Najlepsze metody integracyjne leczenia raka u dzieci

W lutym 2015 r. u mojej 3-letniej córki Zuzy zdiagnozowano ostrą białaczkę limfoblastycz­ną (acute lymphoblastic leukemia, ALL). Mnie i mojemu mężowi Ryanowi powiedziano, że po natychmiastowej chemioterapii wskaźnik prze­życia w przypadku tej choroby jest bardzo do­bry: 80-90% pacjentów osiąga całkowitą remisję.

Jednak po kilku dniach leczenia Zuzy dowie­dzieliśmy się, że jej diagnoza była błędna. W rze­czywistości cierpiała na ostrą białaczkę szpi­kową (acute myeloid leukemia, AML) – mniej powszechną, ale bardziej niebezpieczną postać, w przypadku której wskaźnik przeżycia 5-letnie­go był o 20-30% niższy niż w przypadku ALL.

Obserwowaliśmy, badaliśmy i konsultowali­śmy się ze światowymi ekspertami w leczeniu nowotworów u dzieci oraz ze specjalistami w zakresie najskuteczniejszych kompleksowych terapii integracyjnych. Niezwykłe, a nawet bezprecedensowe w doświadczeniu naszych konwencjonalnych onkologów jest to, że Zuza wytrwała w swej podróży z AML przez ponad 8 lat.

Żaden z tych lekarzy nigdy nie opiekował się pacjentem z tą chorobą przez tyle czasu. Według nich Zuza zawdzięcza to integracyj­nemu wsparciu, jakie jej zapewniliśmy. Na przestrzeni lat zaobserwowaliśmy, co wy­dłużyło lub skróciło jej leczenie, co ograni­czyło działania niepożądane, co pozwoliło jej szybciej wrócić do domu, do własnego łóżka i rodziny, co oszczędziło jej niepotrzeb­nych i często toksycznych zabiegów mają­cych łagodzić skutki uboczne terapii. Mówiła nam też, kiedy czuje się lepiej lub gorzej.

Obecnie sama praktykuję medycynę integra­cyjną i prowadzę klinikę Zuza’s Way (zuzasway.com), która zapewnia integracyjne wsparcie me­dyczne chorym na raka dzieciom i ich rodzinom. Chcę podzielić się tym, czego się dowiedziałam na temat integracyjnych terapii onkologicznych. Oto kilka metod, z którymi mam osobiste i za­wodowe doświadczenie i które według mnie należą do najbezpieczniejszych i najskutecz­niejszych w przypadku chorych na raka dzieci. 

Skuteczne terapie integracyjne

Poniższe terapie mogą być pomocne, jeśli są stosowane w sposób celowany i zindywi­dualizowany. Wielu specjalistów w dziedzinie medy­cyny integracyjnej może pomóc w opracowaniu planu obejmują­cego najważniejsze modyfikacje z zakresu stylu życia, suplemen­tację oraz metody integracyjne z bardziej konwencjonalnym leczeniem. Należy wprowadzać jedną nową kurację naraz, tak by móc odnotować efekt, i skupić się na kluczowych terapiach kon­kretnej choroby dziecka, zamiast chwytać się różnych możliwości. Więcej nie zawsze znaczy lepiej.

Jemioła w leczeniu raka

Stosuje się ją w leczeniu raka od lat dwudziestych XX w. Dzia­ła ona immunomodulująco na układ odpornościowy – nie powoduje nadmiernej sty­mulacji ani osłabienia, ale wspomaga jego wydajność. Wykazano, że jemioła powo­duje śmierć (apoptozę) komó­rek nowotworowych zarówno bezpośrednio, ponieważ jest dla nich toksyczna, jak i pośred­nio przez wsparcie komórek odpornościowych¹. Wpływa na białe krwinki, w tym komór­ki NK, limfocyty T pomocnicze oraz zabójcze limfocyty T, czyli wszystkie elementy wrodzonego i nabytego systemu immuno­logicznego, który uczestniczą w monitorowaniu nowotworów².

