Od wody w butelce do raka

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Choć ma tak zasadnicze znaczenie dla naszego przetrwania, bardzo często nie nadaje się do picia. Antybiotyki, leki przeciwdepresyjne, hormonalne i na płodność, kosmetyki do włosów i skóry, chemiczne środki do pielęgnacji trawników, odpady przemysłowe i rolnicze, azotany, herbicydy i pestycydy - to wszystko przedostaje się do zasobów wodnych. Uzdatniona woda wprowadzana jest ponownie do obiegu i wypływa z naszych kranów, nadal niosąc ze sobą śladowe ilości tych chemikaliów.

Jak podaje The Guardian, większość wód rzecznych, jeziornych, przybrzeżnych i gruntowych w Anglii nawet do 2020 r. nie spełni norm zanieczyszczeń, jakie ustaliła Unia Europejska, a ich skażenie wciąż się nasila. Z danych brytyjskiej Agencji Środowiska wynika, że zaledwie 17% angielskich rzek cieszy się "dobrym zdrowiem", co jest znaczącym spadkiem w stosunku do 29% w 2014 r. Co gorsza, prawie połowa wód gruntowych wykorzystywanych do zaopatrywania wodociągów publicznych jest zanieczyszczonych.

W Stanach Zjednoczonych sytuacja jest równie zła. Jak ujawniło dochodzenie prowadzone przez Associated Press w 2008 r., woda w publicznych wodociągach 24 największych metropolii zawiera leki, a także inne pospolite zanieczyszczenia, m.in. chlorek sodu, chlorek potasu i dwutlenek chloru, stosowany przez same zakłady uzdatniania wody.

Z kolei w Polsce w niektórych regionach (np. na Śląsku) mamy do czynienia z deficytem wody pitnej. Ze wszystkich państw Europy tylko Czechy charakteryzują się mniejszą jej ilością w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Odpowiadają za to nie tylko ograniczone zasoby, ale również jej słaba jakość. Szczególnie toksyczne są ścieki przemysłowe, niosące ładunek metali ciężkich, substancji ropopochodnych, azotanów i fosforanów, benzenu, fenoli, cyjanków i formaldehydu. Co więcej, naukowcy badający 40 głównych rzek zauważyli, że według kryterium biologicznego nie ma już w Polsce wód w I klasie czystości. W klasie II odnotowano 1,6% rzek, zaś w klasie III - 9,7%.

Nic więc dziwnego, że gwałtownie rośnie sprzedaż wody butelkowanej - w Stanach Zjednoczonych jej wartość w 2015 r. osiągnęła 15 mld dolarów.

Woda: zamknięta nie znaczy bezpieczna

Producenci wody butelkowanej zadają sobie wiele trudu, by przedstawić swój produkt jako krystalicznie czysty i rozlewany wprost u źródła, wśród górskich strumieni i pradawnych lodowców. Ale testy przeprowadzone w 2008 r. przez amerykańską Środowiskową Grupę Roboczą (EWG) ukazały obraz bardzo odbiegający od tej nieskażonej sielanki. Każda z przebadanych marek wody butelkowanej zawierała przynajmniej 8 różnych zanieczyszczeń, takich jak metale ciężkie, izotopy radioaktywne, kofeina, chlor, środki farmaceutyczne, nawozy sztuczne, produkty uboczne dezynfekcji, rozpuszczalniki, plastyfikatory i paliwa.

Badacze z University of Missouri, testując jakość handlowej wody butelkowanej, odkryli, że jedna z marek wywoływała zwiększenie wzrostu komórek raka piersi o 78% w porównaniu do próbek kontrolnych. Chociaż nie udało im się ustalić określonego związku lub związków chemicznych odpowiedzialnych za tę nagłą proliferację, zauważyli, że dodanie do próbki wody substancji blokujących estrogen powstrzymywało to zjawisko, co dowodzi, że następowała zmiana układu hormonalnego komórek (zaburzenie gospodarki hormonalnej).

