Najbardziej powszechna postać tego schorzenia to pierwotny objaw Raynauda (czyli choroba Raynauda), w którym przyczyna jest nieznana, a objawy są mało dolegliwe. Z drugiej strony wtórny objaw Raynauda (zespół Raynauda) zwykle ma cięższy przebieg, a u jego podstawy leżą inne choroby bazowe, takie jak twardzina czy toczeń rumieniowaty.
Zwykła terapia może w łagodnych przypadkach obejmować proste porady życiowe, takie jak noszenie ciepłego ubioru, aktywność fizyczna, odstawienie papierosów i kawy.
W cięższych przypadkach zaleca się przeważnie leki, takie jak nifedypina, czyli bloker kanału wapniowego. Istnieje jednak sporo alternatywnych, obiecujących sposobów na oba rodzaje Raynauda, zwłaszcza biofeedback i suplementy żywieniowe.
Należy jednak pamiętać, że nie dysponujemy jeszcze zbyt dużą liczbą badań na temat naturalnych lekarstw na to schorzenie, a te już przeprowadzone bywały raczej niewielkie. Dobrym pomysłem będzie więc konsultacja z doświadczonym ekspertem, który zaoferuje spersonalizowaną poradę, zwłaszcza jeśli chodzi o suplementy.
Tymczasem podajemy listę dotychczas przebadanych naukowo sposobów wartych wypróbowania.
Jakie leki mogą mieć wpływ na objaw Raynauda
Niektóre leki mogą wywoływać objaw Raynauda, w tym beta-blokery, cyklosporyna (lek wyciszający układ odpornościowy), leki przypominające amfetaminę, selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) oraz przepisywane na raka cisplatyna i bleomycyna3.
Niektórzy eksperci polecają pacjentkom unikać leków antykoncepcyjnych4. Warto skonsultować się z lekarzem, czy już przyjmowane farmaceutyki są dla nas odpowiednie i w razie potrzeby zapytać o właściwe alternatywy.
Biofeedback w walce z objawem Raynauda
Ta technika łącząca pracę ciała i umysłu, która polega na uczeniu się panowania nad naturalnie mimowolnymi funkcjami ciała za pomocą monitorowania elektronicznego, może być pomocna. Jak okazało się w toku 2 wysoko jakościowych badań, biofeedback termiczny - w którym pacjenci uczą się, jak kontrolować spinanie i rozluźnianie naczyń krwionośnych - skutecznie rozgrzewa dłonie i redukuje napady Raynauda1.
Według innego doniesienia naukowego u pacjentów zarówno z pierwotnym, jak i wtórnym objawem Raynauda, poprawa utrzymywała się rok po treningu biofeedbacku2.
Czy stres może wywoływać napady Raynauda?
Obciążenie emocjonalne to znany czynnik wywołujący napady Raynauda5, dlatego techniki radzenia sobie ze stresem, takie jak medytacja, joga czy tai-chi, będą pomocne.
Czerwone wino zmniejsza ryzyko występowania objawów Raynauda
U mężczyzn i kobiet, którzy od czasu do czasu sięgają po czerwone wino, ryzyko wystąpienia objawów jest znacznie mniejsze, jak podaje pewne badanie6. Być może dzieje się tak dlatego, że zawiera ono przeciwutleniacz o nazwie resweratrol, który wspomaga zdrowie naczyń krwionośnych7.
Ogólnie nie należy jednak pić zbyt dużo alkoholu. Umiarkowane spożycie u mężczyzn (2-14 jednostek tygodniowo) i wysokie u kobiet (ponad 7 jednostek tygodniowo) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem Raynauda6.
Czy akupunktura może pomagać na napady Raynauda?
Jak odkryto w niewielkim badaniu, tradycyjna akupunktura chińska redukuje częstość napadów Raynauda o 63%, podczas gdy w grupie kontrolnej spadek wynosił 27%8. Co więcej, w niekontrolowanym badaniu nad aurikuloterapią, czyli rodzajem akupunktury stosującym prąd elektryczny do stymulowania uszu, okazało się, że technika ta redukuje zarówno częstość, jak i nasilenie napadów objawu choroby9.
By znaleźć w pobliżu wykwalifikowanego specjalistę, warto odwiedzić www.akupunktura.org.
Odpowiednia suplementacja może pomagać na objawy Raynauda
Olej rybny
Jak wykazało pewne badanie, przyjmowanie zawierających go kapsułek, a zatem codzienna suplementacja wysokimi dawkami kwasu eikozapentaenowego (EPA) i kwasu dokozaheksaenowego (DHA), czyli kwasów tłuszczowych omega-3, poprawia tolerancję na zimno i opóźnia skurcz naczyń krwionośnych u osób z pierwotnym objawem Raynauda (ale nie u osób z wtórnym)10.
Sugerowana dawka: Polecamy wysoko jakościowy suplement, który dostarcza 3500 mg omega-3 na porcję; należy postępować zgodnie z instrukcjami na opakowaniu
Olej z nasion wiesiołka
W pewnym małym eksperymencie suplementy zawierające go zmniejszały liczbę i nasilenie napadów Raynauda w porównaniu z placebo11.
Sugerowana dawka: 3000 mg dziennie
L-karnityna
Osoby cierpiące na to schorzenie, którym podawano ten aminokwas przez 20 dni, miały ulepszony przepływ krwi w palcach po kontakcie z zimnem12.
Sugerowana dawka: 2 g dziennie
Przeciwutleniacze
Niskie poziomy w organizmie przeciwutleniających witamin i minerałów, takich jak witaminy C, E czy selen, łączą się z objawem Raynauda7,13, dlatego suplementacja tych składników może być korzystna.
