Zwalczanie bólu metodą PNF (proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu)

Co robić, gdy dokuczają nam silne bóle stawów albo mamy problemy z poruszaniem się, a wszystkie stosowane dotąd środki zawiodły? Trzeba zająć się swoimi mięśniami! Pomocna okaże się metoda PNF. Wyjaśnijmy zatem, na czym ona polega.

Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Jeżeli doskwiera ci ból biodra lub ramienia albo masz problemy z poruszaniem się powiązane z chorobą Parkinsona lub z innymi schorzeniami neurologicznymi (np. po udarze), pomocna okaże się metoda, o której istnieniu być może nawet nie wiesz. Jej oficjalna nazwa to proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu, a ponieważ nie jest ona łatwa do wymówienia, stosuje się skrót PNF.

Co to jest PNF?

Odpowiednio wyszkolony w zakresie stosowania tej metody fizjoterapeuta potrafi wykorzystać feedback mózgu i układu nerwowego do przywrócenia odpowiednich ruchów i postawy ciała.

Kluczem jest tutaj uciskanie skóry, mięśni i innych organów w celu wpłynięcia na zdolność mózgu do aktywowania prawidłowych nawyków mięśniowych i ruchowych, zwłaszcza propriocepcji, która odpowiada za zdolność organizmu do odnajdywania się w przestrzeni - innymi słowy za odczuwanie położenia poszczególnych elementów ciała względem siebie oraz w przestrzeni (dzięki tej zdolności nie musimy, leżąc na przykład w łóżku, patrzeć na stopy czy ręce, by dokładnie wiedzieć, jak są one ułożone).

Dzięki PNF terapeuci obserwują i oceniają, jak problemy z postawą ciała (np. wysunięta do przodu głowa w wyniku przesiadywania przed komputerem) i/lub z poruszaniem się (np. chód z nieprawidłowym zaangażowaniem bioder) mogą wywoływać lub pogłębiać inne schorzenia.

Przeczytaj: Bóle reumatyczne - domowe sposoby

Jeśli się powtarzają nagminnie, nie tylko wprowadzają napięcie do połączonych powięziami mięśni i stawów, ale też niejako wgrywają się w pamięć mięśniową. W konsekwencji te "wgrane" nawyki bardzo często prowadzą do urazów i powiązanego z nimi bólu.

Kiedy obeznanemu z PNF fizykoterapeucie uda się zdefiniować problem, układa on plan w celu wytrenowania na nowo mózgu i ciała pacjenta, by mógł on poruszać się w sposób bezpieczniejszy i bardziej efektywny.

Plan ten łączy specyficzne pozycjonowanie z oporem manualnym i aktywnym rozciąganiem w celu przypomnienia mózgowi o zdrowych nawykach, które niegdyś znał - dopóki nie zostały one wyparte przez uraz, chorobę lub powtarzające się nieprawidłowe ruchy ciała.

Jak rozwijała się metoda PNF?

Technika ta została stworzona w latach 40. ubiegłego wieku przez neuropsychologa i neurologa medycznego, dr. Hermana Kabata, oraz fizykoterapeutkę Maggie Knott. Miała ułatwić ocenę kontroli postawy i ruchów ciała u pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi. Praktyka ta później została rozciągnięta również na pacjentów z urazami głowy, chorobą Parkinsona i innymi poważnymi schorzeniami.

Z czasem PNF stała się podejściem stosowanym bardzo szeroko, także w przypadku pacjentów z problemami w obrębie kolan, bioder, szyi, ramion i kostek nóg. Coraz więcej fizykoterapeutów jest zainteresowanych tym podejściem terapeutycznym.

Dowody naukowe na skuteczność PNF

Ważna publikacja na łamach "Journal of Human Kinetics" wykazała, że PNF poprawia zakres ruchów i zwiększa siłę mięśni - oba te czynniki odgrywają ważną rolę w uśmierzaniu bólu i korzystnie wpływają na zdolność ruchu. A w jaki sposób PNF pomaga?

Przeczytaj: Metoda Feldenkraisa

Jak działa PNF?

U podstaw metody PNF leży zasada "nadmiaru przepływu". Kiedy jakiś obszar ciała doświadcza fizycznego ucisku wskutek prawidłowego manualnego działania fizjoterapeuty, połączonego z zastosowaniem odpowiednio dawkowanego i dostosowanego do potrzeb pacjenta oporu manualnego, mózg odpowiada poprzez wysłanie impulsów nerwowych do mięśni w tym obszarze.

