Proces leczenia jest często długi i skomplikowany. Pacjenci często nie są świadomi, czego mogą oczekiwać od lekarzy i jak domagać się swych praw wtedy, gdy opieka medyczna zaszwankuje
Kwestie uprawnień jakie mają pacjenci reguluje Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 6 listopada 2008 roku. Jest pierwszym jednolitym aktem prawnym, który zbiorczo potraktował ten temat.
Przed jej stworzeniem, w związku z brakiem odpowiednich przepisów prawa, trudno było określić, jakie uprawnienia mają obywatele korzystający ze świadczeń zdrowotnych, a w związku z tym osoby pokrzywdzone niejednokrotnie nie były w stanie uzyskać zadośćuczynienia poniesionej krzywdy.
Jakie uprawnienia przysługują pacjentom?
• prawo do uzyskania natychmiastowej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia,
• prawo do pełnej i udzielonej w przejrzysty, zrozumiały sposób informacji o stanie zdrowia, proponowanych badaniach diagnostycznych i metodach leczenia, pacjent powinien także uzyskać informację o ewentualnym ryzyku, jakie wiąże się z proponowanym sposobem leczenia oraz jakie konsekwencje miałoby ewentualne zaniechanie terapii, dodatkowo lekarz powinien poinformować pacjenta o rokowaniach; pacjent ma prawo odnieść się do wszelkich informacji, jakie uzyskał od lekarza w związku z procesem leczenia, może też z niego zrezygnować i prosić lekarza o nieudzielanie mu informacji,
• prawo do udzielenia zgody lub też jej odmowy w związku z proponowanym mu trybem leczenia,
• prawo do poszanowania godności i intymności - w związku z tym wymagana jest zgoda pacjenta, aby w trakcie badania czy zabiegu uczestniczyły osoby, których obecność nie jest bezpośrednio związana z udzielanym świadczeniem zdrowotnym (w tym studenci, praktykanci lub lekarze-stażyści),
• prawo do obecności osoby bliskiej w trakcie badań czy uzyskiwania innego typu świadczeń zdrowotnych, lekarz może odmówić pacjentowi tego prawa, jeśli np. stwierdzi on, że obecność ta jest niewskazana ze względów epidemiologicznych lub zagroziłaby jego zdrowiu,
• prawo do uzyskania od pielęgniarki lub położnej informacji o zabiegach pielęgniarskich i pielęgnacyjnych, jakim jest poddawany,
• prawo do uzyskania opinii innego lekarza lub zwołania w jego sprawie konsylium lekarskiego,
• prawo do uzyskania od personelu medycznego świadczeń zdrowotnych zgodnie z zasadami etyki zawodowej,
• prawo do poszanowania życia osobistego i rodzinnego, co w praktyce oznacza umożliwienie kontaktowania się z osobami bliskimi: osobiście, telefonicznie lub korespondencyjnie; jednocześnie ma on też prawo do odmowy kontaktu z rodziną czy innymi osobami bliskimi,
• prawo do opieki duszpasterskiej, a w sytuacji zagrożenia życia lub pogorszenia stanu zdrowia szpital powinien umożliwić mu kontakt z osobą duchowną zgodnie z jego wyznaniem,
• prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie, odbywa się to na koszt placówki, Kto ma prawo do uzyskania informacji o twoim stanie zdrowia?
Kto może pytać o Twoje zdrowie?
Mimo że dokumentacja medyczna pacjenta, w tym dotycząca leczenia szpitalnego, ma ustawowo zapewnioną ochronę danych w niej zawartych to w danych okolicznościach prawo do wglądu w nią mają:
• osoby upoważnione przez pacjenta,
• inni świadczeniodawcy (tj. szpitale, poradnie czy też lekarze) w związku z zapewnieniem ciągłości leczenia,
• jednostki takie jak samorządy lekarskie, Narodowy Fundusz Zdrowia, Minister Zdrowia, w związku z prowadzonym postępowaniem wgląd do dokumentacji mogą mieć także sądy, prokuratorzy, lekarze sądowi, rzecznicy odpowiedzialności zawodowej,
• organy przyznające renty chorobowe i zespoły orzekające o niepełnosprawności,
• szkoły wyższe i instytuty badawcze w celach naukowych, z pominięciem danych umożliwiających identyfikację pacjenta,
• podmioty dokonujące kontroli wykonanych świadczeń zdrowotnych i wiele innych.