Agencja Ochrony Środowiska (EPA) w Stanach Zjednoczonych oszacowała jak dotąd, że istnieje 87 tys. substancji chemicznych, głównie pochodzenia syntetycznego, zdolnych do wywoływania zaburzeń hormonalnych, które mogą wpływać na rozwój piersi¹, zwiększać ryzyko raka oraz zmieniać sposób regulacji niektórych genów².

Wprawdzie wiele firm odeszło już od stosowania opakowań z bisfenolem A (BPA), notorycznym sprawcą zaburzeń hormonalnych, powiązanym także z rakiem³, jednak plastik używany najczęściej do wyrobu butelek jednorazowych - politereftalan etylenu (PET lub PETE) - również niesie ze sobą zagrożenie nowotworem⁴. Przy ponownym wykorzystaniu tych butelek może dochodzić do wymywania z nich związków chemicznych, takich jak DEHA i ftalan benzylu butylu (BBP), będących kolejną potencjalną przyczyną zaburzeń hormonalnych⁵.

Badanie przeprowadzone na University of Texas w Austin istotnie ujawniło, że z wielu produktów mających zastąpić BPA i poliwęglan - produkowanych z żywic, akryli i tworzyw sztucznych - wymywane są związki chemiczne o działaniu estrogennym⁶. Z wielu przebadanych butelek i pojemników korzystają przede wszystkim dzieci, co jest szczególnie niepokojące, gdyż badania wykazują, że wczesne narażenie na wpływ chemikaliów imitujących estrogen zwiększa niebezpieczeństwo uszkodzeń genetycznych⁷.

Wysoką cenę za wodę butelkowaną płaci również środowisko. The Pacific Institute ocenia, że produkcja plastikowych butelek tylko w Stanach Zjednoczonych wymaga zużycia ponad 17 mln baryłek ropy naftowej (nie włączając w to energii potrzebnej do transportu). Do wyprodukowania 1 l wody butelkowanej konieczne jest zużycie średnio 3 l wody. W skali globalnej kupujemy i wyrzucamy co roku ok. 200 mld plastikowych butelek do wody, a większość z nich trafia na wysypiska śmieci, gdzie rozkładają się od 100 do 1000 lat.

Woda od projektanta

Chociaż 43% konsumentów zainteresowanych jest wodą butelkowaną wzbogaconą w elektrolity, witaminy i składniki mineralne, to oferowane pod egzotycznymi nazwami "udoskonalone" produkty wcale nie są aż tak zdrowe. Wiele z nich zawiera cukier lub sztuczne słodziki, takie jak aspartam wiązany z zaburzeniami neurologicznymi⁸.

Na domiar złego część z nich to po prostu filtrowana woda z kranu.

- Te dizajnerskie wody to jakiś żart - mówi Kristin McGary, terapeutka holistyczna z dyplomem w dziedzinie akupunktury i medycyny orientalnej z Boulder w stanie Kolorado. - Większość z nich to woda z odwróconej osmozy, do której dorzucane są jakieś substancje. Nie jestem nawet pewna, czy są one biologicznie dostępne.

Woda alkaliczna

Woda może mieć różną kwasowość lub zasadowość. Większość tej kranowej jest bliska wartości obojętnej (7 pH). Występująca naturalnie "twarda" woda ma odczyn bardziej alkaliczny i zawiera na ogół węglany wapnia i magnezu oraz inne składniki mineralne.

Wielu lekarzy alternatywnych zaleca używanie wody alkalicznej do picia, a wody o odczynie bardziej kwaśnym do czyszczenia (zarówno blatu kuchennego, jak i naszej skóry). Głównym argumentem przemawiającym za wodą alkaliczną jest to, że równoważy ona współczesną, silnie zakwaszającą dietę zachodnią, obfitującą w mięso i zboża, która przypuszczalnie przyczynia się do rozwoju raka i pogarszania zdrowia kości.