Wadą jemioły jest to, że aby była skuteczna, należy ją poda­wać podskórnie lub dożylnie, zwykle 1-3 razy w tygodniu. Jednak wiele dzieci radzi sobie z tą terapią, gdy tylko przeła­mią strach przed zastrzyka­mi.

Z kolei wielu onkologów o otwartych umysłach jest skłonnych do zgłębiania lecz­niczego działania jemioły. Jemioła działa na organizm rozgrzewająco, a zastrzyk powoduje niewielką (mniej­szą od jednodolarówki) czer­woną wysypkę, która powinna ustąpić w ciągu 12-24 godz. Metody tej należy unikać, jeśli dziecko jest leczone z powodu guza mózgu lub przerzutów do płuc z obrzękiem. Kiedy jemioła zaczyna działać, może powodo­wać lekki obrzęk, a każdy obrzęk mózgu lub płuc może być dla takich pacjentów niebezpieczny. 

Protokół dla dzieci: Istnieją różne rodzaje jemioły, jest wiele sposobów jej podawania i nie ma konkretnego protokołu opartego na masie ciała pacjenta lub typie nowotworu. Dlatego niezbędna jest współpraca z leka­rzem przeszkolonym w zakresie stosowania tej terapii. 

Wysokie dawki dożylnie podawanej witaminy C 

Popularna terapia o powszechnie uznanym profilu bezpieczeństwa – podawanie dożylnie wysokich dawek witaminy C – jest coraz bardziej akcep­towana w ramach konwencjonalnej onkologii⁵. Czasami jest ona dostępna w konwencjonalnych szpitalach i klinikach onkologicznych. 

To silna metoda leczenia, którą można stosować wraz z wieloma standar­dowymi rodzajami chemioterapii, co wspomaga łagodzenie ich toksycz­nych skutków. Wspiera utlenianie w komórkach nowotworowych i jest dla nich toksyczna, dzięki czemu może zatrzymać wzrost i rozprzestrze­nianie guza, co stabilizuje zaawan­sowane nowotwory. Witamina C jest także epigenetycznym regulatorem i immunomodulatorem, co oznacza, że może „włączyć” lub „wyłączyć” ekspresję mutacji genetycznej. 

Wysokie dawki dożylnie poda­wanej witaminy C zwalczają wiru­sy i polepszają jakość życia przez poprawę apetytu oraz liczby płytek krwi, a także wspomaganie łagodzenia odczuwanych przez pacjentów zmęczenia i bólu. Niestety jest to jedyny skuteczny sposób stosowania z powo­du ryzyka rozstroju żołądka. Większość pacjen­tów toleruje jedynie ok. 10 g witaminy C przyj­mowanej doustnie, a dzieci jeszcze mniej. 

Przed zastosowaniem tej metody należy spraw­dzić, czy u dziecka nie występuje niedobór G6PD (dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej – enzymu wspomagającego prawidłowe funkcjo­nowanie czerwonych krwinek). Ponadto w ciągu doby po dożylnym podaniu witaminy C nie nale­ży wykonywać badań laboratoryjnych, ponieważ fałszywie wykażą one osłabienie czynności nerek. Powinno się też co miesiąc monitorować panele metaboliczne kreatyniny (funkcjonowanie nerek).

Każdy, kto miał w przeszłości kamienie ner­kowe, powinien zachować ostrożność podczas stosowania dożylnie podawanej witaminy C. Cho­ciaż zdarza się to rzadko, może ona zaostrzać kamicę szczawianową. Kluczowe jest nawod­nienie. Suplementacja witaminy B6 i magne­zu również może wspomóc redukcję ilości szczawianów w moczu. Zawsze należy skon­sultować się z przeszkolonym lekarzem. 

Protokół dla dzieci: Wysokie dawki dożylnie poda­wanej witaminy C należy stosować co najmniej 2 razy w tygodniu przez 8-12 tygodni. Nigdy nie należy nagle przerywać kuracji, lecz z czasem powoli ją odstawiać. Można np. stosować wlewy 2 razy w tygodniu przez 3 do 6 miesięcy, następnie raz w tygodniu przez kolejne 3 do 6 miesięcy, potem co drugi tydzień, a w końcu tylko raz w miesiącu. 

