Nasze magazyny
Uporczywe kichanie, zatkany nos, swędzenie gardła i oczu, problemy z oddychaniem, zaburzenia snu czy zmęczenie to najczęstsze dolegliwości, z którymi alergicy muszą się mierzyć od pierwszych dni wiosny. Konwencjonalne leczenie - zwykle opierające się na wziewnych kortykosteroidach i doustnych antyhistaminach - niestety wykazuje ograniczoną skuteczność w zwalczaniu tych dokuczliwych objawów. Dlatego warto wypróbować alternatywne sposoby, które według badań przynoszą obiecujące rezultaty w walce z chorobami alergicznymi.
Przydatne suplementy
Najważniejsza jest oczywiście zbilansowana, bogata w antyutleniacze dieta, która pozwala dostarczyć organizmowi odpowiednią dawkę niezbędnych składników. Warto wzbogacić ją w świeże warzywa i owoce, ponieważ - jak wykazano w jednym z badań - osoby sięgające po nie odpowiednio 5 i 2 razy dziennie radzą sobie z astmą zdecydowanie lepiej niż pozostałe1.
Czasem jednak antyutleniacze dostarczane z pożywieniem nie są w stanie zredukować stresu oksydacyjnego, powiązanego z astmą i chorobami alergicznymi. Wówczas niezbędne mogą okazać się suplementy.
Kwercetyna hamuje syntezę i redukuje o 46-96% działanie histaminy, która jest odpowiedzialna m.in. za katar sienny i podrażnienie oczu2.
Sugerowana dawka: 250-600 mg 3 razy dziennie na 10 min przed posiłkiem.
Bromelaina obniża poziom prostaglandyn wywołujących stan zapalny oraz potęgujących opuchliznę, swędzenie i zaczerwienienie. Ułatwia też wchłanianie kwercetyny3.
Sugerowana dawka: 400-500 mg 3 razy dziennie.
Witamina C może zredukować częstotliwość i siłę ataków astmy oraz obniżyć poziom histaminy o 38%, a zakrapianie nosa 3 razy dziennie jej roztworem u 75% badanych zmniejszyło katar, obrzęk i uczucie zatkanego nosa4.
Sugerowana dawka: 2 g dziennie.
Witamina D u działanie leków steroidowych i niwelowała ich działania niepożądane. Z kolei u ludzi wykazano, że jej niedobór sprzyja rozwojowi astmy alergicznej5.
Sugerowana dawka: 2-4 tys. j.m. dziennie.
Bibliografia
- Am J Clin Nutr 2012; 96: 534-43
- J Allergy Clin Immunol 1995; 96: 528-36
- Altern Med Rev 1996; 1: 243-57; Urology 1999; 54: 960-3
- Respir Med 2007; 101: 1770-8; J Am Coll Nutr 1992; 11: 172-6; Ear Nose Throat J 1991; 70: 54-5
- Can J Physiol Pharmacol 2014: 1-9; J Family Community Med 2014; 21: 154-61
1. Lepiężnik różowy (Petasites hybridus)
Ta powszechnie występująca roślina ma właściwości tonizujące, wykrztuśne i przeciwskurczowe, jest więc stosowana w leczeniu wielu chorób związanych z układem oddechowym. W badaniach już po 2 tygodniach przyjmowania wyciągu z liści lepiężnika wykazano znaczną poprawę u 90% alergików1. Co istotne, złagodzenie kataru siennego nie powodowało u nich uczucia senności i zmęczenia, które często towarzyszą stosowaniu leków przeciwhistaminowych.
Inne badania potwierdziły wpływ zioła na wentylację płuc i reaktywność oskrzeli u pacjentów z astmą i przewlekłym obturacyjnym zapaleniem oskrzeli, a uzyskane wyniki sugerują możliwość redukcji dawki kortykosteroidów w leczeniu przewlekłych zapalnych chorób płuc dzięki zastosowaniu preparatów z lepiężnika różowego2.
