Kurkuma w kuchni
Kurkuma to popularna przyprawa w kuchni wschodniej, od krajów arabskich, aż po Indie i Tajlandię. Znajdziemy ją zarówno w zupach, jak i daniach mięsnych, warzywnych, a nawet deserach. Obecnie coraz większą popularność zyskują koktajle z kurkumą. Kurkuma świetnie się sprawdza solo, ale lubi też towarzystwo wielu przypraw, w tym papryki (słodkiej i ostrej), kolendry (zwłaszcza świeżej), kuminu (kminu rzymskiego), kminku, czosnku, kardamonu, cynamonu, imbiru i pieprzu, który (tak jak tłuszcze) ułatwia jej wchłanianie.
Sama kurkuma nadaje potrawie lekko gorzki posmak, co właśnie wskazuje na jej działanie wspomagające trawienie. Z powodu kurkuminy, która barwi korzeń kurkumy na pomarańczowo-żółto, ostryż może też pełnić rolę barwnika spożywczego, nadając ryżowi lub ziemniakom piękny żółty kolor. Co ciekawe, kurkuma byłą jedną z ulubionych przypraw polskiej szlachty.
Kurkumy powinny unikać kobiety w ciąży ze względu na ryzyko przedwczesnego porodu. Pacjenci z kamicą żółciową i stosujący leki przeciwzakrzepowe nie mogą stosować jej bez konsultacji z lekarzem. Matki karmiące piersią powinny mieć na uwadze, że smak mleka zależy od tego, co jedzą – nie każdemu dziecku będzie odpowiadał gorzki smak mleka.
Przepisy na dania z kurkumą
Pieczone ziemniaki z kurkumą
- ½ kg ziemniaków
- ½ pęczka świeżej kolendry
- ½ l bulionu warzywnego łyżka oleju rzepakowego
- 1 łyżka kurkumy
- szczypta pieprzu
Ziemniaki umyć, obrać i pokroić, włożyć do głębokiego naczynia żaroodpornego. Wsypać kurkumę i pieprz do bulionu, dodać olej, polać mieszanką ziemniaki. Kolendrę poszatkować i posypać nią ziemniaki. Piec w temperaturze 190 st. C przez ok. 40 min.
Zupa krewetkowa z kurkumą
- 30 dag krewetek królewskich
- 2 marchwie
- 1 pietruszka
- 10 dag makaronu ryżowego
- 1 szklanka mleka kokosowego
- 2 cm kawałek imbiru
- 3 ząbki czosnku
- ¼ pęczka świeżej kolendry
- 1 łyżeczka kurkumy
- szczypta pieprzu
Makaron ryżowy ugotować. Marchew i pietruszkę umyć i obrać, pokroić na talarki. Zalać wodą i gotować przez ok. 10 min. Przygotować krewetki (zdjąć pancerze, odciąż głowy i nogi, wyjąć jelito), wrzucić je do garnka z warzywami, gotować przez ok. 10 min. Imbir, czosnek i kolendrę posiekać. Dodać imbir, czosnek, pieprz i kurkumę do zupy, mieszać przez 3-5 min, wlać mleko kokosowe, mieszać jeszcze przez chwilę. Podawać z makaronem ryżowym, posypać każdą porcję kolendrą. Uwagi: Jelito znajduje się na grzbiecie krewetki. Najłatwiej je usunąć nacinając mięso po zdjęciu pancerza i delikatnie wyciągając je.
Zupa dyniowa z kurkumą
- 1 dynia hokkaido
- 4 ziemniaki
- 1 marchew
- 1 cebula
- 1 l bulionu warzywnego
- ¼ pęczka świeżej naci pietruszki
- 1 łyżeczka startego imbiru
- 1 łyżeczka startej kurkumy
- szczypta pieprzu
Ziemniaki, marchew i cebulę umyć, obrać, ugotować (ok. 30 min) i odcedzić. Dynię umyć i pokroić na kawałki (usunąć gniazdo), ugotować na bulionie (ok. 30 min). Przelać do wysokiego naczynia, zblendować razem z warzywami. Dodać przyprawy, wymieszać. Nać pietruszki poszatkować. Zupę przelać do misek, przyozdobić natką.