Poly-MVA i jego działanie w walce ze zmęczeniem

To suplement diety opracowany przez dentystę i biochemika Merrilla Garnetta. Zawiera minerały, witaminy z grupy B, pallad, aminokwasy i kwas alfa-liponowy. Pallad umożliwia kwasowi alfa­-liponowemu dotarcie do komórek organizmu. 

Dzięki wsparciu produkcji energii przez mito­chondria preparat ten może pomóc w walce ze zmęczeniem. Badania pokazują, że wzmacnia on przeciwnowotworowe działanie promieniowa­nia oraz chroni przed uszkodzeniami DNA we krwi obwodowej i wywołaną radioterapią redukcją licz­by płytek krwi⁷. Wiele osób cierpiących na neu­ropatię uważa ten suplement diety za pomocny. 

Protokół dla dzieci: Poly-MVA można przyjmować doustnie lub podawać w formie infuzji dożyl­nej, która trwa ok. 30-45 min. Stwierdzono, że wlewy dożylne są bezpieczne i tole­rowane przy minimalnych działaniach niepożądanych, chociaż w przypad­ku dzieci wolę podawanie doust­ne. Niektórzy pacjenci odczuwają wyraźny wzrost poziomu energii. 

Pulsacyjne pola elektromagnetyczne (pulsed electromagnetic fields, PEMF) 

Mata PEMF nagrzewa się i prze­kształca energię elektryczną w pro­mieniowanie podczerwone. Wnika ono w ciało na głębokość do ok. 20 cm, co sty­muluje leczenie oraz regenerację nerwów i tkanki mięśniowej. Badania potwierdzają zastosowa­nie tej metody w celu redukcji stanu zapalnego, ostrego i przewlekłego bólu, poprawy jakości snu, pobudzania krążenia i poprawy dobrostanu⁸. 

Często korzystam z tych urządzeń, aby zła­godzić miejscowy ból lub stan zapalny. Z Zuzą używaliśmy maty marki BioMat w szpitalu i po konwencjonalnej terapii przeciwnowotworowej w czasie zdrowienia oraz podczas jej medytacji. Aby uniknąć poparzeń, nie należy używać tego rodzaju urządzeń na głowie ani na wrażliwej skó­rze. Popularne marki to m.in. BioMat i Bemer. 

Tlenoterapia hiperbaryczna wzmacnia organizm

Ta terapia jest dobrze znana dzięki swemu zastoso­waniu w leczeniu choroby dekompresyjnej. Z bie­giem czasu ewoluowała i jest wykorzystywana w przypadku wielu innych schorzeń, w tym raka.

Tlenoterapia hiperbaryczna (hyperbaric oxy­gen therapy, HBOT) działa przez zwiększenie natlenienia organizmu, dzięki czemu większa ilość tlenu jest wchłaniana przez płuca i przedo­staje się do krwioobiegu. Stymuluje to wiele procesów leczenia, w tym produkcję komórek macierzystych i obronę przed infekcjami. 

Jednakże HBOT może również stymulować angiogenezę (wzrost nowych naczyń krwio­nośnych), co powodu­je także rozwój raka. Jeśli choroba dziecka jest aktywna, podczas zabiegu z wykorzysta­niem tlenoterapii hiperba­rycznej musi ono znajdować się w stanie ketozy terapeutycznej. Terapia ta jest przeciwwskazana w przypadku odmy opłucnowej (zapadnięcia płuca). Należy też zachować ostrożność, aby uniknąć spowo­dowanego ciśnieniem bólu lub urazu ucha. 

Wykazano również, że HBOT leczy późne popro­mienne uszkodzenia tkanek u pacjentów. Badania potwierdzają jej zastosowanie w leczeniu guzów mózgu, w szczególności glejaków, przed radiote­rapią i po jej zakończeniu. Pacjenci, którzy łączyli HBOT z naświetlaniami, mieli lepsze rokowanie niż ci, których poddawano tylko radioterapii. 

