Maski celiakii

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Celiakia, zwana też chorobą trzewną, to inaczej nietolerancja glutenu - białka obecnego w nasionach pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Wydawać by się mogło, że w takim razie chorzy na nią nie mogą jeść produktów mącznych. Jednak sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana. Otóż z racji swoich wyjątkowych właściwości - lepkości i rozciągliwości - gluten dodawany jest również do jogurtów, lodów, śmietanek w proszku, sosów, serów, parówek, pasztetów, przetworów rybnych, słodyczy, a nawet niektórych leków, szamponów do włosów i błyszczyków do ust. W takiej sytuacji trudniej go unikać, prawda?

Czarny charakter

Gluten składa się z gliadyny i gluteiny różniących się od białek zapasowych innych zbóż większą masą cząsteczkową i wyższą zawartością proliny i glutaminy. I to właśnie rodzi problemy - sprawia, że trudniej go strawić. Białka, aby przeniknąć do krwi, muszą zostać uprzednio rozłożone przez enzymy trawienne na aminokwasy lub peptydy. A gluten nie poddaje się tym procesom¹.

Wtedy cząsteczki gliadyny zamiast pozostać w nabłonku jelitowym wciskają się dalej - do blaszki właściwej. Tam dochodzi do brzemiennego w skutkach ich spotkania z enzymem o nazwie transglutaminaza tkankowa. Sprawia on, że teraz peptydy gliadynowe próbują się przyłączyć do umieszczonych na leukocytach receptorów HLA-DQ2 lub HLA-DQ8².

Gdy dojdzie do tego, układ immunologiczny zostaje zaalarmowany. Powstaje przewlekły stan zapalny błony śluzowej jelita cienkiego, skutkujący uszkodzeniem i zanikiem kosmków jelitowych, za pośrednictwem których strawione składniki pokarmowe wnikają do krwi. Fachowo określa się to rozszczelnieniem jelit³. Konsekwencją tego jest upośledzenie wchłaniania białek, tłuszczów, cukrów, witamin oraz soli mineralnych do krwiobiegu.

Jakby tego było nie dość, odpowiedź układu odpornościowego nie ogranicza się jedynie do ścian jelita. W organizmie zaczyna się prawdziwa wojna. Rusza produkcja przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej i gliadynie. Mają one skłonność do przyłączania się do synapsyny - białka w układzie nerwowym - która bierze udział w komunikacji pomiędzy komórkami nerwowymi⁴. Co, rzecz jasna, zaburza działanie neuroprzekaźników i przekłada się na zaburzenia zachowania oraz neurologiczne⁵.

Różne oblicza i niedobrane duety

Kobiety zapadają na chorobę trzewną 2 razy częściej niż mężczyźni. Badania przesiewowe przeprowadzone u dawców krwi w Europie i USA wykazały, że bezobjawowa celiakia występuje z częstością od 1 do 3 przypadków na 100 mieszkańców⁶. Szacuje się, że na jednego pacjenta, u którego rozpoznano tę chorobę, przypada w Europie od 7 do 10 przypadków niezdiagnozowanych. Wynika z tego, że w Polsce choruje na nią blisko 400 tys. osób, ale zaledwie 3-5% o tym wie.

Ma to związek z faktem, że klasyczna postać choroby trzewnej z charakterystycznymi biegunkami i zaburzeniami wzrostu występuje najczęściej u małych dzieci. Dorośli chorują inaczej (jedynie u 17% pacjentów ma podobne objawy)⁷. Dość powiedzieć, że do tej pory opisano aż 200 różnorodnych symptomów! Czasami celiakia rozwija się latami, nie dając żadnych objawów, kiedy indziej ukrywa się pod maskami chronicznego zmęczenia⁸, anemii, bólów głowy^9,10, poronień... Ocenia się też, że 6% kobiet, cierpiących z powodu niepłodności lub powtarzających się poronień, ma celiakię^11,12.

Najczęstszą manifestacją celiakii jest niedobór żelaza¹³, ale może też skutkować deficytem wapnia i przedwczesną osteoporozą. Okazuje się, że aż 75% dorosłych ma obniżoną gęstość mineralną kości w momencie diagnozy¹⁴. Choć trudno w to uwierzyć, również zapalenie stawów może być symptomem choroby trzewnej¹⁵.

U chorych mogą pojawiać się problemy skórne, np. atopowe zapalenie skóry (3 razy częściej niż u innych ludzi)¹⁶, opryszczkowe zapalenie skóry, afty¹⁷. Zaczynają szwankować istotne organy - serce¹⁸, wątroba (co 11. pacjent z podwyższonym poziomem enzymów wątrobowych o nieustalonej przyczynie ma niemą postać celiakii i reaktywne zapalenie wątroby)¹⁹. Bywa, że objawem są oporna na leczenie padaczka²⁰, depresja lub zaburzenia równowagi.

Okazuje się też, że nietolerancję glutenu można powiązać z otyłością, bowiem niemal 50% chorych na celiakię w chwili diagnozy ma nadwagę²¹. Z celiakią często idą w parze inne schorzenia: autoimmunologiczne, np. łuszczyca²², łysienie plackowate, toczeń rumieniowaty układowy²³, czy choroba Hashimoto²⁴, jak również genetyczne - zespół Downa - i metaboliczne - cukrzyca. U ok. 10% diabetyków stwierdza się w dwunastnicy zmiany typowe dla choroby trzewnej.

Śmiertelny wróg

Choć objawy, które daje celiakia, często nie są dokuczliwe, nie należy jej bagatelizować, bowiem w tym samym czasie dewastuje organizm chorego. Zwiększa przy tym ryzyko rozwinięcia się chorób z autoagresji. W trakcie 10-letniej obserwacji pacjentów cierpiących na nietolerancję glutenu okazało się, że wśród stosujących dietę bezglutenową ryzyko późniejszej choroby autoimmunologicznej było 2,5 razy niższe w porównaniu z chorymi, którzy nie przestrzegali zasad diety (w pierwszej grupie wynosiło 6%, w drugiej zaś - 15,6%)²⁵.

To nie wszystko. Zaniedbanie leczenia oraz nieprzestrzeganie zaleceń dietetycznych prowadzą do groźnych powikłań - rozwoju nowotworów złośliwych, np. gardła, przełyku, jelita cienkiego, ale też tarczycy, wątroby, czy węzłów chłonnych. Mniej dramatyczne konsekwencje to m.in. wrzodziejące zapalenie jelita cienkiego oraz przedwczesna menopauza.