Kurkumina pomocna w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów

Standardowa opieka nad pacjentem z zapaleniem stawów, nazywanym także artretyzmem, zakłada stosowanie wielu leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych i działających ochronnie na struktury stawów oraz modyfikujących przebieg choroby. Niestety ich stosowanie jedynie spowalnia postęp choroby i nie zapobiega destrukcji stawów oraz jest obarczone ryzykiem skutków ubocznych. Poza tym pacjent cały czas zmaga się z paraliżującym bólem i ograniczoną mobilnością.

Zespół naukowców o międzynarodowej renomie opublikował wyniki badania, którego uczestnikami byli pacjenci z reumatoidalnym zapaleniem stawów i towarzyszącym mu silnym stanem zapalnym, niekorzystnie wpływającym nie tylko na stawy, ale także na funkcjonowanie innych tkanek.

Okazało się, że kurkumina była równie skuteczna, a nawet lepsza niż diklofenak, jeden z leków, stosowanych w leczeniu chorób stawów i łagodzeniu bólu. Jednocześnie, stosowanie kurkuminy nie powodowała żadnych skutków ubocznych, które tak często towarzyszą terapii lekowej. Badanie wykazało również, że kurkumina bezpośrednio atakuje źródło problemu – stan zapalny – zamiast po prostu maskować ból i inne objawy.

Jak działa kurkumina?

Medycyna tradycyjna stosuje kurkuminę od prawie czterech tysięcy lat. Substancja ta jest dobrze znana i opisana w literaturze medycznej, jako silny składnik przeciwzapalny.

W przeciwieństwie do środków farmaceutycznych, kurkumina hamuje aktywność wielu czynników, zaangażowanych w rozwój reakcji zapalnej, leżącej u podstaw zarówno reumatoidalnego zapalenia stawów, jak i choroby zwyrodnieniowej stawów.

Wśród nich jest czynnik martwicy nowotworów (TNF), który niszczy chrząstki stawowe i okoliczne tkanki, czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF) przyczyniający się do wzrostu naczyń krwionośnych w tkance objętej stanem zapalnym i naskórkowy czynnik wzrostu (EGF) zwiększający aktywność komórek, zaangażowanych w niszczenie struktur stawów w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów.

Ponadto kurkumina blokuje receptory estrogenowe, co zwiększa skuteczność terapii reumatoidalnego zapalenia stawów i hamuje aktywność jądrowego czynnika transkrypcyjnego NF-kB indukującego stan zapalny.

Naukowcy uznają obecnie, że terapie wielokierunkowe, które celują w wiele mechanizmów, leżących u podstaw chorób, są bardziej skuteczne niż leki działające na jeden wybrany mechanizm. Tak właśnie działa kurkumina, która jest silnym przeciwutleniaczem, a także wzmacnia naturalne systemy antyoksydacyjne wewnątrz komórek, chroniąc je tym samym przed wolnymi rodnikami tlenowymi.

Kurkumina wzmacnia naturalne mechanizmy detoksykujące w wątrobie, spowalnia naturalnie występującą śmierć komórek w tkance stawowej, pomaga także zachować elastyczność i ruchomość stawów. Najbardziej skuteczna jest jednak w bezpośrednim tłumieniu stanu zapalnego, który leży u podstaw nie tylko reumatoidalnego zapalenia stawów, ale także większości przewlekłych chorób, związanych ze starzeniem się, które prędzej czy później dotykają każdego z nas.

Zdolność kurkuminy do bezpiecznego tłumienia stanów zapalnych w tak szerokim spektrum sprawia, że znalazła się ona pod lupą naukowców, zajmujących się przeciwdziałaniem starzeniu się organizmu. Substancja ta jest obecnie badana pod kątem potencjalnych korzyści w leczeniu wielu chorób zapalnych, takich jak choroba Alzheimera, choroby układu krążenia, nowotwory, stwardnienie rozsiane i cukrzyca.

Kurkumina kontra reumatoidalne zapalenie stawów

Potencjał terapeutyczny kurkuminy w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, jednej z najbardziej znanych chorób zapalnych, postanowił zbadać zespół naukowców z Baylor University Medical Center (USA) i Nirmala Medical Center (Indie). Co odkryto?

Do badania włączono 45 osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów w okresie zaostrzenia choroby. Ta strategia umożliwiła badaczom przetestowanie działania kurkuminy w szczytowym momencie reakcji zapalnej. Każdy z 45 pacjentów został losowo przydzielony do jednej z trzech grup badawczych.

Grupa 1 przyjmowała wyłącznie kurkuminę. Każdy pacjent w tej grupie otrzymywał 500 mg kurkuminy dziennie. Grupa 2 otrzymywała kurkuminę w połączeniu z 50 mg diklofenaku (niesteroidowy lek przeciwzapalny ) dziennie, a grupa 3 otrzymywała wyłącznie diklofenak. Wszyscy pacjenci stosowali przypisany im schemat leczenia przez 8 tygodni.

Przez cały czas trwania badania uczestników badano przy użyciu standardowej skali aktywności choroby reumatoidalnej stawów. Ponadto na początku i na końcu okresu leczenia wykonywano im badania krwi, aby określić ogólny stopień reakcji zapalnych. Pacjenci sami oceniali także poziom bólu w skali 0-10.

Na koniec badania naukowcy ustalili także liczbę pacjentów, u których podczas trwania eksperymentu uzyskano poprawę w zakresie tkliwości lub obrzęku stawów. Wyniki były zaskakujące i wykazały praktyczną przewagę kurkuminy nad standardowym leczeniem farmakologicznym.

