepożądane".

FDA oświadczyła, że raporty sugerują, że leki te mogą spowodować całą gamę efektów ubocznych obejmujących drgawki, przyspieszenie tętna, ograniczenie przytomności, a nawet śmierć.

Zgodnie z informacjami FDA, raporty dotyczące szkodliwości powstały, gdy dzieci otrzymały zbyt wysoką dawkę leku, np. w przypadku przypadkowego spożycia, nieumyślnego przedawkowania lub pomyłki w dawkowaniu farmaceutyku.

Inne dowody sugerują jednak, że poważne efekty uboczne mogą wystąpić nawet w przypadku stosowania właściwych dawek.

Podobne wątpliwości dotyczące działania leków OTC na przeziębienie i przeciwkaszlowych powstały w Wielkiej Brytanii. Wkrótce po wydaniu zalecenia FDA, brytyjska agencja rządowa Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency (MHRA, Brytyjska Agencja ds. Regulacji Leków i Produktów Ochrony Zdrowia) ostrzegła, że środków tych nie powinno się stosować u dzieci poniżej szóstego roku życia. "Nie ma dowodów, że działają, a mogą spowodować działania niepożądane, takie jak reakcje alergiczne, zaburzenia snu czy halucynacje", oświadczyła MHRA.

Biorąc pod uwagę fakt, że wiele standardowych leków na przeziębienie jest nieskutecznych również w przypadku dorosłych1 - i może mieć działanie uspokajające, co stwarza zagrożenie podczas prowadzenia samochodu - może Ty także zdecydujesz się unikać leków na przeziębienie i przeciwkaszlowych i rozważysz jedną z wielu bezpieczniejszych, skutecznych alternatyw.

Jeśli chcesz złagodzić objawy, szybciej wyzdrowieć, a nawet (a może przede wszystkim) zmniejszyć ryzyko przeziębienia, przeczytaj nasz praktyczny przewodnik po naturalnych środkach leczniczych, skutecznych zarówno w przypadku dorosłych, jak i dzieci.

Domowe sposoby na przeziębienie oraz naturalne środki lecznicze dla dorosłych

Leczenie

Octan cynku w postaci tabletek

Z najnowszych wyników badań przeglądowych wynika, że cynk, podany na początku przeziębienia, może skrócić czas jego trwania. Wyniki 18 badań, którymi objęto niemal 1,8 tys. osób, wykazały, że pacjenci, którzy w przeciągu 24 godzin od pojawienia się pierwszych objawów przyjęli cynk, skrócili okres przeziębienia średnio o jeden dzień w porównaniu z osobami, które nie zastosowały tego pierwiastka. Najskuteczniejsze okazało się stosowanie pastylek zawierających cynk w dawce 75 mg/dzień lub wyższej. Zmniejszały one długość przeziębienia średnio o około dwa dni. Jednakże możliwe efekty uboczne obejmowały mdłości i nieprzyjemny posmak w ustach.

W kolejnym badaniu przeglądowym stwierdzono, że pastylki zawierające octan cynku są dwa razy skuteczniejsze niż pastylki zawierające glukonian cynku - zmniejszając długość trwania przeziębienia niemal o połowę.

Sugerowane dawkowanie: 75 mg/dzień (pastylki zawierające octan cynku).

Uwaga: Należy unikać sprejów do nosa zawierających cynk, ponieważ mogą doprowadzić do trwałej utraty węchu.

W jednym z badań octan cynku w postaci pastylek okazał się skuteczniejszy w leczeniu przeziębienia niż glukonian cynku w postaci pastylek, skracając długość trwania przeziębienia 42 proc. w porównaniu do 20 proc. dla glukonianu cynku.

Pelargonia afrykańska (Pelargonium sidoides). Ekstrakt z korzenia tej południowoafrykańskiej rośliny, znanej także jako Umckaloabo, jest stosowany jako lek na przeziębienie i grypę pod wieloma nazwami handlowymi, takimi jak Kaloba (dostępna na www.schwabepharma.co.uk) czy ImmunoINFEC i syrop dla dzieci od 3. roku życia ImmunoINFEC Junior (www.fajnaapteka.pl i www.sklep.galena.pl). Gdy wyciąg ten poddano testom w wysokiej klasy badaniu, okazało się, że niemal 80 proc. przyjmujących go osób wyleczyło się z przeziębienia po 10 dniach, w porównaniu ze stopniem wyzdrowienia wynoszącym zaledwie 30 proc. w grupie stosującej placebo. P. sidoides wydaje się także zmniejszać nasilenie całej gamy objawów przeziębienia, takich jak kichanie, zatkany nos, ból gardła, kaszel i ból głowy.

