Nasze magazyny
Kuracje oczyszczające przedstawiane w czasopismach to często nic innego jak czysty przekaz marketingowy, sugerujący, że możemy na co dzień jeść i robić wszystko, co chcemy, ponieważ nasz tydzień picia dużych ilości soku zastąpi wielkie wiosenne porządki w organizmie i usunie wszystkie wyrządzone mu szkody. Ciało jednak nie działa w ten sposób i wypicie trzech zielonych soków nie wystarczy, by pozbyć się toksyn nagromadzonych w ciągu roku.
Oczywiście nie oznacza to, że zielone soki są bezwartościowe, ale istnieje przepaść między ich rzeczywistym działaniem a nadawaniem im magicznych mocy detoksykacyjnych. Oczyszczanie organizmu to skomplikowany proces, w którym uczestniczy wiele narządów naszego ciała, wliczając w to wątrobę, nerki, jelita, skórę i płuca.
W rzeczywistości, jeśli naprawdę chcemy przeprowadzić detoksykację organizmu i zapobiec - na ile to możliwe - patologiom związanym z intoksykacją jakimikolwiek substancjami, nie powinniśmy stosować jednorazowo jakiegoś programu oczyszczania, tylko prowadzić hipotoksyczny styl życia, wspierający te wszystkie narządy przez cały rok.
Detoksykujący styl życia
Jest kilka elementów, które należy wziąć pod uwagę, wdrażając hipotoksyczny styl życia:
- unikanie za wszelką cenę toksyn środowiskowych (metali ciężkich, TZO, pestycydów i... dymu papierosowego);
- pobudzenie i wydalanie toksyn nagromadzonych w tkance tłuszczowej poprzez rozłożone w dłuższym czasie zmniejszanie masy ciała (jeśli mamy nadwagę), powiązane ze wspieraniem funkcji wątroby, nerek i ogólnie funkcji wydalniczych;
- zadbanie o prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego, a zwłaszcza wątroby;
- zdrowe odżywianie i odpowiednie nawadnianie organizmu (pij dwa litry wody dziennie);
- ograniczanie stresu lub przynajmniej praca nad stresoodpornością; patrzenie z dystansem na wszystko, co się nam przytrafia;
- wystarczająca ilość i dobra jakość snu;
- dbanie o prawdziwe, satysfakcjonujące relacje z otoczeniem.
Oczywiście wybory żywieniowe, których dokonujemy na co dzień, muszą być przemyślane, jeśli chcemy żyć hipotoksycznie, czyli po prostu zdrowo.
W kierunku zdrowej diety
Obecnie termin "dieta hipotoksyczna" często odnosi się do diety Seignaleta (lub diety przodków). Charakteryzuje się ona unikaniem zmutowanych zbóż (zwłaszcza pszenicy i kukurydzy), produktów mlecznych oraz gotowania w temperaturze powyżej 110 st. C, a zaleca wybieranie żywności organicznej, olejów tłoczonych na zimno, które najlepiej spożywać na surowo, oraz suplementów zawierających witaminy, substancje mineralne i probiotyki.
Nie chciałabym jednak koncentrować się na tej jednej diecie, ponieważ istnieją także inne modele żywieniowe, które promują sposób odżywiania chroniący organizm przed substancjami toksycznymi.
To oczywiste, że sprzyjają one zdrowiu jelit, przyczyniają się do zachowania ilościowej i jakościowej równowagi mikrobioty oraz prawidłowego funkcjonowania błony śluzowej jelit, co ma zasadnicze znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia. A o to w tym wszystkim chodzi.
Najnowsze badania potwierdzają istnienie związku między tzw. zdrowymi modelami żywienia (w tym diet: Seignaleta, paleo i śródziemnomorskiej wraz z ich wszelkimi wariantami, które mogą łączyć np. dietę bezglutenową, wegetariańską i ketogeniczną) a jakością mikrobioty, odgrywającej ogromną rolę w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym, takim jak nowotwory czy choroby metaboliczne (cukrzyca, osteoporoza, dna moczanowa i inne).
Nie chodzi więc o to, aby rozstrzygnąć, która dieta jest tą najlepszą (wydaje się to zresztą niemożliwe, biorąc pod uwagę, jak bardzo różnimy się między sobą kulturowo i genetycznie, a przez to także "enzymatycznie"), ale by zwrócić uwagę na to, co łączy te modele żywienia i jest dla naszego organizmu najkorzystniejsze:
- brak przemysłowych i przetworzonych produktów spożywczych, preferowanie produktów surowych;
- obfitość produktów roślinnych, głównie zielonych warzyw i owoców o małej zawartości cukru;
- unikanie gotowania potraw w wysokiej temperaturze;
- codzienna obecność w menu surowych nasion oleistych (rozmaite orzechy, niesolone i nieprażone);
- dobra jakość używanych olejów: z pierwszego tłoczenia na zimno i organicznych;
- wykorzystywanie produktów organicznych, gdy tylko jest to możliwe.
