Marynaty, nalewki, syropy, soki lub dżemy to świetny sposób na zachowanie dobroczynnych właściwości owoców i warzyw przez cały rok. Jeśli przygotujesz je własnoręcznie ze świeżych składników i doprawisz według uznania, będą smaczniejsze, tańsze i zdrowsze niż te ze sklepu. I to nie tylko z powodu braku konserwantów czy sztucznych barwników.
Przetwory domowe świetnie urozmaicają dietę, a ze względu na zawartość minerałów i witamin oraz składników o działaniu antybakteryjnym możesz je stosować jako naturalne antybiotyki. Wzmocnią Cię, kiedy złapiesz przeziębienie, a także pomogą przetrwać inne męczące dolegliwości, np. związane z działaniem układu trawiennego lub moczowego. Przygotowując je, sięgaj nie tylko po owoce dostępne na straganach. Doceń też zdrowotne właściwości pospolitych roślin, jak jarzębina czy czarny bez.
Powidła śliwkowe
Dobre są dla chorych na serce i miażdżycę. Mają mnóstwo witaminy B, która dba o układ nerwowy i mięśnie. Zawarte w nich pektyny oczyszczają przewód pokarmowy i usuwają gromadzący się tłuszcz. Im dojrzalsze węgierki wybierzesz, tym mniej cukru trzeba będzie dodać w czasie smażenia. Śliwki umyj, osusz i usuń z nich pestki. Smaż ok. 2 godz na małym ogniu. Odstaw.
Następnego dnia dodaj odrobinę wody i smaż 1-2 godz. Odstaw i powtórz to trzeciego dnia. Powidła są gotowe, gdy z łyżki spadają płatami. Dla wzbogacenia aromatu w trakcie smażenia możesz dodać trochę cynamonu lub parę goździków.
Wino z dzikiej róży
Pomaga w chorobach serca, nadciśnieniu i chorobach wątroby.
Zbierz dojrzałe owoce po pierwszych przymrozkach. 5 kg owoców oczyść, przebierz i rozbij tłuczkiem. Wsyp je do butli razem z 9 l przegotowanej (ale nie wrzącej!) wody. 1 kg cukru rozpuść w 1 l przegotowanej wody i dodaj razem z 8 g pożywki i matki drożdżowej (dowolnej typu Madeira, Malaga, Tokaj lub inne). Wszystko dobrze wymieszaj. Całość powinna zajmować ok. ¾ objętości butli. Butlę zamknij korkiem z rurką fermentacyjną.
Po 3-4 tygodniach osłódź napój syropem sporządzonym z 2 kg cukru i litra przegotowanej wody. Zawartość znowu wymieszaj, poruszając butlą ruchem kolistym. Po tygodniu przecedź wino przez płócienny materiał, wyciśnij i zlej płyn do dobrze umytej butli. Jeżeli nie jest wystarczająco słodki, dodaj jeszcze 1 kg cukru rozpuszczonego w niewielkiej ilości moszczu.
Butlę szczelnie zamknij korkiem zrobionym z jałowej waty i pozostaw na ok. miesiąc. Potem możesz rozlać wino do butelek.
Sok z malin
Maliny najlepiej działają na przeziębienie. Zawarte w nich salicylany to po prostu naturalna aspiryna. Sok malinowy szybko rozprawi się z bakteriami i wirusami, których nie brak jesienną porą, a gdy już nas dopadła infekcja, pomoże wypocić gorączkę.
Umyj maliny na sicie i odstaw, by ociekły. W dużym słoju ułóż owoce warstwami, zasypując każdą z nich cukrem (1/3 wagi owoców). Słój przykryj gazą i odstaw na 24-36 godzin.
Po tym czasie przecedź sok przez gęste sito i na wolnym ogniu doprowadź do wrzenia. Zlej do butelek. Możesz też przetrzeć maliny przez sito i uzyskany miąższ dodać do soku.
Dżem z jarzębiny
Owoce jarzębiny doskonale poprawiają odporność. Zalecane są przy kamicy nerkowej oraz przy schorzeniach wątroby i nieżycie żołądka.
Kilogram przemrożonych jagód jarzębiny zalej 1/2 szklanki wody i podgrzewaj na małym ogniu. Kiedy zaczną pękać, wsyp 0,5 kg cukru. Dodaj obrane i pokrojone jabłka, smaż, aż owoce będą szkliste. Dżem nałóż do słoików, zakręć je i postaw do góry dnem do wystygnięcia.