Kurczak z kurkumą i cytryną
- 2 piersi kurczaka
- 1 l bulionu warzywnego
- 1 cytryna
- 1 łyżka kurkumy w proszku
- 1 łyżka imbiru w proszku lub 1 łyżeczka startego świeżego imbiru
- ½ pęczka lubczyku / kolendry / naci pietruszki (do wyboru)
- szczypta pieprzu
Piersi kurczaka opłukać, pokroić w kostkę, ugotować (ok. 15 min). Cytrynę umyć dokładnie szorując skórkę, pokroić w półtalarki (bez obierania). Kurczaka odcedzić, przełożyć do naczynia żaroodpornego, zalać bulionem, dodać cytrynę. Poszatkować lubczyk. Dodać do kurczaka kurkumę, imbir i lubczyk, piec przez ok. 15-20 min w temperaturze 180 st. C.
Kotlety z kurkumą
- 40 dag mięsa mielonego drobiowego
- 1 duża cebula
- 1 łyżeczka kurkumy
- 1 łyżeczka kuminu mielonego lub w ziarnach
- szczypta pieprzu
Pokroić cebulę w kostkę, wymieszać z mięsem. Dodać przyprawy. Uformować w ręku kulki lub wałeczki, włożyć do naczynia żaroodpornego. Piec w temperaturze 200-220 st. C przez 30 min. Uwagi: Wypływający z mięsa pod wpływem wysokiej temperatury tłuszcz zastąpi olej.
Faszerowana papryka z kurkumą
- 4 duże słodkie papryki red bell (mogą być innego koloru do wyboru)
- 20 dag ciecierzycy
- 20 dag pomidorów
- 4 ząbki czosnku
- 1 łyżeczka pociętej świeżej kolendry
- ½ łyżeczki kurkumy
- ½ łyżeczki kuminu olej rzepakowy
- szczypta pieprzu
Paprykę umyć, odciąć gniazdo, usunąć je tak, by otrzymać z papryki naczynie z pokrywką. Czosnek posiekać lub przecisnąć przez prasę, podsmażyć na oleju. Dodać ciecierzycę i pomidory i dusić przez kilka minut, a następnie dodać kolendrę, kurkumę i kumin. Dodać pieprzu. Papryki nasmarować olejem, włożyć farsz, zamknąć „pokrywkami”. Umieścić w żaroodpornym naczyniu i piec przez ok. 40 minut w temperaturze 180 st. C.
Uwagi: Danie można przygotować również zastępując ciecierzycę 200 g mięsa mielonego.
Wytrawne naleśniki z kurkumą
- 2 różnokolorowe słodkie papryki
- 20 dag mięsa mielonego do wyboru
- 1 szklanka mąki żytniej
- 1 szklanka mleka
- 1 jajo kurze
- 1 łyżeczka kurkumy
- 1 łyżeczka słodkiej papryki
- 1 łyżeczka kuminu
- olej rzepakowy
- szczypta pieprzu
Papryki oczyścić, pokroić w paski, poddusić. Mięso poddusić, dodać pieprz do smaku, dodać paprykę, przyprawić kuminem. Umyć jajo i sparzyć. Zbić je w misce, dodać mleko i mąkę, a następnie zmiksować. Dodawać na przemian mleko i mąkę, jeśli konieczne, do uzyskania konsystencji płynnego ciasta. Dodać kurkumę i słodką paprykę. Dodać odrobinę oleju do ciasta. Wylać kroplę oleju na patelnię i rozgrzać ją, rozpuszczając olej w ten sposób. Po nasmarowaniu całej patelni smażyć naleśniki. Następnie faszerować każdy z nich farszem i podgrzać na patelni.
Jajecznica z kurkumą
- 2 jaja kurze
- 2 cebule szalotki
- 1 łyżeczka poszatkowanej świeżej kolendry
- kurkuma
- szczypta pieprzu
Cebulę umyć i pokroić, podsmażyć na patelni. Jaja umyć i sparzyć. Rozbić i zmieszać w misce lub bezpośrednio na patelni. Dodać szalotkę i przyprawy. Smażyć wedle uznania („na miękko” lub „na twardo”).