Obecnie prowadzone badania skupiają się zarówno na poszukiwaniu modeli żywieniowych, jak i produktów spożywczych wykazujących zdolność do bezpośredniego przeciwstawiania się niektórym toksynom bądź modyfikowania funkcji wydalniczych narządów biorących udział w detoksykacji organizmu, a w szczególności wątroby.
Pokarm, który działa detoksykująco
Od dawna wiadomo, że nasze zdrowie w dużej mierze zależy od tego, czym się odżywiamy. Dieta ma również decydujące znaczenie, jeśli chodzi o oczyszczanie organizmu z substancji toksycznych.
Pierwiastki śladowe kontra metale ciężkie
Codziennie jesteśmy narażeni na toksyczne działanie metali ciężkich. Istnieją jednak mikro- i makroelementy zdolne do przeciwstawienia się większości z nich. Na przykład wapń zapobiega wchłanianiu ołowiu, a także zakłóca wchłanianie aluminium (którego obecność w mózgu została połączona z chorobą Alzheimera).
Dobrym źródłem wapnia są produkty mleczne, a także tofu, sardynki, zielone warzywa liściaste i rośliny strączkowe. Cynk, występujący w dużych ilościach w owocach morza i nasionach roślin oleistych, jest antagonistą kadmu, pierwiastka niezwykle toksycznego, rakotwórczego, który gromadzi się w wątrobie i może powodować poważne problemy z nerkami.
Selen to z kolei prawdziwy wróg rtęci, która jest obecna w większości produktów rybnych. Należy jednak uważać, ponieważ nadmiar selenu jest szkodliwy dla zdrowia.
Antytoksyczne składniki żywności
Spożywanie owoców i warzyw zawierających określone składniki odżywcze, takie jak karotenoidy i flawonoidy, jest najlepszym sposobem ochrony przed chorobami przewlekłymi. Wyzwaniem pozostaje nadal określenie mechanizmu działania tego rodzaju związków chemicznych. Istnieje jednak coraz więcej dowodów na to, że wpływają one bezpośrednio na aktywność enzymów biorących udział w różnych fazach wątrobowych reakcji biotransformacji.
Wybór zdrowej żywności oznacza spożywanie tysięcy mikroelementów i fitochemikaliów, które są znane ze sprzyjania równowadze pierwszej i drugiej fazy detoksykacji, przebiegających w wątrobie (patrz artykuł: "W jaki sposób organizm pozbywa się toksyn?"). Wiele z nich jest również bogatych w błonnik, niezbędny do prawidłowego wypróżniania się, a tym samym do wydalania toksyn.
Oto, co można zaliczyć do zdrowej żywności:
- dobre tłuszcze, w tym oliwę i nasiona roślin oleistych (migdały, orzechy włoskie, laskowe i brazylijskie);
- warzywa, zwłaszcza zielone (w tym dużą rodzinę kapust, ale także szpinak, wszelkie odmiany sałaty i pietruszkę), a ponadto rzodkiewki, czosnek i cebulę, szparagi, karczochy, seler i buraki;
- chude mięso, jaja, małe tłuste rybki;
- białko roślinne, zwłaszcza niemodyfikowane genetycznie tofu i rośliny strączkowe (soczewica, fasola, ciecierzyca);
- owoce, zwłaszcza czerwone (borówki, maliny, truskawki, agrest, wiśnie, granaty), papaja, ananas;
- zboża lub zboża rzekome (pseudozboża), takie jak komosa, proso, ryż, gryka i miłka abisyńska (Eragrostis abyssinica), uprawiana głównie w północno-wschodniej Afryce, zwłaszcza w Etiopii, i znana także jako teff lub trawa abisyńska.
Wysokiej jakości białka o dużej biodostępności są niezbędnym źródłem aminokwasów (glicyny, L-glutaminy, metioniny, L-cysteiny i tauryny), potrzebnych do wytwarzania enzymów wątrobowych. Pamiętajmy też, że napoje zawierające kofeinę oraz napoje alkoholowe, ale także tłuszcze uwodornione i trans oraz niepełnowartościowe białka hamują działanie enzymów wątrobowych uczestniczących w pierwszej fazie detoksykacji.
Podsumujmy: przedstawione główne zasady zdrowej diety i liczne źródła mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania wątroby i jelit umożliwiają przeprowadzenie skutecznej detoksykacji organizmu, a tym samym - zachowanie zdrowia!
- ClineJ.C., Nutritional aspects of detoxification in clinical practice, Altern. Ther. In Health and Med., 21, 2015; 54-62
- Furst À., Can nutrition affect chemical toxicity? Int. J. Toxicology, 21, 2002; 419-424
- Gentile C.L., Weir T.L., The gut microbiota at the intersection of diet and human health, Science, 16, 2018; 362, 776-780
- Klement R., Pazienza V., Impact of different types of diet on gut microbiota profiles and cancer prevention and treatment, Medicina, 55, 2019, s. 10