Nie należy jednak stosować zioła dłużej niż 2-3 tygodnie ani przekraczać zalecanych dawek, ponieważ zawiera ono alkaloidy pirolizydynowe, które mogą podrażnić wątrobę i żołądek lub powodować nudności.
2. Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica)
Badania kliniczne wykazały, ze wyciąg z tej rośliny ogranicza reakcje zapalne prowadzące do kataru siennego. Z kolei 58% uczestników innego eksperymentu oceniło ją jako skuteczną w leczeniu objawów alergii na pyłki, a 48% - jako równie lub bardziej efektywną od poprzednio stosowanego przez nich leku3. Pacjenci przez tydzień przyjmowali 2 liofiliozowane kapsułki z 300 mg surowca dziennie, ale równie korzystne może być wypijanie naparu (co najmniej 8-12 g suszonego ziela dziennie).
3. Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla)
Jego tradycyjne zastosowanie antyalergiczne potwierdzają badania, w których wykazano, że ekstrakt z rumianku znacząco obniża poziom histaminy w mastocytach (komórkach tkanki łącznej i błony śluzowej)4.
Koszyczki kwiatowe są jednocześnie źródłem olejku eterycznego bogatego we flawonoidy, kumaryny, żywice, węglowodany, kwasy organiczne i sole mineralne. Dzięki tym składnikom roślina działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo w alergicznym zapaleniu spojówek. Wystarczy zalać łyżeczkę surowca wrzątkiem, a po kwadransie użyć naparu do przemywania oczu lub jako okład.
4. Świetlik łąkowy (Euphrasia rostkoviana)
Wyniki badań pokazują, że ziele to wpływa korzystnie na stan oka w przypadku podrażnień wywołanych czynnikami zewnętrznymi. Uczestnicy testu, którzy przez 14 dni 1-3 razy dziennie przyjmowali kroplę preparatu homeopatycznego z wyciągiem ze świetlika, średnio po 11 dniach odczuwali zdecydowane złagodzenie objawów, a u 81% z nich doszło co całkowitego wyleczenia5.
W przypadku zapalenia spojówek do przemywania oczu możesz przygotować napar z 2-3 g wysuszonego ziela świetlika, zaparzać przez 5-10 min, a następnie przecedzić. Stosuj go kilka razy dziennie. Inną opcją jest zakup ziela świetlika w aptece w postaci zioła sypkiego lub homeopatycznych kropli do oczu.
|
5. Musta (Cyperus rotundus)
To niewystępująca w Polsce odmiana cibory, stosowana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej i alternatywnej w leczeniu zapalenia oskrzeli, grypy, przeziębienia, kaszlu, duszności, dolegliwości żołądkowo-jelitowych i chorób pasożytniczych. Dzięki właściwościom antybakteryjnym i ściągającym łagodzi stany zapalne dziąseł, jamy ustnej, jelita grubego, pęcherza moczowego i spojówek. Ma również działanie przeciwskurczowe i rozluźniające, a także uspokajające.
W badaniach in vitro i in vivo wykazano, że kłącze musty wykazuje aktywność antyalergiczną dzięki zawartości seskwiterpenów, które m.in. silnie hamują wytwarzanie leukotrienów - lipidów uczestniczących w patofizjologii astmy i alergicznego nieżytu nosa (poprzez wywoływanie lub nasilanie takich objawy jak utrudniony przepływ powietrza w oskrzelach, zwiększone wydzielanie śluzu, skurcz oskrzeli czy naciek komórek zapalnych w ścianie dróg oddechowych)6.