HBOT może poprawić zdolność radiote­rapii do zabijania niedotlenionych komórek nowotworowych, więc połączenie tych metod może zmniejszać śmiertelność i zapobiegać nawrotom choroby⁹. Jeśli naświetlania są czę­ścią planu leczenia dziecka, sugeruję rozważe­nie HBOT z zespołem onkologicznym. Meto­da ta może być również dobrym narzędziem do regeneracji po ukończeniu chemioterapii. 

Protokół dla dzieci: Protokół często obejmu­je 1 sesję tygodniowo z ciśnieniem na poziomie co najmniej 1,3 ATA, ale należy postępować zgod­nie z zaleceniami onkologa integracyjnego. 

Ozonoterapia przy chemioterapii

Jest formą tlenoterapii. Ozon ma dodatkowy atom (O3) – można o nim myśleć jak o tlenie na sterydach. Wykazano, że zwiększa on sku­teczność chemio- i radioterapii oraz ogra­nicza ich działania niepożądane¹⁰. 

Oprócz znacznej redukcji zmę­czenia – aż do 70%¹¹ – badania pokazują, że zmniejsza on uszkodzenie tkan­ki jelit spowodowane działaniem metotreksa­tu – leku powszechnie stosowanego w che­mioterapii u dzieci¹². Ozon stanowi wspa­niałe uzupełnienie chemio- i radioterapii. 

Protokół dla dzieci: O3 można stosować miejscowo, doodbytniczo, donosowo, dousznie, dopochwowo i dożylnie. W tym ostatnim przypadku powinien być podawany wyłącznie przez przeszkolonego specjalistę.

W przypadku pediatrycznych pacjentów onkologicznych preferuję podanie dood­bytnicze, ponieważ jest mniej inwazyj­ne niż dożylne. Metoda ta działa również dobrze po konwencjonalnym leczeniu jelit. Ważne jest wykonanie badania laborato­ryjnego w kierunku niedoboru G6PD, w przy­padku którego dożylne podanie ozonu jest przeciwwskazane. Należy również unikać dożylnej i hiperbarycznej ozonoterapii u wszystkich dzieci z alergią na heparynę.

Sauna na podczerwień zmniejsza stany zapalne

Jest doskonałą terapią detoksykacyjną, która zmniejsza stany zapalne, łagodzi ból i poprawia nastrój. W przypadku wielu nowotworów do rozwoju choro­by przyczynił się pewien rodzaj toksyn środowiskowych (np. glifosat).

Poziom glifosatu, innych toksyn rozpuszczalnych w tłuszczach, metali ciężkich i domi­nację estrogenów można zredukować dzięki korzystaniu z sauny. Nawet jeśli u dziecka nie wystąpiły żadne obja­wy toksyczności, które przyczyniły się do postawienia diagnozy, pojawią się one po zakończeniu chemioterapii.

Protokół dla dzieci: Protokół zależy od powodu zastosowania tej metody, ale zazwyczaj obejmuje 2-6 dni w tygodniu po 20-60 min na każdą sesję. W przypadku dzieci najważniejsze jest, aby działać powoli. 

Należy zacząć od 5 do 10 min w niskiej tem­peraturze w pierwszym tygodniu, a następnie powoli zwiększać czas i temperaturę, aż do poziomu, w którym dziecko spokojnie poci się przez co najmniej 10 min. W przypadku więk­szości małych pacjentów zajmie to co najmniej 20 min przy tem­peraturze nie niższej niż 49°C.

Należy pamiętać, że korzysta­nie z sauny może powodować u pacjentów zawroty głowy lub oszołomienie. Ważne jest nawadnianie dziecka i – ponow­nie – działanie powoli. Należy zachować szczególną ostrożność w przypad­ku pacjentów, którzy są bardzo mali lub mają sztuczne przetoki, porty czy sondy pokar­mowe. Bezpieczeństwo ekspozycji na ciepło w saunie na podczerwień powinno się skon­sultować z producentem danego urządzenia.

