Co to jest grasica, dlaczego jest ważna i co jeść, aby o nią dbać

Poznaj szarą eminencję układu odpornościowego: to ona kontroluje reakcje immunologiczne, a jej brak zwiększa ryzyko rozwoju schorzeń autoimmunologicznych. Jednak nic, co dobre nie trwa wiecznie – z czasem grasica zaczyna się obkurczać, żeby u seniorów ważyć jedynie ułamek tego, co na początku. Naukowcy jednak uspokajają: dieta bogata w antyoksydanty może nieco spowolnić ten proces.

Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Umiesz zapewne wskazać, gdzie znajduje się wątroba, tarczyca, może nawet trzustka… A grasica? Ten ukryty pod mostkiem gruczoł raczej nie jest pierwszą odpowiedzą, która przyjdzie ci na myśl, kiedy zastanawiasz się, czemu masz osłabioną odporność. Tymczasem waga „obowiązków” grasicy jest nieoceniona. Dba ona o prawidłową pracę układów limfatycznego i odpornościowego, a gdybyś jej nie miała, to wiele chorób, które przeszłaś jako dziecko, wracałoby regularnie przez całe twoje życie.

Grasica – mały gruczoł, wielka rola

Grasica jest jednocześnie organem i gruczołem. Wypełniają ją komórki odpornościowe – limfocyty T, których nazwa pochodzi właśnie od grasicy (thymus). To one wykształcają sobie „portrety pamięciowe” niebezpiecznych mikroorganizmów, stanowiąc element trwałej odporności organizmu.

Grasica jest również zbudowana z komórek nabłonka, które – co ciekawe – mogą niejako odrywać się od niej i wędrować po układzie chłonnym, gwarantując jego aktywność nawet w przypadku wycięcia samej grasicy.

To nie wszystko. Zaobserwowano, że pacjenci, którym podczas operacji kardiologicznych wycinano grasicę, częściej zapadali na nowotwory i choroby autoimmunologiczne niż osoby, u których zachowano ten organ1. Prawdopodobnie było to związane z brakiem hormonów grasicy, których rolą jest właśnie ochrona organizmu przed nowotworami i autoagresją2.

Gruczoł ten swoje największe rozmiary osiąga u małych dzieci, utrzymując je potem aż do okresu dojrzewania, a przez całe dorosłe życie kurcząc się. To wynik między innymi ekspozycji na wolne rodniki, na które grasica jest szczególnie wrażliwa. Nie da się więc zachować jej w takim samym stanie przez całe życie, można jednak włączyć do diety składniki, które pozwolą grasicy jak najdłużej opierać się szkodliwym aktywnym formom tlenu.

Grasica – jedzenie, które pomaga

Niedożywienie szkodzi organizmowi na wiele sposobów. W przypadku grasicy, przyspiesza jej zanik oraz zmniejsza liczbę dojrzewających w niej limfocytów i komórek wytwarzających cytokiny, a także produkowanych przez grasicę hormonów. To tak, jakby w kraju narażonym na atak zamknąć większość fabryk broni i do tego zniszczyć część istniejącego arsenału. Nic dziwnego, że osoby niedożywione są podatniejsze na różnego rodzaju schorzenia3.

Grasica  

Wydaje się jednak, że trudno mówić o masowym głodzie w regionach rozwiniętych. Tymczasem dieta zachodnia, opierająca się w dużej mierze na żywności wysokoprzetworzonej, nie dostarcza organizmowi wystarczającej ilości niezbędnych składników. I tak, mając pełne brzuchy, pozostajemy niedożywieni.

Na szczęście nie jest to proces nieodwracalny. Składniki pokarmowe dobre dla grasicy znajdziemy w warzywach i owocach, a także w chudym mięsie i w owocach morza. Oto najważniejsze z nich.

Witaminy i minerały dobre dla grasicy

Witamina A. Aktywuje limfocyty T i wspomaga ich różnicowanie w wyspecjalizowane komórki4. Źródła witaminy A w diecie: wątróbka, żółty ser, zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż), marchew, bataty.

Witamina B6. Jej niedobór zmniejsza liczbę limfocytów T, jak wykazało badanie na szczurach. Wystarczyły 2 tygodnie bez odpowiedniej podaży pirydoksyny, żeby pojawiły się poważne defekty w funkcjonowaniu nabłonka grasicy5. Źródła witaminy B6 w diecie: drób, tłuste ryby, żółtka jaj, rośliny strączkowe, ziemniaki, banany.