6. Aminek egipski (Amni visnaga)
Owoc tej ciepłolubnej rośliny zwanej również kelą egipską, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli, jelit, dróg żółciowych i pęcherza moczowego, dzięki czemu stosowany jest do leczenia stanów alergicznych i chorób dróg oddechowych, takich jak astma, zapalenie oskrzeli czy kaszel7. Alkoholowe wyciągi i nalewki z aminkiem przerywają mało nasilone ataki skurczu oskrzeli i oskrzelikóworaz rozszerzają drogi oddechowe, łagodząc zadyszkę. Stosowane profilaktycznie zgodnie ze wskazówkami mogą zapobiec ostrym napadom astmy, a także ograniczyć przyjmowanie leków. Nie zaleca się jednak sięgania po preparaty z aminkiem już podczas ataków. Ponadto długotrwałe przyjmowanie wysokich dawek może prowadzić do problemów z wątrobą i zwiększa wrażliwość skóry na światło słoneczne.
7. Stroiczka (Lobelia)
To rodzaj roślin obejmujących ponad 370 gatunków, z których w ziołolecznictwie najczęściej stosuje się stroiczkę rozdętą (L. inflata). Jednak wszystkie jej przedstawicielki mają zbliżone właściwości ze względu na obecność tego samego składnika aktywnego, czyli lobeliny alkaloidowej To ona wywiera korzystny wpływ na funkcje dróg oddechowych, wspomagając odruch kaszlowy, rozszerzając oskrzela i poprawiając napięcie naczyniowe. Dzięki temu stroiczka stosowana jest pomocniczo w leczeniu astmy i alergii objawiających się problemami z układem odechowym8.
Ponieważ jednak dość łatwo ją przedawkować, co może prowadzić nawet do zgonu, zwykle zaleca się stosowanie lobelii z innymi ziołami, najlepiej działającymi kojąco na gardło i płuca. Jej ziele można połączyć w równych proporcjach z prawoślazem, dziewanną, żywokostem i gwiazdnicą: 2 łyżeczki takiej mieszanki zalej szklanką wrzątku i zaparzaj przez 5-10 min, a następnie odcedź. Pij szklankę takiego naparu do 3 razy dziennie.
8. Kurkumina
U pacjentów z astmą oskrzelową ta wszechstronna substancja lecznicza może znacznie zmniejszyć skurcz i nadmierną aktywność dróg oddechowych. Stwierdzono również, że jest zdolna do zatrzymywania reakcji alergicznych. Inne doświadczenia przeprowadzone na myszach dowiodły, że wyciąg z kurkumy dzięki swoim właściwościom antyalergicznym i przeciwzapalnym znacząco łagodzi także ciężkie alergiczne zapalenie spojówek, objawiające się obrzękiem i bolesnym zaczerwienieniem9.
9. Miód
To słodkie lekarstwo używane jest w takich schorzeniach jak zapalenie śluzówki jamy ustnej, paradontoza, grzybica dziąseł, nadżerki szyjki macicy, zapalenie pochwy, hemoroidy, zapalenie spojówek lub brzegów powiek. Czysty miód, zakraplany do worka spojówkowego w ilości 1-2 kropli, z częstotliwością 2-3 razy dziennie przez okres kilku tygodni, powoduje całkowitą remisję zapalenia spojówek10. Możesz również podgrzać mleko i rozpuścić w nim miód w proporcji 1:1, a przestudzoną miksturą przemywać kilka razy dziennie oko za pomocą wacika kosmetycznego.