Terapia światłem czerwonym wspiera zdrowy rytm dobo­wy 

Metoda ta wspiera zdrowy rytm dobo­wy i redukuje stany zapalne. Szcze­gólnie korzystna może być podczas pobytów w szpitalu¹⁵. Korzystanie z czerwonego światła rano i wieczo­rem pomaga dziecku uregulować rytm okołodobowy i wzorce snu.

Badania wykazały, że terapia światłem czerwonym ogranicza związane z nowo­tworem efekty uboczne, takie jak bezsen­ność, przygnębie­nie i zaburzenia poznawcze¹⁶. Można ją rów­nież stosować w trakcie gojenia skóry po radio­terapii. W jednym z badań światłotera­pia przyspieszała leczenie uszkodzeń skóry nawet o 50%.¹⁷. 

Protokół dla dzieci: Terapię światłem czerwonym stosuje się zazwyczaj 1 lub 2 razy dziennie przez mniej wię­cej 10 min. Należy jej jednak unikać, jeśli dziecko przyjmuje leki powo­dujące nadwrażliwość na światło. 

Indywidualizacja opieki kluczem do sukcesu 

Ocena terenu 

Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek integracyjnej terapii prze­ciwnowotworowej bardzo ważna jest ocena terenu dziecka. Chodzi o wewnętrzne i zewnętrzne czynniki, które mogły przyczynić się do powstania nowotworu. W swojej prze­łomowej książce pt. „The Metabolic Approach to Cancer” („Metaboliczne podejście do raka”) wydanej przez Chelsea Green w 2017 r. onkolog integracyjny dr Nasha Winters oraz te­rapeutka żywieniowa Jess Higgins Kelley szczegółowo opisują kwestionariusz, który opracowały w celu oceny terenu klienta. 

Opiera się on na 10 czynnikach, które zdaniem specjali­stek wpływają na rozwój raka i zdolność organizmu do jego pokonania. Winters i Higgins Kelley nazwały je „dziesiąt­ką terenu”, która obejmuje uwarunkowania genetyczne i epigenetyczne, równowagę poziomu cukru we krwi, kontrolę obciążenia toksynami, ponowne zasiedlenie i równowagę mikrobiomu, maksymalizację układu odpor­nościowego oraz dobrostan psychiczny i emocjonalny. 

Przystosowałam ten kwestionariusz do potrzeb pacjen­tów pediatrycznych. Wykorzystuję go w mojej praktyce, aby pomóc rodzinom w zebraniu ważnych danych wyjściowych, które posłużą przy wyborze strategii opieki integracyjnej. Pełny kwestionariusz oceny zamieściłam w swojej książce. 

Mówiąc prościej, terenocentryczne podejście do leczenia zaczyna się od historii dziecka, począwszy od jego dziad­ków, ich życia, miejsca zamieszkania, przebytych chorób i osobistych podróży. Dotyczy również rodzica, jego współ­małżonka, rodzeństwa małego pacjenta i każdego innego kluczowego członka rodziny. Historia obejmuje ciążę i poród, a także wywiad w kierunku chorób i stosowania leków, lo­kalizacje geograficzne oraz ważne wydarzenia życiowe. 

Informacje te mogą obejmować całą gamę danych – od nie­co sugestywnych po decydujące fakty na temat tego, co mogło przyczynić się do rozwoju raka u dziecka. Moja córka uzyskała np. wysokie wyniki w kategorii obciążenia toksynami, zwłasz­cza dlatego, że w chwili postawienia diagnozy mieszkaliśmy za polem uprawnym. To skłoniło nas do zbadania jej narażenia na glifosat.

Wyniki były niepokojące, ale pozwoliły nam także zrozumieć, jak wspierać ją w leczeniu raka, co było kluczowe. Na tę ocenę terenu nakładają się badania gene­tyczne i epigenetyczne oraz wyniki biopsji. Dzięki tym wszystkim elementom rodzice i zespół medycz­ny mogą stworzyć zindywidualizowany plan terapeu­tyczny wspierający dziecko w walce z chorobą.