Witamina C. Kwas askorbinowy spowalnia związany z wiekiem zanik grasicy, co potwierdzono badaniem na myszach. Ponadto całkowite stężenie leukocytów i innych komórek odpornościowych wzrastało po suplementacji witaminą C, a zjawisko to było zależne od dawki6. Źródła witaminy C w diecie: warzywa krzyżowe (kapusta, brukselka, brokuły), papryka, pomidory, owoce jagodowe.

Witamina D. Podobnie jak retinol, zwiększa aktywność limfocytów oraz wpływa na wytwarzanie przez nie cytokin7. Źródłem pokarmowym witaminy D są ryby morskie, jednak w naszym rejonie zaleca się przede wszystkim jej suplementację wysokiej jakości produktami dostępnymi bez recepty.

Cynk. Ten metal jest niezbędny do prawidłowego kształtowania się i dojrzewania limfocytów T. Niedobory cynku hamują dojrzewanie tych białych krwinek i przyczyniają się do atrofii grasicy, co potwierdzono w badaniu na zwierzętach8. Źródła cynku w diecie: ostrygi, kraby, fasolka, nasiona dyni, migdały i nerkowce, mięso kurczaka.

Magnez. Jak wykazało pewne badanie, myszy, które miały niedobory magnezu, szybciej doświadczały zaniku grasicy, a w konsekwencji zmniejszała się u nich liczba limfocytów T8. Źródła magnezu w diecie: kakao, banany, ciemne pieczywo, kasza gryczana, biała fasola, szpinak, pestki dyni.

WitaminaC

Miedź. Udowodniono, że niski poziom tego pierwiastka w organizmie sprzyja zanikowi grasicy i nadmiernemu rozrostowi śledziony. Taki stan sprzyja też neutropenii, czyli obniżeniu liczby niektórych komórek odpornościowych, co sprzyja zakażeniom bakteryjnym, wirusowym i grzybiczym8. Źródła miedzi w diecie: wątróbka, sezam, orzechy, ziarna słonecznika, zielone warzywa liściaste, produkty zbożowe z pełnego ziarna.

Selen. Łączy się z pewnymi białkami, zwanymi selenoproteinami. W ten sposób łagodzi stres oksydacyjny mitochondriów w limfocytach T i w innych komórkach9.

Zdrowa grasica - pamiętaj o przyprawach

Okazuje się, że ostry smak jest tym, czego potrzebuje nasza grasica, co potwierdzono badaniami naukowymi. W jednym z nich wyodrębniona z korzenia kurkumy kurkumina łagodziła zmiany towarzyszące obkurczaniu się grasicy10. W innym, u myszy z indukowanym rakiem piersi, kurkumina zapobiegała atrofii tego organu11.

Pamiętaj jednocześnie, że nie zawsze więcej znaczy lepiej. Nie poprawisz pracy grasicy dodając złotej przyprawy do każdego dania, jednak stosowana od czasu do czasu powinna wspomóc pracę wielu organów – oczywiście, o ile nie ma przeciwwskazań do jej przyjmowania.

Kurkuma

Bibliografia
  • 1. https://www.termedia.pl/poz/Niedoceniana-grasica,52581.html
  • 2. https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/grasica-budowa-funkcje.html
  • 3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9549110/
  • 4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6296595/
  • 5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/147905/
  • 6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25608928/
  • 7. https://www.ima.org.il/FilesUploadPublic/IMAJ/0/168/84422.pdf
  • 8. https://www.mdpi.com/2072-6643/14/3/644
  • 9. Seminars in Cell & Developmental Biology; Volume 115, July 2021, Pages 54-61
  • 10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32686020/
  • 11. https://www.researchgate.net/figure/Curcumin-protects-thymic-atrophy-in-tumor-bearing-mice-A-CD3-T-cells-from-thymus-and_fig1_6590085
Autor publikacji:
Julia Cember-Ogorzałek

"Uwielbiam dowiadywać się nowych rzeczy i uważam, że każdy człowiek ma ciekawą historię do opowiedzenia. Kiedy akurat nie piszę, spędzam czas z dzieckiem i świnkami morskimi, organizuję wirtualne bazarki na rzecz zwierząt lub wystawiam moje małżeństwo na próbę podczas sesji Monopoly." 

Zobacz więcej artykułów tego eksperta
Wczytaj więcej
Nasze magazyny