Przepisy na desery z kurkumą
Pieczone jabłka z kurkumą i cynamonem
- 4 duże jabłka
- 50 dag rodzynek
- 2 łyżki miodu
- 1 łyżeczka kurkumy mielonej lub tartej świeżej
- 1 łyżeczka cynamonu mielonego
Rodzynki sparzyć, wymieszać z miodem, kurkumą i cynamonem. Jabłka umyć, odciąć wierzchołki i dół, wydrążyć gniazda. Zatkać jabłka od dołu, napełnić je farszem z rodzynek, przykryć „pokrywkami”. Piec ok. 15-20 min w temperaturze 180 st. C.
Marchewkowe ciasto z kurkumą
- 2 szklanki mąki pszennej
- 4 jaja kurze
- 2 szklanki startej marchwi
- 1 szklanka oleju rzepakowego
- ½ szklanki brązowego cukru
- 2 łyżki miodu
- 1 łyżka cynamonu
- ½ łyżeczki kurkumy
- 1 łyżeczka sody oczyszczonej
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia szczypta soli
Jajka utrzeć z cukrem, stopniowo dodawać oleju i ciągle miksować. Po uzyskaniu gładkiej masy, po trochu dodawać mąkę, bez przerwy miksując. Dosypać soli, cynamonu, kurkumy, sody i proszku do pieczenia, dodać miód, zmiksować. Dodać marchew i wymieszać ciasto łyżką. Przelać do formy i piec ok. 50-60 min w temperaturze 180 st. C.
Przepisy na napoje z kurkumą
Kawa z kurkumą
- 1-2 łyżeczki świeżo zmielonej kawy
- 1 łyżeczka miodu
- ½ łyżeczki mielonego kardamonu
- ½ łyżeczki mielonej kurkumy
- szczypta pieprzu
- śmietanka (opcjonalnie)
Do zaparzonej kawy dodaj przyprawy i przykryj na ok. 2 min. Dodać miód i śmietankę. Uwagi: W sprzedaży dostępne są małe sitka do zaparzania ziół w kubku. Możesz je wykorzystać, jeśli nie lubisz mieć w kubku nic poza kawą.
Bawarka z kurkumą
- 1 szklanka mleka
- 1-2 nasiona kardamonu
- 1 łyżeczka czarnej herbaty liściastej
- 1 łyżeczka brązowego cukru
- ½ łyżeczki sproszkowanej kory cynamonu
- ½ łyżeczki startej kurkumy
- szczypta pieprzu
Mleko wlać do rondelka, mieszać do momentu wrzenia. Dodać herbatę, cukier i przyprawy, mieszać do zagotowania. Przelać napój do szklanki przez sitko.
Gorąca czekolada z kurkumą
- 50 g gorzkiej czekolady
- 1 szklanka mleka
- ½ szklanki śmietanki
- ½ łyżeczki mielonej kurkumy
- ½ łyżeczki mielonego cynamonu
- 1 łyżeczka miodu (opcjonalnie)
- szczypta pieprzu
- szczypta chilli
Mleko i śmietankę podgrzać. Dodać pokruszoną czekoladę i przyprawy cały czas mieszając. Po uzyskaniu jednolitej masy przelać do kubków.
Żółte smoothie z kurkumą
- 1 szklanka mleka kokosowego
- 2 banany
- 1 mango
- 1 jabłko
- 1 łyżeczka kurkumy
- 1 łyżeczka nasion chia (szałwii hiszpańskiej)
- ½ łyżeczki słodkiej papryki
- 1 świeża figa
Owoce umyć i pokroić. Zblendować razem z mlekiem kokosowym. Dodać przyprawy, pokrojone figi.
Zielone smoothie z kurkumą
- 2 liście jarmużu
- 1 jabłko
- 1 banan
- 2 cm korzenia kurkumy
- 1 szklanka wody
Jarmuż, kurkumę i owoce umyć, pokroić, wrzucić do wysokiego naczynia. Dolać wodę, zblendować.
Gdzie można kupić kurkumę?
Sproszkowaną kurkumę można dostać w większości sklepów spożywczych i wielobranżowych oraz w marketach spożywczych. Świeży korzeń kurkumy znajdziemy w marketach na stanowisku z warzywami i owocami oraz w sklepach ze zdrową żywnością.