Jeżeli terapeuta kontynuuje uciskanie, impulsy zaczynają niejako zalewać nerwy stymulujące także inne mięśnie. PNF pozwala ukierunkować ów przepływ do mięśni słabszych lub z jakiegoś powodu wyłączonych.

Na przykład pacjent, który doświadczył udaru lub uszkodzenia rdzenia kręgowego, może mieć trudności z obróceniem się o własnych siłach w łóżku. W takim przypadku fizjoterapeuta może wprowadzić ucisk na mięśnie zginacze biodrowe lub mięśnie rozciągające ramion, które zwykle w takiej sytuacji są silniejsze, i przekierować nadmiar przepływających przez nie impulsów nerwowych ku mięśniom stabilizującym kręgosłup, które zostały osłabione wskutek urazu. W rezultacie mózg zapamiętuje, co powinien zrobić, by ciało się obróciło.

Czas trwania terapii i zdolność pacjenta do udziału w niej zależą od rodzaju urazu oraz stanu umysłu pacjenta. Większość pacjentów realizuje również program ćwiczeń domowych, które należy systematycznie wykonywać. Pacjent ortopedyczny bez urazu neurologicznego potrzebuje zwykle zaledwie kilku sesji ze specjalistą. Pacjenci z problemami neurologicznymi wymagają dłuższej terapii.

Niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe w USA pokrywają koszty tego rodzaju terapii (w Polsce rehabilitacja za pomocą metody PNF jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia - przyp. tłum.).

Przeczytaj: Ćwiczenia na ból kości ogonowej

Czy potrzebujesz PNF?

Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, możesz wykonać kilka prostych ćwiczeń, które pomogą ustalić, czy ci dolega:

  • ból dolnego odcinka kręgosłupa - spróbuj stać na jednej nodze przez dłuższą chwilę. Jeżeli nie możesz utrzymać równowagi lub odczuwasz ból, prawdopodobnie nie używasz swojej miednicy w taki sposób, który umożliwia efektywne połączenie między rdzeniem kręgowym i nogami;
  • ból ramion - ustaw się plecami do ściany, dociśnij do niej dolny odcinek pleców, następnie to samo zrób ze środkowym i górnym. Teraz ściągnij łopatki i obróć ręce o 180 stopni. Powinieneś być w stanie utrzymać plecy płasko oparte o ścianę. Jeśli twoje ręce wyginają się w łuk, może to wynikać z następujących przyczyn: mały zakres ruchomości ciała ogranicza twoją zdolność do wykonania tego ćwiczenie lub twój mózg nie jest w stanie prawidłowo połączyć się z mięśniami niezbędnymi do jego przeprowadzenia. Fizjoterapeuta stosujący metodę PNF przywróci mózgowi tę zdolność i "wgra" odpowiednie wzorce ruchowe;
  • udar - jeśli opuściłaś/opuściłeś już szpital, ale codzienne aktywności, takie jak wstawanie z łóżka czy przemieszczanie się nawet na krótkich dystansach, wciąż są dla ciebie wyzwaniem, PNF może ci pomóc. Metoda ta z założenia służy bowiem przywróceniu wzorców ruchowych, takich jak prawidłowe chodzenie i siadanie. W czasie sesji fizjoterapeuta wykorzystuje techniki stabilizujące, rozluźniające, przeciwbólowe i uczące ruchu oraz koordynacji. Warto spróbować sobie pomóc.

PNF stosuje się najczęściej w połączeniu z innymi technikami fizykoterapii. Zależnie od problemu może to być na przykład akupunktura lub akupresura

Autor publikacji:
Wczytaj więcej
Magazyn
O czym lekarze ci nie powiedzą
ma już 10 lat
Alicja Langsteiner
Alicja Langsteiner
Prezes i założycielka Spółki Langsteiner Sp. z o.o

W życiu i działalności biznesowej ważne są dla mnie te same wartości. Tworzenie rzeczy użytecznych, poprawiających zdrowie i komfort życia idą więc w parze ze wspieraniem rozwoju nauki. Jestem propagatorką holistycznego podejścia do zdrowia, wykorzystywania mądrości natury i siły nauki, w tworzeniu naszych produktów, suplementów diety i wyrobów medycznych. Jako laureaci licznych nagród, w tym Diamenty Forbes, Ambasador Polskiej Gospodarki czy Gazele Biznesu, cenimy współpracę z zaufanymi partnerami i odpowiedzialnymi mediami. Dlatego gościmy na łamach tego wydawnictwa.