Sugerowane dawkowanie: tabletki: 2-3 razy dziennie po 1 tabletce, syrop: 1-2 łyżeczek 3 razy dziennie.

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea). Wyniki badań klinicznych nad tym ziołem stosowanym w leczeniu przeziębienia były zróżnicowane, prawdopodobnie dlatego, że stosowano w nich różne gatunki tej rośliny. Jednak najnowsza praca przeglądowa donosi, że jeżówka purpurowa jest najczęściej stosowanym gatunkiem w przypadku przeziębienia. Jej skuteczność w łagodzeniu objawów przeziębienia i skracaniu jego trwania do czterech dni potwierdziło pięć z sześciu badań. Przyjmowana w postaci herbatki ziołowej Echinacea wydaje się skutecznie leczyć również objawy grypy.

Dla uzyskania najlepszych rezultatów stosuj to zioło już przy pierwszych oznakach choroby. Sugerowane dawkowanie: zgodnie z zaleceniami producenta. Andrographis paniculata. Zioło to zawiera gorzkie związki, którym przypisuje się właściwości stymulujące układ odpornościowy i działanie przeciwzapalne. Wyniki kilku badań sugerują, że spożywanie tego zioła przy przeziębieniu może znacznie zmniejszyć nasilenie jego objawów.

Sugerowane dawkowanie: 200 mg/dzień.

Witamina C

Chociaż na podstawie przeglądu kilku badań można by wyciągnąć wniosek, że witamina C jest nieskuteczna w leczeniu przeziębienia, to tak naprawdę jej działanie zależy od dawki. Wyniki pewnego przeprowadzonego na dużą skalę badania na osobach dorosłych wykazały skrócenie czasu trwania przeziębienia przy zastosowaniu pojedynczej dawki witaminy C w ilości 8 g podanej pierwszego dnia choroby; połowa tej dawki była mniej skuteczna. Badacze stwierdzili także, że więcej osób w grupie stosującej wysoką dawkę miała "krótkie przeziębienia" - przeziębienia trwające jeden dzień - w porównaniu z pacjentami z grupy stosującej niską dawkę (46 proc. w porównaniu z 39 proc.).

Jednakże wadą wysokiej dawki witaminy C jest to, że może powodować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak biegunka. Przyjmowanie witaminy C w zbuforowanej postaci, takiej jak askorbinian magnezu, może zmniejszać ryzyko wystąpienia tego rodzaju działań niepożądanych. Można też przyjąć witaminę w dawkach podzielonych.

Sugerowane dawkowanie: 8 g/dzień w dawkach podzielonych lub w postaci askorbinianu magnezu.

Zapobieganie

Witamina C - Istnieje znacznie więcej dowodów potwierdzających korzyści z przyjmowania witaminy C zanim przeziębienie nas zaatakuje. Prawdopodobnie nie zmieni liczby przeziębień, jakie Ci się przytrafią, lecz stosowana jako codzienny suplement może skrócić czas trwania choroby, gdy się przeziębisz. Gdy zestawiono i przeanalizowano 31 kontrolowanych placebo badań, którymi objęto ponad 11 tys. pacjentów, stwierdzono, że regularne przyjmowanie witaminy C wiązało się z 8-procentowym skróceniem czasu trwania przeziębienia. Naukowcy zaobserwowali ponadto, że u osób przyjmujących witaminę C przeziębienie miało łagodniejszy przebieg.

Sugerowane dawkowanie: 1-2 g/dzień.

Probiotyki

Probiotyki - Znane ze swych właściwości poprawiających działanie układu odpornościowego, przyjazne bakterie wydają się być pomocne w pokonywaniu przeziębień, gdy stosuje się je profilaktycznie. Wyniki 10 badań przeglądowych przeprowadzonych na grupie 3,5 tys.

osób wskazują, że przyjmowanie probiotyków zarówno w postaci jogurtu jak i suplementów prowadziło do zmniejszenia liczby przeziębień o 12 proc. w porównaniu z placebo. Osoby stosujące probiotyki stosowały także mniej antybiotyków.

Chociaż nie jest do końca jasne, jakie dawki czy rodzaje probiotyków są najskuteczniejsze w zapobieganiu przeziębieniom, to dowody sugerują, że probiotyki zawierające kilka szczepów bakterii są skuteczniejsze od preparatów zawierających jeden szczep.

Wyniki 10 badań przeglądowych przeprowadzonych na grupie 3,5 tys. osób wskazują, że przyjmowanie probiotyków, zarówno w postaci jogurtu, jak i suplementów, prowadziło do obniżenia ilości przeziębień o 12%.

