Zapobieganie temu nowotworowi obejmuje działania podejmowane w celu nie dopuszczania do rozwoju choroby (tzw. profilaktykę pierwotną) oraz rozpoznawanie i leczenie stanów przedrakowych i raka szyjki macicy na wczesnym etapie, które określane są mianem profilaktyki wtórnej.
Kochaj się odpowiedzialnie
Oczywiście najlepszą ochroną przed zarażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego jest abstynencja, a w drugiej kolejności wierność partnerów. Czasem jednak na długo przed spotkaniem swojej drugiej połówki zdarzają się inne związki czy przelotne znajomości. Dlatego zanim dasz się ponieść zmysłom, zadbaj o ochronę. Jak pokazują badania, stosowanie żeli plemnikobójczych podczas stosunku płciowego zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy1.
Również prezerwatywy chronią przed tym nowotworem2. Choć dowody na to, czy zapobiegają zakażeniu HPV, są niejednoznaczne, to jednak naukowcy podkreślają ich protekcyjną rolę w przypadku innych chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak HIV czy zakażenie chlamydiami, które są związane z większym ryzykiem rozwoju raka szyjki macicy. Zdaniem badaczy używanie prezerwatyw podczas seksu może być również potencjalnie przydatne w leczeniu stanów przedrakowych zmian szyjki macicy. Okazuje się bowiem, że narażenie na kontakt z nasieniem wydaje się zwiększać ryzyko wystąpienia zmian przedrakowych (CIN 3), podczas gdy stosowanie prezerwatyw sprzyja cofnięciu się tych zmian3.
Inne badanie sugeruje, że prostaglandyny zawarte w spermie mogą napędzać wzrost guzów szyjki macicy. Dlatego partnerzy kobiet cierpiących na raka szyjki macicy, uprawiając miłość, powinni zakładać prezerwatywy4.
Zielony talerz
Rozwojowi choroby nowotworowej sprzyjają otyłość i nadwaga. Nadmiar tkanki tłuszczowej powoduje rozwój wielu zaburzeń metabolicznych, immunologicznych, procesów zapalnych i nowotworowych5. Właściwe żywienie ma niezwykle istotne znaczenie dla prawidłowego działania układu odpornościowego i odbudowy uszkodzonych komórek. By to sobie zapewnić, należy dostarczać organizmowi pokarmów, które zawierają jak najwięcej substancji o działaniu antynowotworowym, takich jak polifenole, karotenoidy, składniki mineralne (wapń i selen), witaminy. Najlepszym ich źródłem są warzywa i owoce.
Wprowadź do diety kurkumę. Badania wykazują korelację między regularną obecnością w potrawach tej przyprawy a zmniejszoną zachorowalnością na nowotwory. Zawarta w niej kurkumina wymiata wolne rodniki, działa również przeciwzapalnie i przeciwwirusowo6.
Sięgaj po marchewkę na surowo lub w postaci soku. Warzywo to odtruwa tkanki oraz filtruje krew z toksyn, jest bogatym źródłem beta-karotenu, witamin z grupy B oraz witaminy C, zawiera również potas i jod. Jeżeli palisz, marchewka oraz inne warzywa zawierające beta-karoten (np. pomidory, czerwona papryka, dynia) powinny bezwzględnie znaleźć się w Twojej diecie. Substancja ta bowiem unieszkodliwia benzopireny - grupę silnie rakotwórczych węglowodorów występujących w dymie tytoniowym7.
Pokochaj brokuły, cebulę, seler, pietruszkę, ciemne winogrona, czarne porzeczki, maliny i borówki. Są doskonałym źródłem polifenoli (a dokładnie flawonoidów). Substancje te działają antyoksydacyjnie, chronią komórki przed uszkodzeniem spowodowanym czynnikami kancerogennymi oraz hamują angiogenezę (unaczynienie zmian nowotworowych)8.
Chrup migdały ze względu na dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E będącej przeciwutleniaczem oraz witaminy B17, która sama w sobie może stanowić skuteczny środek antynowotworowy7.
Unikaj natomiast tłuszczów zwierzęcych oraz ogranicz spożycie przetworzonej żywności, białej mąki i cukru. Postaraj się również wyeliminować używki.
Wspomaganie w kapsułce
Szczególnie zimą, jesienią i wczesną wiosną przyjmuj spirulinę, pyłek pszczeli, tran, olej z wiesiołka oraz olej lniany - wzmacniają one system immunologiczny. Z kolei wyniki licznych eksperymentów potwierdzają, że przyjmowanie witamin A, B12, C i E jest związane z niższym ryzykiem rozwoju raka szyjki macicy9,10.
Przygotuj się do cytologii
Wymaz najlepiej zrobić ok. 7 dni po zakończonym krwawieniu miesięcznym. Na dzień przed badaniem nie należy współżyć ani zakładać globulek dopochwowych. Co najmniej 8 godz. przed pobraniem wymazu nie wolno wykonywać irygacji.