Więcej
Ryszard Chęciński
Ryszard Chęciński
Prezes Gabinety Mumio Sp. z.o.o.

O czym lekarze Ci nie powiedzą?... na przestrzeni dziesięciolecia periodyku, okazuje się, że nie powiedzą Ci o wielu sprawach, możliwościach, lekach, sposobach, nadziejach wręcz.
W sposób jasny, przejrzysty, dostępny robi to za nich właśnie ten nasz miesięcznik. To na jego łamach dowiadujemy się, jak można z pominięciem medycyny konwencjonalnej postawić się na nogi, zapobiec schorzeniom czy nawet po prostu się uzdrowić. Skala źródeł, środków, ocen, podpowiedzi, adresów jest ogromna i z łatwością można dotrzeć zarówno
do wiarygodnych uzdrowicieli, jak i zdrowych suplementów diety, ziół czy sposobów uzdrawiania się samemu. Naszym zdaniem, może to i lepiej dla nas, że lekarze nie o wszystkim Ci powiedzą, a zrobi to dla nas dostępny, porządnie wydany i wiarygodny miesięcznik.

Więcej
Marcin Płoch
Marcin Płoch
Dyrektor ds. marketingu Xenico Pharma Sp. z o.o.

Żyjemy w czasach szerokiego dostępu do informacji, również do informacji o tym, jak najlepiej należy dbać o swoje zdrowie. Prewencja i profilaktyka to jest coś, co pozwala nam je jak najdłużej utrzymać w dobrej kondycji. W Xenico tworzymy wysokiej jakości, naturalne rozwiązania w oparciu o najnowsze doniesienia z całego świata. Od wielu już lat prezentujemy nasze produkty na łamach OCL. Mamy nadzieję na dobrą współpracę w kolejnych latach, w myśl wspólnie wyznawanej zasady – Twoje zdrowie w Twoich rękach.

Więcej
Marcin Fiedorowicz
Marcin Fiedorowicz
Dyrektor Operacyjny Herbal Pharmaceuticals

Doceniamy O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą za ich nieustępliwość w dążeniu do szerzenia wiedzy i za to, że wszystkie publikacje oraz informacje, na których bazuje pismo, są poparte rzetelnymi i zweryfikowanymi badaniami. To pokrewieństwo w podejściu do zdrowia i nauki sprawia, że nasza współpraca jest tak naturalna i trwała. Herbal Monasterium to kluczowa marka firmy Herbal Pharmaceuticals, która od lat szanuje tradycję stosowania naturalnych składników w celu promowania holistycznego podejścia do zdrowia. Oferujemy preparaty, które łączą w sobie mądrość tradycyjnego ziołolecznictwa z nowoczesnymi osiągnięciami medycyny. Nasza obietnica to dostarczenie produktów najwyższej jakości, które są nie tylko skuteczne, ale przede wszystkim bezpieczne, pozbawione zbędnych dodatków, konserwantów czy barwników. Sięgając po nasze produkty, dzięki określonej standaryzacji składników, otrzymuje się oczekiwaną skuteczność z wysokim poziomem bezpieczeństwa stosowania. Wyróżnia nas holistyczne podejście do zdrowia, które wykracza poza leczenie objawów i skupia się na pierwotnych przyczynach problemów zdrowotnych. Ponadto, kładziemy nacisk na etyczne praktyki i odpowiedzialność za środowisko. Herbal Monasterium to marka dla tych, którzy szukają naturalnych rozwiązań dla swojego zdrowia. Nasze produkty są odpowiedzią na potrzeby współczesnego Pacjenta, który chce łączyć tradycję z nowoczesnością.

Więcej
mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska
mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska
Prezes Zarządu Chemiczno-Farmaceutycznej Spółdzielni Pracy ESPEFA

Nasza współpraca zrodziła się na łamach tego prestiżowego czasopisma i trwa nadal, owocując udanymi kampaniami. 10 ostatnich lat to dla nas inspirująca podróż do innowacji i rozwoju. ESPEFA w tym czasie z sukcesem wprowadzała na rynek nowe produkty, które znalazły miejsce na łamach czasopisma, dzięki czemu mogliśmy dotrzeć z ważnymi informacjami do odbiorców. Wspólnie edukowaliśmy czytelników, umożliwiając im podejmowanie bardziej świadomych decyzji dotyczących opieki zdrowotnej.