Czosnek - Naturalny środek przeciwbakteryjny. Warto go wypróbować w zapobieganiu przeziębieniu. W badaniu przeprowadzonym na 146 ochotnikach stwierdzono, że jedna kapsułka dziennie suplementu czosnku zawierającego allicynę zmniejszyła o 63 proc. liczbę przeziębień i skróciła czas ich trwania o 70 proc. w porównaniu z placebo.

Sugerowane dawkowanie: 180 mg allicyny/dzień.

Ćwiczenia

Jeśli potrzebujesz kolejnego powodu by tej zimy wstać z kanapy - co powiesz na mniejszą liczbę dni na zwolnieniu? Amerykańscy badacze stwierdzili, że osoby dorosłe, które są aktywniejsze w czasie miesięcy jesiennych i zimowych spędzają trzy i pół dnia mniej cierpiąc z powodu przeziębienia i grypy w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia.

Badacze odkryli też, że u osób ćwiczących regularnie objawy i przebieg choroby są zazwyczaj łagodniejsze.

Spróbuj wykonywać przynajmniej 20 minut umiarkowanie intensywnych ćwiczeń aerobowych - takich jak pływanie, jogging lub jazda na rowerze - pięć lub więcej razy w tygodniu.

Dorośli, którzy pozostają aktywni fizycznie, w czasie miesięcy jesiennych i zimowych spędzają mniej czasu cierpiąc z powodu przeziębienia i grypy w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia - średnia różnica to pięć dni w porównaniu z ośmioma i pół dnia.

Domowe sposoby na przeziębienie oraz naturalne środki lecznicze dla dzieci

Leczenie

Cynk - Podobnie jak u dorosłych, podanie cynku w przeciągu jednego dnia od pojawienia się objawów przeziębienia dzieciom w wieku od roku do 10 lat skracało długość przeziębienia. Najlepszą postacią, powodującej najmniej działań niepożądanych wydaje się być siarczan cynku podawany w postaci syropu.

Sugerowane dawkowanie: 15 mg/dzień (siarczan cynku w postaci syropu).

Pelargonia afrykańska (Pelargonium sidoides). Jak wynika z badania przeprowadzonego na dzieciach w wieku od roku do 18 lat, ten ziołowy środek leczniczy może pomóc przy kaszlu i zmniejszyć produkcję flegmy, a ponadto uśmierzy ból gardła.

Sugerowane dawkowanie: tabletki: 2-3 razy dziennie po 1 tabletce, syrop: 1-2 łyżeczek 3 razy dziennie.

Miód

Ten prosty, powszechnie dostępny, produkt jest kolejnym przydatnym narzędziem do walki z kaszlem. W badaniu przeprowadzonym na ponad 100 dzieciach w wieku od 2 do 18 lat, dzieci otrzymujące pojedynczą dawkę miodu gryczanego (do nabycia w sklepach ze zdrową żywnością i online) mniej kaszlały i miały mniej problemów ze snem niż dzieci, którym podawano lek przeciwkaszlowy lub dzieci nie leczone.

Miód gryczany łagodzi kaszel u dzieci i pomaga im wypocząć w nocy.

Sugerowane dawkowanie: Dzieci od drugiego do piątego roku życia: 2,5 ml; od szóstego do 11 roku życia: 5 ml; 12 do 18 lat: 10 ml.

Uwaga: Nie należy podawać miodu dzieciom poniżej roku życia, ponieważ może on zawierać bakterie szkodliwe dla niemowląt.

Płukanie nosa roztworem soli

Fanką tej metody jest Oprah Winfrey. Specjalny zbiorniczek w kształcie czajniczka (angielska nazwa to "neti pot") wypełnia się roztworem soli, do płukania nosa i zatok. Zabieg irygacji nosa roztworem soli, jak brzmi jego oficjalna nazwa, testowany u dzieci w wieku pomiędzy 6. a 10. rokiem życia z przeziębieniem lub grypą, pomagał złagodzić bóle gardła, rozrzedzić wydzielinę z nosa, poprawiał oddychanie przez nos i zmniejszał potrzebę używania środków udrożniających górne drogi oddechowe oraz mukolitycznych (powodujących upłynnienie i zmniejszenie lepkości śluzu w drogach oddechowych).

Irygacja zmniejszała również prawdopodobieństwo, że dzieci ponownie zachorują. Czajniczki neti lub specjalne butelki plastikowe i sole mineralne do sporządzania roztworu można kupić w aptekach, sklepach z artykułami zdrowotnymi oraz online (w polskich aptekach pod nazwą FIXSIN).

Stosowanie czajniczka (neti pot) do płukania nosa i zatok może ułatwić oddychanie i uśmierzyć ból gardła.