Dynia w zalewie
Jest bogata w witaminy A, B i C. Leczy zaparcia, działa moczopędnie. Jej pestki zapobiegają chorobie prostaty, ale stosuje się je też przy miażdżycy i stanach zapalnych skóry.
Miąższ dyni pokrój w kostkę, wrzuć do wrzącej wody na 4-5 min. Osącz go na sicie, wystudź i przełóż do słoików. Zagotuj zalewę z 3 szklanek wody, 5 łyżeczek cukru, łyżeczki soli i szczypty goździków, cynamonu oraz estragonu.
Gorącą zalewę rozlej do słoików z dynią. Pasteryzuj przez kwadrans.
Nalewka z owoców czarnego bzu
Zawiera dużo witaminy C, jak i witaminy z grupy B. Owoce bzu działają przede wszystkim napotnie i przeciwbólowo, dlatego często stosowane są w stanach grypowo-przeziębieniowych jako naturalna alternatywa dla aspiryny. Trzeba zbierać dojrzałe (ciemnofioletowe) owoce i pamiętać, że są jadalne dopiero po przetworzeniu.
Kilogram dojrzałych, oczyszczonych i opłukanych owoców włóż do słoja, zalej litrem spirytusu. Szczelnie zamknięty słój zostaw w ciepłym miejscu.
Po miesiącu przecedź nalewkę, dodaj syrop z 0,5 l wody przegotowanej z 25 dag cukru. Odstaw ją na 3-4 miesiące, potem przecedź i przelej do butelek.
Nalewka jest gotowa po ok. 6 miesiącach.
Nalewka z derenia
Bogaty w witaminę C. Korzystnie wpływa na układ odpornościowy i moczowy. W medycynie ludowej nalewkę z derenia uważa się za jeden z najskuteczniejszych leków przeciwgorączkowych.
1 kg owoców derenia jadalnego opłucz i osącz. Dodaj 5 łyżek suszonych czarnych jagód, zalej litrem spirytusu i postaw w cieple. Co 2-3 dni wstrząsaj słojem.
Po miesiącu zlej spirytus i wstaw go do lodówki. Owoce zasyp cukrem (0,5-1 kg), wstrząsaj co kilka dni, czekając, aż cały się rozpuści. Następnie zlej syrop, połącz go ze spirytusem i odstaw do sklarowania na tydzień.
Przefiltruj, przelej do butelek i postaw w zimnym miejscu na pół roku.
Marynata z derenia
W czasach wiktoriańskich popularna była marynata z derenia. Owoce najpierw obgotowywano, potem zalewano solanką z przyprawami (m.in. imbirem) i marynowano przez kilka tygodni.
0,5 kg niedojrzałych (jeszcze twardych) owoców derenia umyj. Następnie zalej je 300 ml octu, 300 ml, wody dodaj 2 łyżeczki soli, 4 łyżeczki cukru, 10 goździków, 10 ziaren pieprzu i 3 listki laurowe. Wszystko doprowadź do wrzenia na małym ogniu. Gotuj nie dłużej niż minutę.
Zlej do słoików i pasteryzuj przez 10 min.
Nalewka i konfitura z pigwy
Cydonia oblonga wydaje owoce bogate w potas, magnez, wapń, miedź, bor, fosfor, mangan, żelazo, kobalt, witaminy (A, C, B), antocyjany, garbniki oraz aminokwasy, które mogą wspomóc nasz układ odpornościowy i poprawić pracę układu pokarmowego. Owoce dojrzewają w październiku.
Nalewka z pigwy
1 kg owoców zasyp 1 kg cukru i zalej litrem spirytusu. Możesz do smaku dodać rodzynki lub jeśli wolisz wersję wytrawną - zioła.
Konfitura z pigwy
Aromatyczna konfitura pigwowa w zimowe dni doskonale wzbogaci smak herbaty.
1 kg owoców zasyp 1 kg cukru i zalej 1,5 szklanki wody. Możesz dodać 7 goździków lub kawałek startego kłącza imbiru.
Pigwę obierz i pokrój w drobną kostkę. Zasyp cukrem i zostaw na kilka godzin. Jeśli nie puści soku, dodaj wody i zacznij gotować na średnim ogniu. To czas, by dodać goździki lub imbir.
Po godzinie dodaj łyżeczkę soku z cytryny i gotuj jeszcze kwadrans. Przełóż do słoików.