Więcej
Beata Iwanicka
Beata Iwanicka
General Manager Kenay

Współpracę z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą rozpoczęliśmy dokładnie 10 lat temu – zamieściliśmy reklamę już w drugim numerze pisma. Przez ten czas nasza firma rozrosła się i rozwinęła współpracę z najlepszymi zagranicznymi producentami renomowanych marek, z roku na rok poszerzając asortyment oraz kontynuując swoją misję propagowania zdrowego stylu życia i udowadniając, że zachowanie młodości i zdrowia przez długie lata – a co za tym idzie także poprawianie jakości codziennego życia – nie musi kojarzyć się z nieprzyjemnym obowiązkiem. Wiemy, jak ważne jest zdrowie dla każdego, dlatego kierując się tym przekonaniem, obserwujemy światowy rynek suplementów diety zarówno poprzez uczestniczenie w międzynarodowych targach, analizę fachowej literatury, jak i poprzez rozwijanie współpracy z partnerami na całym świecie. W ten sposób staramy się zapewnić naszym klientom dostęp do najnowszych, najciekawszych, ekologicznych suplementów diety oraz superfoods. W tych działaniach sekunduje nam redakcja O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą. Lata współpracy zawodowej zaowocowały również przyjacielskimi relacjami osobistymi.

Więcej
Marta Skolmowska
Marta Skolmowska
Właścicielka Centrum Ziołolecznictwa Wilcaccora w Łomiankach

Nasza współpraca z Redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą przyczyniła się niewątpliwie do poprawienia wiedzy Czytelników o naszych sztandarowych produktach, jakimi są zioła amazońskie, o ich zastosowaniu i skuteczności. Jako Centrum Ziołolecznictwa dokładamy wszelkich starań, aby nasze produkty były zawsze badane zarówno pod względem czystości, jak i skuteczności, dlatego staramy się podkreślać w artykułach, udostępnianych na łamach tego magazynu, jak ważna jest nasza współpraca z centrami naukowymi. Sądzimy, że dzięki naszej współpracy z gazetą rośnie w społeczeństwie świadomość, jak niezwykle ważna jest profilaktyka zdrowotna, gdyż łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć, a lepiej jest zapobiegać środkami naturalnymi, aniżeli sztucznie wytworzonymi przez koncerny farmaceutyczne. Właśnie to propagowanie wśród Czytelników profilaktyki zdrowotnej uważamy za jedno z najważniejszych zadań, które magazyn O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą nam umożliwia, za co bardzo dziękujemy i mamy nadzieję na dalszą wieloletnią i owocną współpracę.

Więcej
Agnieszka Wójcik
Agnieszka Wójcik
Prezes Onkomed Sp. z o.o.

Onkomed Sp. z o.o. współpracuje z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą od wielu lat w ramach reklamy naszych oliwek ozonowanych OZONELLA i potwierdzamy dużą skuteczność naszych reklam oraz oczekiwany odzew. Mimo ogromnego postępu medycyna konwencjonalna ma swoje ograniczenia, zostawiając przestrzeń dla niekonwencjonalnych, sięgających natury, metod walki z różnymi dolegliwościami. Te właśnie metody w sposób bardzo przystępny prezentowane są na łamach miesięcznika. Wielu z naszych klientów
to jego czytelnicy. W dzisiejszych czasach ludzie chcą wiedzieć więcej, żyć zdrowo i naturalnie, dlatego chętnie sięgają do natury mającej tak wiele do zaoferowania. Warto podkreślić, że miesięcznik stale ewoluuje, reaguje na zmieniające się potrzeby swoich odbiorców i nieustannie dąży do tego, aby czymś nowym, niespotykanym zaskoczyć swoich czytelników i tym samym sprawia, że ich rzesza ciągle rośnie. W ciągu 10 lat istnienia na rynku stał się inspiracją i kopalnią wiedzy dla wielu osób, poszukujących różnych ciekawych rozwiązań w dziedzinie zdrowego trybu życia.

Więcej
Nasze magazyny