Ajurweda - co to za medycyna?
Terapia oparta o ajurwedę polega na stosowaniu leczniczych produktów (głównie pochodzenia roślinnego, czasem także zwierzęcego lub mineralnego), odpowiedniej diety, aktywności fizycznej i trybu życia.
Według współczesnej nauki niektóre ajurwedyjskie metody leczenia są skuteczne. Potwierdzają to badania kliniczne oraz przeglądy systematyczne. Szczególnie dobrze sprawdziły się tradycyjne indyjskie preparaty na reumatoidalne zapalenie stawów oraz zwyrodnieniowe zapalenie stawu kolanowego – wypadły w badaniach równie dobrze, co leki medycyny konwencjonalnej.
Natomiast amerykańska Administracja Żywności i Leków ostrzega, że niektóre produkty ajurwedyjskie mogą być niebezpieczne dla zdrowia ze względu na zawartość metali ciężkich. Badanie przeprowadzone wśród osób stosujących preparaty tradycyjnej medycyny indyjskiej wykazało podwyższony poziom ołowiu we krwi u 40% z nich oraz podwyższony poziom rtęci u niektórych z nich. Leki ajurwedyjskie mogą także – choć rzadko – powodować zatrucie arsenem.
Jaka dieta według ajurwedy?
Dieta ajurwedyjska oparta jest o koncepcję równoważenia różnych rodzajów energii w organizmie przy pomocy produktów należących do różnych żywiołów. W ajurwedzie zaleca się danej osobie konkretny jadłospis przede wszystkim na podstawie typu organizmu (prakriti), ale także wieku tej osoby oraz pory roku.
Prakriti danej osoby zależy od tego, jaka dosza w nim dominuje.
Ajurweda rozróżnia trzy dosze:
- Pitta (połączenie ognia i wody) – osoby takie są inteligentne, zdecydowane, pracowite i wybuchowe; charakteryzuje je średnia budowa ciała; mogą cierpieć na niestrawność, chorobę serca lub nadciśnienie,
- Vata (połączenie powietrza i kosmosu) – osoby takie są kreatywne, żywe i energiczne, zwykle szczupłej budowy ciała; mogą cierpieć na problemy z trawieniem, zaburzenia lękowe lub borykać się z chronicznym zmęczeniem,
- Kapha (połączenie ziemi i wody) – osoby takie są spokojne i lojalne, zwykle krępej budowy ciała; mogą cierpieć na depresję, nadwagę, cukrzycę i astmę.
Celem diety ajurwedysjkiej jest utworzenie i utrzymanie wewnętrznej równowagi. Aby to osiągnąć, osoby, u których dominuje dosza Pitta, mają głównie spożywać pokarmy chłodzące i lekkostrawne, z przewagą suchych, a ograniczać przyprawy, orzechy i nasiona. Osoby z dominującą doszą Vata powinny jadać potrawy ciepłe i wilgotne, a ograniczać suszone owoce, gorzkie zioła i surowe warzywa.
A jeśli mamy przewagę doszy Kapha, powinniśmy ograniczać ciężkie produkty takie jak orzechy, nasiona i oleje na rzecz owoców, warzyw i roślin strączkowych. Z zasady takie produkty jak czerwone mięso, sztuczne słodziki i składniki wysoko przetworzone należy ograniczać niezależnie od dominującej doszy. Ajurweda promuje zdrowe, pełnowartościowe produkty, a także zaleca skupianie się na smaku, zapachu i fakturze pokarmów podczas posiłku. Podejście takie może sprzyjać zdrowiu fizycznemu i psychicznemu.
- Ayurvedic Medicine: In Depth | NCCIH (nih.gov)
- What Is the Ayurvedic Diet? Benefits, Downsides, and More (healthline.com)