Pacjenci leczeni kurkuminą zgłaszali znaczną poprawę w zakresie bólu. U wszystkich pacjentów biorących udział w badaniu zaobserwowano poprawę wyników w zakresie aktywności choroby.

Pacjenci w grupie przyjmującej wyłącznie kurkuminę wykazali poprawę o 44,5%; poprawa wyniosła 44,4% w grupie przyjmującej kurkuminę w skojarzeniu z diklofenakiem i 42,1% w grupie otrzymującej wyłącznie diklofenak.

Samodzielne oceny bólu wykazały większą różnicę na korzyść grupy przyjmującej wyłącznie kurkuminę, w której zaobserwowano średnią redukcję bólu o 60%, podczas gdy w grupie przyjmującej kurkuminę z diklofenakiem średnia redukcja wyniosła 56%, a w grupie przyjmującej jedynie diklofenak 50%.

Stawy pacjentów leczonych kurkuminą były także mniej opuchnięte i tkliwe. W grupie przyjmującej wyłącznie kurkuminę największa liczba pacjentów doświadczyła zmniejszenia ogólnego obrzęku i tkliwości stawów o 20%, 50% lub 70% (odpowiednio 93%, 73% i 33%). Uldze w bólu i zmniejszeniu obrzęku stawów towarzyszyły również zmiany w poziomach markerów stanu zapalnego, co zdaniem naukowców jest dowodem na to, że kurkumina skutecznie tłumi proces zapalny.

Na przykład w grupie przyjmującej samą kurkuminę i kurkuminę z diklofenakiem zaobserwowano zmniejszenie o 11,2% i 13,3% szybkości sedymentacji erytrocytów, będącym miarą stanu zapalnego, a w grupie przyjmującej wyłącznie diklofenak zaobserwowano jedynie 8,3% redukcję tego parametru.

Jeszcze bardziej zaskakujące wyniki dał pomiar stężenia białka C-reaktywnego (CRP), który jest markerem ogólnoustrojowego stanu zapalnego – w grupie przyjmującej wyłącznie kurkuminę poziom CRP spadł o 52%, w grupie przyjmującej kurkuminę z diklofenakiem o 26,9%, a w grupie przyjmującej wyłącznie diklofenak poziom CRP wzrósł o 1,5%.

U pacjentów leczonych kurkuminą nie wystąpiły przy tym żadne skutki uboczne, podczas gdy u pacjentów w grupach otrzymujących diklofenak wystąpiły działania niepożądane związane z lekiem.

Podsumowując, badanie to jako pierwsze wykazało, że kurkumina jest skuteczniejsza od standardowego leku przeciwzapalnego, stosowanego w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Wykazano również, że dodanie standardowego leku niewiele wpłynęło na wzmocnienie działania samej kurkuminy, w istocie w wielu przypadkach sama kurkumina działała lepiej niż kombinacja leku i kurkuminy.

Wysoka biodostępność

Pomimo jej wyraźnej zdolności do hamowania stanu zapalnego, co wykazano w badaniach, stosowanie kurkuminy ma pewne ograniczenia. Główną przeszkodą jest to, że kurkumina w swojej naturalnej postaci nie jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego człowieka, a ponadto ulega szybkiemu rozkładowi zarówno w jelitach, jak i po wchłonięciu do krwiobiegu.

Oznaczało to konieczność podawania bardzo dużych dawek suplementu, sięgających nawet 12 000 mg, a w tak dużych dawkach nawet kurkumina może powodować nieprzyjemne objawy, takie jak uczucie pełności w jamie brzusznej i wzdęcia.

Aby zatem poprawić skuteczność suplementów i zmniejszyć wymaganą dawkę, naukowcy biorący udział w badaniu, dotyczącym reumatoidalnego zapalenia stawów, wykorzystali kompleks kurkuminy o zwiększonej biodostępności – jest to miara tego, ile danej dawki leku lub składnika odżywczego przedostaje się do krwioobiegu i dalej do tkanek docelowych.

Wykazano, że biodostępność kurkuminy można zwiększyć w bardzo prosty sposób – kurkuminę ekstrahowaną z korzenia kurkumy oczyszcza się i ponownie łączy ze składnikami tej rośliny, ponieważ zwiększają one wchłanianie jelitowe, a także opóźniają rozkład kurkuminy w organizmie. Zabieg ten pozwala na prawie siedmiokrotne zwiększenie biodostępności kurkuminy.

Kurkumina a choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów, najczęstsza przyczyna bólu stawów, to kolejna przypadłość, w przypadku której warto sięgnąć po kurkuminę. Jedną z kluczowych cech tej choroby jest uszkodzenie chrząstki wyścielającej stawy, której zadaniem jest amortyzacja stawów. Dochodzi do niego wskutek działania czynników prozapalnych przez wydzielające maź stawową membrany wyściełające staw.

Badania pokazują, że kurkumina może chronić stawy na kilka sposobów: bezpośrednio hamować działanie czynników prozapalnych w samych komórkach chrząstki, hamować wzrost komórek zapalnych w błonach wyściełających stawy i proces niszczenia chrząstki przez enzymy.

Badania wykazały także, że u pacjentów przyjmujących kurkuminę, ból stawów uległ zmniejszeniu, a ich funkcjonowanie uległo poprawie. Badania te, podobnie jak to szczegółowo opisane powyżej, wykazały również poprawę w wynikach badań krwi, mierzących stan zapalny.