Jakie choroby można wyczytać z koloru oczu?

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Zwykle myśląc o symptomach chorób, skupiamy się na kaszlu, katarze, bólu i problemach z układem pokarmowym. Tymczasem stan zdrowia całego ciała jest zapisany również w oczach. Nie na darmo nazywa się je zwierciadłem duszy – w tym przypadku: zwierciadłem organizmu. Z ich koloru można bowiem wyczytać, w jakiej kondycji jest wątroba lub kto jest bardziej narażony na raka.

Czerwone oczy – co oznaczają

Zaczerwienione białka oczu mogą mieć kilka przyczyn. Przede wszystkim są to popękane naczynka i mikrowylewy powstałe najczęściej w wyniku podejmowania dużego wysiłku fizycznego: podniesienia ciężkiego przedmiotu, porodu, a nawet wypróżniania podczas zaparcia. 

Czerwone białka oczu to również objaw zapalenia spojówek – choroby, która może mieć podłoże bakteryjne lub wirusowe, a najczęściej bierze się od dotykania powiek brudnymi rękoma. 

Czerwone oczy to także symptom zespołu suchego oka albo po prostu znak odwodnienia organizmu, zbyt słabe nawilżenie powoduje bowiem wyschnięcie narządu wzroku i jego podrażnienie. Wreszcie czerwone białka oczu mogą wskazywać na alergię wziewną, zespół Hortona (klasterowe bóle głowy) lub uraz oka¹. Natomiast czerwone tęczówki oczu wiążą się z niedoborem pigmentu i albinizmem. Takie oczy mają osoby pozbawione melaniny, czyli naturalnego barwnika ciała, który nadaje kolor tęczówkom, skórze i włosom.

Albinizm (bielactwo wrodzone) jest zaburzeniem genetycznym dziedziczonym recesywnie, co oznacza, że potrzeba 2 kopii genów, żeby wystąpił on u dziecka. Oprócz czerwonych oczu (lub niebieskich albo też bardzo jasnych, jeżeli w organizmie są pewne ilości melaniny), albinosi mają białe włosy i bladą, a nawet całkowicie białą skórę. Bielactwo wrodzone wiąże się z mniejszą tolerancją promieniowania ultrafioletowego (a więc również promieni słońca) i większą podatnością na raka skóry².

Żółte białka oczu – co oznaczają

Za żółty kolor twardówki może odpowiadać przede wszystkim żółtaczka. To wspólny objaw kilku chorób będących następstwem uszkodzenia wątroby (np. marskości, wirusowego zapalenia czy żółtej gorączki). Żółtaczka może też być objawem raka trzustki, kamicy przewodowej czy ostrego zapalenia dróg żółciowych.

Bezpośrednią przyczyną wystąpienia żółtaczki jest wzrost stężenia w organizmie bilirubiny, czyli barwnika powstałego w wyniku metabolizmu martwych czerwonych krwinek. Chora wątroba nie jest w stanie efektywnie go usuwać, dlatego magazynuje bilirubinę w skórze i w błonach śluzowych, w tym również w strukturach oka³.

Niebieskie białka oczu – co oznaczają

O ile taki kolor tęczówek jest naturalnym zjawiskiem, o tyle niebieskie białka oczu mogą być objawem schorzenia genetycznego znanego jako zespół Ehlerssa-Danlosa. Inne jego objawy obejmują m.in. nadruchomość stawów (stan, w którym nadgarstki, kolana czy kręgosłup mogą wyginać się poza prawidłowe pole ruchu) rozciągliwością skóry i kruchością naczyń krwionośnych. Odpowiada za to nieprawidłowo ukształtowany kolagen, białko, które współtworzy skórę i tkankę łączną, obecną m.in. w oku.

Zespół Ehlersa-Danlosa jest nieuleczalny i może, zależnie od typu, mieć łagodniejszy lub ostrzejszy przebieg. Leczenie jest objawowe i polega głównie na wzmacnianiu mięśni stawów, czasem podawaniu leków przeciwbólowych lub witaminy C (jest ona ważnym składnikiem kolagenu)4.

Inną możliwą chorobą powiązaną z niebieską twardówką oka jest wrodzona łamliwość kości. To ciężkie schorzenie, w przebiegu którego kości są tak kruche, że niewiele potrzeba, żeby doszło do urazu - już u płodów obserwuje się liczne złamania, a poród naturalny jest dla takich dzieci silnym obciążeniem. Rokowania zależą od typu schorzenia, a tych jest aż piętnaście^5,6.

Białe oczy – co oznaczają

Białe lub wyraźnie jaśniejsze źrenice oczu to objaw postępującej ślepoty. Za ten stan w większości odpowiadają dwie choroby: jaskra i zaćma.

• Jaskra

Jaskra to schorzenie gałki ocznej wynikające z uszkodzenia nerwu wzrokowego. Odpowiada za to wzrost ciśnienia wewnątrz oka. Jaskra jest schorzeniem występującym częściej u starszych osób, a brak symptomów towarzyszących wczesnemu etapowi choroby sprawia, że często nazywa się ją "złodziejem wzroku".