Zintegrowany informator pacjenta
Po zalogowaniu na stronie internetowej www.bpp.gov.pl oraz złożeniu osobiście w formie pisemnej wniosku w oddziale NFZ uzyskuje się dostęp do historii swojego leczenia. Ze względu na ochronę danych nie jest możliwe uzyskanie dostępu do bazy wyłącznie drogą internetową. Dane gromadzone są od 2008 roku i obejmują m.in. listę wykonanych świadczeń z podaniem miejsca oraz ich kosztu.
Prowadzenie takiego rejestru oraz jego udostępnienie spowoduje większą przejrzystość oraz świadomość pacjentów, co do rzeczywistych kosztów, jakie NFZ ponosi na ich leczenie.
RZECZNIK PRAW PACJENTA został po raz pierwszy powołany w Polsce stosunkowo niedawno. Intencją utworzenia tego urzędu była szeroko rozumiana ochrona praw pacjentów, a w szczególności umożliwienie im skuteczniejszego dochodzenia roszczeń, w sytuacjach, gdy prawa te zostają pogwałcone, a także udzielanie pomocy osobom poszkodowanym w wyniku błędów lub wypadków medycznych. Rzecznik może prowadzić zgłaszane sprawy samodzielnie lub też przekazywać je stosownym organom.
Podobny cel przyświecał powołaniu WOJEWÓDZKICH KOMISJI DO SPRAW ORZEKANIA O ZDARZENIACH MEDYCZNYCH, które w toku prowadzonego postępowania stwierdzają, czy poniesiona przez pacjenta szkoda była efektem błędu medycznego(np. niewłaściwej diagnozy, zastosowania niewłaściwej metody leczenia) i w związku z tym, czy przysługuje mu wypłata odszkodowania. Komisje takie funkcjonują przy każdym urzędzie wojewódzkim.
Niepełnoletni pacjenci
• dziecko ma prawo do uzyskania informacji o stanie zdrowia w zakresie koniecznym do efektywnej diagnostyki i leczenia,
• zgodę na leczenie dziecka do 16 roku musi wyrazić tzw. przedstawiciel ustawowy, czyli rodzic albo opiekun,
• w praktyce zgody udziela jeden z rodziców, chyba że ma ona dotyczyć czynności leczniczej o podwyższonym ryzyku, np. zabiegu operacyjnego, wtedy wymagana jest zgoda obojga; jeśli rodzice dziecka rozwiodą się lub są w separacji, każdy z nich zachowuje prawo do samodzielnego podejmowania decyzji o udzieleniu zgody, wyjątkiem jest sytuacja gdy jednemu z rodziców została sądownie ograniczona władza rodzicielska,
• w przypadku osób między 16 a 18 rokiem życia wymagana jest zgoda „podwójna”, czyli zarówno dziecka jak i rodziców (lub prawnych opiekunów),
• w wielu sytuacjach wystarcza zgoda ustna lub samo zachowanie pacjenta lub rodziców niebudzące wątpliwości, co do tego, że zgody udzielają,
• jeśli dziecko ma być poddane zabiegowi operacyjnemu lub innej czynności, której wykonanie wiążę się z podwyższonym dla niego ryzykiem zgoda powinna być udzielona na piśmie,
• wszelkie sporne kwestie, np. kiedy rodzic nie godzi się na proponowane leczenie lub też brak zgody którejkolwiek ze stron w przypadku, więcej niż jedna musi jej udzielić, rozstrzyga sąd opiekuńczy,
• szereg czynności medycznych może być jednakże wykonanych, podobnie jak w przypadku osoby dorosłej, bez posiadanej zgody, są głównie sytuacje zagrożenia życia, kiedy konieczna jest natychmiastowa interwencja lekarska, a oczekiwanie na zgody opóźni jej wykonanie, co naraziłoby pacjenta na utratę zdrowia lub życia.
Nasze magazyny