Zapobieganie
Cynk
- Podawanie dzieciom codziennej dawki cynku przez co najmniej pięć miesięcy może pomóc w zapobieganiu przeziębieniom.
- W pewnym kontrolowanym placebo badaniu u dzieci, które przyjmowały siarczan cynku w tabletkach podczas zimy liczba przeziębień, dni nieobecności w szkole i przepisanych antybiotyków zmniejszyła się o ponad połowę. Podobne, choć nie tak spektakularne wyniki uzyskano w innym badaniu, w którym stosowano siarczan cynku w postaci syropu.
- Dzieci, które podczas zimy przyjmowały tabletki z siarczanem cynku chorowały na przeziębienie średnio 1,37 raza; te przyjmujące placebo chorowały 3,15 razy.
Sugerowane dawkowanie: Dzieci w wieku od roku do 10 lat: 15 mg/dzień siarczanu cynku w postaci syropu; sześć do 16 lat: 10 mg/dzień siarczanu cynku w tabletkach.

Witamina C - Być może nie uchroni całkowicie Twojego dziecka lub wnuka przed przeziębieniem, jednak codzienna dawka witaminy C przyjmowana profilaktycznie może skrócić przeziębienie - nawet o 18 proc. - i złagodzić jego przebieg.

Sugerowane dawkowanie: 1-2 g/dzień.

Probiotyki - Zgodnie z wynikami badań na dzieciach w wieku od 3 do 5 lat, podawanie małym dzieciom zdrowych bakterii takich jak Lactobacillus acidophilus NCFM, pojedynczo lub w połączeniu z Bifidobacterium animalis, w czasie miesięcy zimowych może pomóc w pokonaniu gorączki, kaszlu i kataru.

Sugerowane dawkowanie: 1 g (1×1010 jednostek tworzących kolonie, ang. colony-forming units, CFU) w połączeniu ze 120 ml mleka dwa razy dziennie; jeśli dziecko z jakiegoś powodu nie pije mleka, spróbuj je zastąpić mlekiem ryżowym, owsianym lub migdałowym.

Owoce dzikiej róży to jedna z najskuteczniejszych ziołowych broni przeciwko przeziębieniu i grypie. Zawierają one bowiem bardzo dużo przeciwutleniaczy wzmacniających nasz układ odpornościowy. Wystarczy wspomnieć, że zjedzenie trzech prawidłowo ususzonych owoców dzikiej róży pokrywa całkowicie dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Owoce dzikiej róży mają działanie moczopędne, dzięki czemu szybciej oczyścisz organizm z toksyn.

Co nie działa: przegląd leków na przeziębienie dla dorosłych i dzieci

Przegląd leków dostępnych na receptę oraz preparatów OTC leków na przeziębienie dla dorosłych i dzieci, przeprowadzony przez badaczy z amerykańskiego ośrodka St Joseph Family Medicine Residency w Mishawaka w stanie Indiana, wykazał, że większość z tych leków po prostu nie działa. Analiza obejmowała randomizowane, kontrolowane badania (RCT) będące "złotym standardem" w ocenie naukowej i systematyczne prace przeglądowe wykonywane przez Cochrane Collaboration, niezależną organizację, która zajmuje się dokonywaniem syntezy i przeglądów wysokiej klasy dowodów dostępnych na dany temat. Oto podsumowanie wniosków, do jakich doszli naukowcy

Leki nieskuteczne w przeziębieniu u dzieci

Karbocysteina

Dowody: Przeprowadzony przez organizację Cochrane przegląd trzech RCT.

Wnioski: Brak istotnej różnicy we wpływie na takie objawy jak kaszel, spłycenie oddechu lub na ogólne zdrowie w porównaniu z placebo.

Dekstrometorfan

Dowody: Jedno badanie

Wnioski: Nie wykazuje skuteczności wyższej niż placebo w przypadku nocnego kaszlu lub poprawy jakości snu

Difenhydramina

Dowody: Jedno badanie

Wnioski: Nie wykazuje skuteczności wyższej niż placebo w przypadku nocnego kaszlu lub poprawy jakości snu

Wziewne kortykosteroidy w niskich dawkach

Dowody: Przeprowadzony przez organizację Cochrane przegląd dwóch badań.

Wnioski: Nie zmniejsza ilości epizodów wymagających zastosowania doustnych kortykosteroidów, wizyt na ostrym dyżurze, przyjęć do szpitala, częstotliwości problemów z oddychaniem lub czasu trwania tych epizodów.

Prednizolon podawany doustnie

Dowody: Jedno RCT pięciodniowego przebiegu.

Wnioski: Brak istotnej różnicy w długości hospitalizacji, utrzymywania się objawów lub powtórnego przyjęcia do szpitala z powodu problemów z oddychaniem w porównaniu z placebo.