Z czasem postępująca degradacja narządu wzroku nadaje źrenicy jaśniejszy odcień. Chory zaczyna dostrzegać ubytki w polu widzenia (w postaci ciemnych plamek), które kompensuje sobie odruchowo poprawiając kąt wzroku lub ustawienia głowy. Jaskra często wymaga leczenia operacyjnego, wcześniej jednak pacjenci stosują krople obniżające ciśnienie krwi, których działaniem niepożądanym może być zmiana koloru oka na ciemniejszy^7,8.

• Zaćma

Zaćma natomiast to postępujące zwyrodnienie soczewki oka, prowadzące do jej zmętnienia. Może być następstwem innych schorzeń albo też postępować z wiekiem. Osoby dotknięte zaćmą widzą gorzej w jasnym świetle i często mają trudności w odczytywaniu oddalonych tekstów (krótkowzroczność).

Zaćmę leczy się poprzez operacyjne usunięcie uszkodzonej soczewki i zastąpienie jej sztuczną, elastyczną, która po wsunięciu przez rozcięcie rozwija się, wypełniając miejsce po żywej tkance (długość rozcięcia to ok. 2 mm). Wcześniej można stosować krople do oczu spowalniające rozwój zaćmy. Warto podjąć te działania, bowiem w niektórych przypadkach zaćma może spowodować jaskrę⁹.

Szare białka oczu - co oznaczają

Zdarza się, że twardówka ma szary odcień. Możliwe są dwie tego przyczyny. Pierwsza to melanoza oczna, czyli wrodzony nadmiar barwnika w oku (u osób rasy czarnej twardówki będą miały brązowy odcień). Niekiedy towarzyszy jej barwna plamka zwana znamieniem Oty - u takich pacjentów obserwuje się również nadmiar barwnika m.in. w tęczówce¹⁰.

Druga możliwa przyczyna szarego koloru twardówki to ścieńczenie nabyte. Jak nazwa wskazuje, jest to komplikacja stanów zapalnych (towarzyszących np. reumatoidalnemu zapaleniu stawów), kiedy to dochodzi do uszkodzenia narządu wzroku i ścieńczenia białka. Szary kolor jest wynikiem prześwitywania głębiej położonych struktur oka.

Czarne oczy – co oznaczają

Bardzo ciemnobrązowe oczy mogą dawać wrażenie czarnych, ale to po prostu cecha osobnicza i nie wiąże się z żadnymi problemami zdrowotnymi. Jednak są osoby, których oczy od urodzenia pozbawione są tęczówek, przez co wydają się czarne z widocznymi jedynie białkami.

Aniridia, bo tak nazywa się odpowiedzialna za to choroba, objawia się częściowym lub całkowitym brakiem tęczówek, może też być powiązana z innym problemem genetycznym, np. zespołem WAGR (aniridia, guz nerkowy, problemy z układem moczowym i opóźniony rozwój intelektualny). Aniridia może być też stanem nabytym, np. w wyniku uszkodzenia oka¹¹.

Jeżeli natomiast na białku oka pojawi się czarna plamka, może to oznaczać, że w twardówce rozwija się czerniak. Może on powstać zarówno sam z siebie, jak i np. z melanozy ocznej. To nowotwór silnie ukrwiony, dlatego też prawdopodobnie często będzie krwawił10. Wczesne rozpoznanie zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Różnokolorowe oczy – co oznaczają

Heterochromia to wrodzona wada genetyczna, w wyniku której u danej osoby każda tęczówka oka ma inny kolor. Zjawisko to może dotyczyć całej tęczówki, jej części lub też wewnętrznego i zewnętrznego pierścienia tęczówki.

Zwykle heterochromia rozwija się jeszcze w życiu płodowym lub objawia niedługo po narodzinach. Jeżeli jest ona wrodzona, to raczej nie wiąże się z żadnymi komplikacjami zdrowotnymi, niekiedy jednak heterochromia towarzyszy poważnym problemom, takim jak zespół Hornera (jednostronne uszkodzenie nerwów oka i twarzy) czy zespół Waardenburga (mutacja genów kodujących neurony i melanocyty)¹².

Brązowe obwódki w oczach – co oznaczają

Miedziana obręcz wokół tęczówki oka nosi nazwę pierścienia Kaysera-Fleischera. To objaw rzadkiego schorzenia zwanego chorobą Wilsona (zwyrodnienia wątrobowo-soczewkowego), w przebiegu którego wątroba nie radzi sobie z metabolizowaniem miedzi. Zamiast tego bierze ona na siebie magazynowanie tego metalu, a kiedy nie daje już rady, to zaczyna "upychać" go w organizmie, między innymi w mózgu i w oczach.

Ważnym objawem choroby Wilsona są zaburzenia pracy układu nerwowego widoczne jako np. drgawki, zmiany nastroju i zaburzenia ruchowe. Choroba Wilsona jest nieuleczalna, ale dieta uboga w miedź (m.in. wykluczenie orzechów, batatów czy większości suszonych owoców), farmakoterapia i fizjoterapia pozwalają pacjentom cieszyć się długim i szczęśliwym życiem^13,14.