Sugerowana dawka: 1-2 g wit. C dziennie; 400 j.m. wit. E dziennie; 200 mcg selenu dziennie
Witamina D
Pacjenci mający niski poziom witaminy D w organizmie, którym podawano suplementy o wysokich dawkach witaminy D3, donosili o poprawie stanu po 8 miesiącach14.
Sugerowana dawka: Prawidłowy poziom wit. D u dorosłych to 30-100 ng/ml, a sugerowana dawka suplementacji to 4000 j.m./dzień. Domowe zestawy do sprawdzenia poziomu wit. D można nabyć w aptekach.
Witamina B3
Związek złożony z niacyny (witamina B) oraz inozytolu, znany jako nikotynian inozytolu (funkcjonujący też pod nazwą heksanikotynian inozytolu bądź heksaniacynian inozytolu) przynosi ulgę w objawie Raynauda, jak wykazało kilka badań15. Sugerowana dawka: W badaniach stosowano wysokie dawki 3-4 g heksaniacynianu inozytolu dziennie, najlepiej więc skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą, który opracuje odpowiednią terapię
Magnez
Niski poziom tego minerału łączy się z objawem Raynauda, a wlewy magnezowe przynoszą korzystne efekty16.
Sugerowana dawka: 200-600 mg dziennie
Miłorząb skuteczny na objawy Raynauda
Roślina ta znana jest z poprawy krążenia krwi, przez co może być pomocny w tym schorzeniu. W jednym eksperymencie osoby przyjmujące standaryzowany ekstrakt miłorzębu japońskiego miały znacznie mniej napadów Raynauda tygodniowo w porównaniu z osobami przyjmującymi placebo17.
Sugerowana dawka: 120-160 mg dziennie.
Domowe ziołowe specyfiki na objaw Raynauda
Zielarz Meilyr James, właściciel Herbal Clinic w walijskim Swansea poleca poniższe receptury ziołowe na poprawę krążenia i ulgę przy objawie Raynauda.
Kąpiel dłoni i stóp z rozmarynem i cynamonem
Składniki:
20 g świeżego rozmarynu 2 średnie laski cynamonu
Opcjonalnie: 5 kropli olejku eterycznego czarnego pieprzu, goździków lub gałki muszkatołowej, rozcieńczonych w 5 ml oliwy z oliwek
Uwaga: Tę mieszankę można zmodyfikować przy pomocy innych rozgrzewających ziół na krążenie, które ma się w spiżarce, takich jak tymianek czy świeży imbir
Przygotowanie:
- Umieść zioła w imbryku i zalej litrem wrzątku. Pozostaw na 5 godzin lub przez noc. Po tym czasie odcedź napar do miski, w której zrobisz kąpiel dłoni lub stóp i dodaj 2 litry bardzo gorącej wody oraz olejki eteryczne (o ile je stosujesz).
- Przed kąpielą upewnij się, że woda jest gorąca, ale możliwa do zniesienia. Mieszanki można ponownie użyć w ciągu 2 dni. Po ostygnięciu należy przechowywać ją w lodówce i podgrzać przez każdorazowym zastosowaniem.
- Kąpiel stosuj 2 razy dziennie, rano przed śniadaniem, drugi raz wieczorem przed kolacją. Usiądź wygodnie i zanurz dłonie i stopy na co najmniej 5 minut.
Napar z żółtodrzewu
Składniki:
1/2 łyżeczki (2 ml) nalewki z kory żółtodrzewu (jesionu amerykańskiego, Zanthoxylum americanum) 1 łyżka stołowa startego, świeżego imbiru
Opcjonalnie: miód
Przygotowanie:
- Umieść imbir w rondlu z wrzącą wodą na 15 minut, by powstał napar.
- Dodaj korę żółtodrzewu i miód, wedle życzenia.
- Pij jedną filiżankę dziennie.
- Appl Psychophysiol Biofeedback, 2006; 31(3): 203-16
- J Rheumatol, 1985; 12(1): 90-3
- Br J Clin Pharmacol, 2016; 82(1): 6-16
- Br Med J, 1976; 2(6037): 699
- Br Med J (Clin Res Ed), 1983; 287(6404): 1499-1502
- Am J Med, 2007; 120(3): 264-71
- Toxicology, 2000; 155(1-3): 1-15
- J Intern Med, 1997; 241(2): 119-24
- Wien Klin Wochenschr, 2011; 123(3-4): 112-6
- Am J Med, 1989; 86(2): 158-64
- Thromb Haemost, 1985; 54(2): 490-4
- Drugs Exp Clin Res, 1997; 23(1): 39-43
- J Rheumatol, 1994; 21(8): 1477-83
- Rheumatol Int, 2013; 33(3): 751-5
- J Int Med Res, 1979; 7(6): 473-83; Clin Rheumatol, 1988; 7(1): 46-9; J Int Med Res, 1979; 7(6): 484-91
- Clin Physiol, 1994; 14(5): 539-46; Angiology, 1994; 45(7): 637-45
- Vasc Med, 2002; 7(4): 265-7
- Jakie leki mogą mieć wpływ na objaw Raynauda
- Biofeedback w walce z objawem Raynauda
- Czy stres może wywoływać napady Raynauda?
- Czerwone wino zmniejsza ryzyko występowania objawów Raynauda
- Czy akupunktura może pomagać na napady Raynauda?
- Odpowiednia suplementacja może pomagać na objawy Raynauda
- Domowe ziołowe specyfiki na objaw Raynauda