Regularnie wykonuj cytologię
Badanie w kierunku raka szyjki macicy zawdzięczamy pionierowi badań przesiewowych dr. George’owi Papanicolaou, który w latach 40. XX w. opracował słynny test "Pap". Pozwala on wykryć nieprawidłowe komórki świadczące o rozpoczynającym się w szyjce macicy procesie nowotworowym. Pierwsze badanie cytologiczne należy wykonać maksymalnie do 3 lat od rozpoczęcia współżycia, nie później jednak niż w 21. r.ż. Wystarczy powtarzać je raz do roku. Tymczasem co 3. Polka wykonuje je rzadziej niż raz na 2 lata! Jeżeli trzy kolejne wyniki są prawidłowe, kobiety 30-letnie lub starsze mogą być badane co 2-3 lata11.
Prawidłowo badanie przeprowadza się specjalną szczoteczką, by uzyskać wszystkie typy komórek występujące w kanale szyjki macicy. Następnie są one analizowane pod mikroskopem. Wynik wymazu powinien być oceniany przez 2 doświadczonych cytologów na podstawie systemu kwalifikacji Bethesda lub pięciostopniowej skali wg Papanicolaou (patrz ramka pt. "Wyniki cytologii"). Regularnie wykonywane badanie cytologiczne pozwala na wykrycie raka w przedinwazyjnym stadium, co daje niemal 100% szans na jej wyleczenie12.
W Polsce prowadzony jest program badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy. Jednak z tych bezpłatnych badań korzysta jedynie ok. 22% kwalifikujących się do niego kobiet13. Połowa pacjentek, u których wykryto raka szyjki macicy, nigdy nie miała wykonanej cytologii!
Warto pamiętać, że to od nas samych zależy, jaki będziemy prowadzić styl życia, jak będzie wyglądała nasza dieta, czy zdecydujemy się poświęcić czas na wykonanie badania cytologicznego raz do roku. Nasze zdrowie zależy w dużej mierze od nas samych!
Szczepić się czy nie?
Jednym z głównych założeń profilaktyki raka szyjki macicy są szczepienia przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Przenosi się on wyłącznie drogą płciową - przez wydzielinę pochwy i męskie nasienie1. Z tego względu zaleca się, by szczepienia obejmowały młodzież przed rozpoczęciem współżycia seksualnego (w wieku 11-12 lat), a także kobiety między 13., a 26. r.ż., które wcześniej nie były szczepione lub nie otrzymały całej dawki szczepionki. Jej działanie protekcyjne trwa ok. 8 lat. Wakcyna chroni przed 7 rakotwórczymi typami HPV (HPV16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58 - dwa pierwsze odpowiedzialne są za większość raków szyjki macicy na świecie) oraz dwoma (HPV6 i HPV11), które odpowiedzialne są za powstawanie kłykcin kończystych (brodawek płciowych)2. Tymczasem onkogennych szczepów wirusa HPV jest ok. 1003.
Bibliografia
- https://goo.gl/mRhgpp
- Int J Cancer. 2004;111:278–285
- Arch Pathol Lab Med. 2003;127:930-934
- https://goo.gl/9HdCck
50-80% populacji przynajmniej raz w życiu ma kontakt z brodawczakiem ludzkim. Jednak zdrowy i silny organizm jest w stanie samodzielnie zwalczyć wirusa. U większości chorych, niezależnie od typu serologicznego, infekcja HPV ustępuje samoistnie w okresie od 6 miesięcy do 2 lat, w zależności od stopnia zaburzenia fizjologicznej odporności i gotowości układu immunologicznego do zwalczenia wirusa4. Dlatego bardzo istotne jest budowanie odporności.
Warto też wiedzieć, że można wykonać test PCR, który z dużą czułością wykrywa DNA wirusa oraz pozwala na określenie typów HPV obecnych w organizmie.
Bibliografia
- National Institutes of Health, National Cancer Institute: PDQ® Cervical Cancer Prevention
- Sex Transm Dis. 29 (11): 725–35
- International Journal of Cancer. 107 (5): 811–816. doi:10.1002/ijc.11474
- Semen can worsen cervical cancer. Medical Research Council (UK). Retrieved 2007-12-02.
- https://goo.gl/Vwhgx9Dr
- Ajay Goel "Kurkumina - odpowiedź natury na raka i inne przewlekłe choroby". Wydawnictwo Biały Wiatr 2016
- https://goo.gl/hKpSyw
- https://goo.gl/CbZmTu
- Vitamin A and risk of cervical cancer: A meta-analysis. Gynecologic Oncology. 124 (2): 366–73. PMID 22005522.
- BJOG. 118 (11): 1285–91 PMID 21749626
- https://goo.gl/vxHnnm
- http://koalicjarsm.pl/materialy-do-pobrania.html
- https://goo.gl/CjG8GU