Bibliografia
- Adv Ther 2006; 23: 373-384
- Post Fitoterapii 2001; 2-3: 18-23
- Phytother Res 2009; 23: 920-926; Planta Med 1990; 56: 44-47
- J Ethnopharmacol. 2011; 137 (1):336-40
- J Altern Complement Med 2000; 6 (6): 499-508
- Arch Pharm Res 2011; 34 (2): 223-8
- Pharmacognosy Res. 2015; 7(4): 397-400; J Respiratory Diseases 1998; 19 (12): 1070-83
- J Restorative Med 2013; 2 (1): 94-100
- Biochem Pharmacol. 1997; 54 (7): 819-24; Mol Vis. 2012; 18: 1966-1972, Front Pharmacol 2017; 8: 66
- Panacea 2008; 1 (22): 26-28
- Int J Inflam. 2017; 2017: 8741851
- Eur J Clin Nutr, 2014; Clin Exp Allergy, 2006; 36: 1425-1435; Ann Allergy Asthma Immunol 2008; 101: 570-9
- Acta Ophthalmol Scand Suppl 2000; 230: 32-7
- Cochrane Database Syst Rev. 2016 Sep 21; 9: CD011818
- IntJYoga 2014; 7: 17-21
- Clin Rev Allergy Immunol. 2013; 44 (3): 254-61; Cytokine. 2010; 50 (3): 335-40; J Altern Compliment Med 2000; 6 (6): 519-25
- Clin Otolaryngol 2013, 38 (2): 190-191; Resp Med 2008; 102 (5): 726-32
- Int J Clin Exp Hypn. 2007; 55 (2): 220-49
Prawdopodobnie to obecne w miodzie pochodne fruktozy odpowiadają za jego przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne właściwości.
10. Olej kokosowy
W ubiegłym roku opublikowano wyniki ciekawego eksperymentu, w którym sprawdzono działanie oleju kokosowego typu virgin (VCO) u królików z astmą alergiczną. Oceniono wpływ inhalacji VCO na liczbę komórek zapalnych, strukturę dróg oddechowych, przerost i proliferację komórek kubkowych. Badacze zauważyli, że olej kokosowy istotnie łagodził objawy astmy (redukując m.in. stan zapalny i grubość nabłonka), choć jego skuteczność w profilaktyce tej choroby była zdecydowanie mniejsza11. Autorzy są przekonani, że za pozytywne efekty odpowiadają obecne w oleju kokosowym kwasy tłuszczowe: laurynowy i kaprynowy.
Inhalacje z użyciem oleju kokosowego i olejków eterycznych (np. eukaliptusowego) to jedna z domowych metod walki z przeziębieniem i katarem.
11. Probiotyki
W jednym z badań osoby, które brały przeciwhistaminową loratadynę wraz z suplementem zawierającym szczep Lactobacillus paracasei LP-33, deklarowały zmniejszenie objawów alergii ze strony oczu (takich jak swędzenie i łzawienie) oraz wzrost energii życiowej. W innym eksperymencie przyjmowanie Bifidobacterium longum BB536 w czasie pylenia drzewa cedrowego spowodowało u ochotników znaczące zmniejszenie kichania, wodnistego kataru i uczucia zatkanego nosa.
Również przegląd ponad 12 badań nad użyciem probiotyków wykazał, że mogą one przynosić korzystne efekty poprzez łagodzenie objawów alergii i ograniczenie konieczności stosowania farmaceutyków12.
12. Sztuczne łzy
W aptece można kupić bez recepty krople, żele czy minimsy (jednorazowe porcje) z tzw. sztucznymi łzami, które łagodzą dolegliwości związane z zespołem suchego oka, podrażnieniami czy zapaleniem spojówek.
Preparaty tego typu, zawierające wodę oraz substancje wiążące i zatrzymujące ją na powierzchni gałki ocznej (np. hialuronian sodu), przynoszą ulgę, o ile nie dodano do nich uczulających konserwantów. Przykładowo tiomersal czy benzalkonium mogą nie tylko być przyczyną rozwoju zespołu suchego oka, lecz także nasilać objawy alergicznego zapalenia spojówek13.
Warto przy okazji ograniczyć czas spędzany przed komputerem i pamiętać o higienie narządu wzroku podczas długotrwałej pracy biurowej, ponieważ zmniejszenie odruchu mrugania prowadzi do nieprawidłowego nawilżania powierzchni oka, a co za tym idzie statecznego wypłukiwania alergenów z worka spojówkowego.
13. Terapia poznawczo-behawioralna
Jak wykazują badania, ta forma psychoterapii może poprawiać jakość życia i kontrolę astmy u dorosłych. Wśród uczestników, u których stosowano technikę poznawczo-behawioralną, w porównaniu z grupą kontrolną poddaną standardowej opiece, odnotowano lepsze wyniki w kwestionariuszu jakości życia w astmie (Asthma Quality of Life Questionnaire, AQLQ), większą kontrolę choroby oraz mniejsze zaburzenia lękowe. Co więcej, poprawa utrzymywała się w ciągu roku od zastosowania leczenia.
W badaniu nie podano, czy stosowanie tej metody wiązało się ze zmniejszeniem konieczności przyjmowania doustnych glikokortykosteroidów14.
14. Joga
W wielu badaniach wykazano, że praktykowanie jogi wpływa na astmę oskrzelową, znacznie poprawiając funkcje płuc i jakość życia oraz pozwalając na ograniczenie liczby stosowanych leków. Tego typu ćwiczenia oddechowe powodują również istotne zmiany biochemiczne.
W jednym z badań z udziałem 276 pacjentów z astmą (od łagodnej do umiarkowanej) w wieku 12-60 lat losowo podzielono na 2 grupy: w jednej stosowano wyłącznie standardowe metody leczenia, a uczestnicy drugiej dodatkowo praktykowali jogę 5 dni w tygodniu przez 30 min.
Po 6 miesiącach w grupie jogi stwierdzono istotną poprawę proporcji hemoglobiny i ograniczającej stres oksydacyjny dysmutazy ponadtlenkowej (w porównaniu z grupą kontrolną) oraz znaczny spadek całkowitej liczby leukocytów. Zdaniem badaczy te biochemiczne zmiany świadczą o tym, że joga może być praktykowana jako terapia wspomagająca przy standardowej terapii dla lepszego kontrolowania astmy15.
15. Akupunktura
Choć badania na temat jej skuteczności są kontrowersyjne (przede wszystkim ze względu na metodologię), istnieje wiele doniesień, z których wynika, że akupunktura lepiej niż placebo wpływa zwłaszcza na subiektywne odczucia pacjentów z astmą - nawet jeśli obiektywne testy czynności płuc nie wykazują poprawy. Pojawiają się również doniesienia wyjaśniające mechanizmy, dzięki którym akupunktura zdaje się skutecznie łagodzić objawy. W przypadku alergicznej astmy może to być efekt m.in. działania regulującego odporność i stan błon śluzowych (poprzez zmiany w poziomach immunoglobulin, limfocytów i cytokin) oraz zmniejszenia stanu zapalnego w obrębie oskrzeli16.
16. Metoda Butejki
Ta technika oddychania została stworzona w myśl idei, że niektóre schorzenia (takie jak astma oskrzelowa) są wynikiem hiperwentylacji, czyli zbyt szybkiego lub głębokiego oddechu. Dlatego ćwiczenia stabilizujące tę czynność pozwalają złagodzić przebieg alergii czy kataru siennego.
W leczeniu alergicznego nieżytu nosa u astmatyków metoda Butejki zredukowała o 70% chrapanie, zanik węchu, niedrożność nosa i trudności w oddychaniu przez nos, a w innym badaniu po 6 miesiącach wykazała poprawę kontroli astmy nawet o 75% oraz redukcję przyjmowanych wziewnych kortykosteroidów o prawie 40%17.
17. Hipnoza
Choć badania nie są jednoznaczne, autorzy jednego z przeglądów wskazują, że hipnoza jest prawdopodobnie skuteczna w zmniejszaniu ciężkości objawów i poprawia umiejętność radzenia sobie ze stanami emocjonalnymi, które nasilają niedrożność dróg oddechowych w przebiegu astmy oskrzelowej18. Ich zdaniem prawdopodobnie zmniejsza również niedrożność dróg oddechowych i stabilizuje ich nadreaktywność, ale nie ma wystarczających dowodów na to, że wpływa na proces zapalny.