Rynek wody alkalicznej rozwija się więc w zawrotnym tempie. Według danych Beverage Marketing Corp. w 2016 r. w USA sprzedano ok. 105 mln l butelkowanej wody alkalicznej, nie licząc milionów litrów zakupionych w punktach napełniania pojemników. Gwałtownie zyskują popularność domowe urządzenia do alkalizacji wody, takie jak jonizatory, które oddzielają ujemnie naładowane jony węglanowe od dodatnio naładowanych jonów kwasowych, wytwarzając 2 strumienie wody: alkaliczny i kwasowy.

Prawdą jest, że komórki rakowe mogą mnożyć się w środowisku o niższym (bardziej kwasowym) pH niż komórki zdrowe, a guzy na ogół wykazują kwasowe pH⁹. Nie ma jednak badań jednoznacznie potwierdzających, że całościowa zmiana poziomu kwasowości ludzkiego organizmu jest możliwa.

Kompleksowe badanie 8 278 cytatów i 252 streszczeń, mające na celu poszukiwanie dowodów istnienia związku przyczynowego pomiędzy kwasowym lub zasadowym odczynem diety, wodą alkaliczną i występowaniem raka, nie potwierdziło takiego powiązania¹⁰. Jednak z drugiej strony przestrzeganie diety alkalicznej może mieć inne pośrednie korzyści dla organizmu¹¹, a pacjenci twierdzą, że czerpią z niej wielki pożytek (zwłaszcza w przypadku cukrzycy, dny moczanowej, nadciśnienia i otyłości). Udowodniono też, że woda jonizowana zwiększa przyswajanie składników odżywczych, a zmniejsza masę ciała i poziom trójglicerydów we krwi oraz hamuje odkładanie się tłuszczu w wątrobach szczurów karmionych dietą wysokotłuszczową¹².

Wielu lekarzy i terapeutów zapewnia, że alkalizacja organizmu jest pomocna. Jeszcze inni, jak dr Michael Greger z Takoma Park w stanie Maryland, wierzą wręcz w uzdrawiającą moc wody alkalicznej. Lekarka z Nowego Jorku, dr Sherry A. Rogers, specjalista medycyny środowiskowej, używa jej w swej praktyce, ponieważ, jak mówi, w widoczny sposób poprawia stan pacjentów. Dr Rogers uważa również, że z jakiegoś powodu dwuwęglan sodu (soda oczyszczona) i inne alkalizatory chemiczne nie wywołują takiego samego efektu, jak jonizujące urządzenie do alkalizacji.

Pomijając wszystko, zdaniem dr Rogers jakość wody to w kwestiach zdrowotnych jedynie kropla w morzu.

- Jest tyle innych elementów toksycznego obciążenia i ogólnego obrazu ludzkiego zdrowia, które trzeba brać pod uwagę. A poza tym nie znajdziemy nigdzie czystej wody, nawet jeśli ją przedestylujemy, ponieważ zawsze będzie zawierała jakieś substancje - chociażby aluminium z samego urządzenia - albo coś innego.

Woda i odwrócona osmoza

Jednym z najskuteczniejszych procesów filtracji (stosowanym przez zakłady wodociągowe) oraz uzdatniania wody butelkowanej jest odwrócona osmoza. Stosowane w niej urządzenia nie tylko posiadają filtry węglowe, ale też wymuszają przepływ wody pod ciśnieniem przez półprzepuszczalną membranę z tworzywa sztucznego o średnicy porów wynoszącej w przybliżeniu 0,0001 mikrona.

Proces ten eliminuje pierwotniaki Cryptosporidium i pasożytnicze Giardia lamblia, bakterie (Salmonella, E. coli), wirusy oraz substancje chemiczne, m.in. sód, chlorki, metale ciężkie (jak ołów) oraz trucizny (arsen, i rad), lecz usuwa także pożyteczne składniki mineralne, np. magnez i potas, które są niezbędne dla organizmu. Chociaż nie prowadzono dotąd badań nad wodą z odwróconej osmozy i jej wpływem na organizm, istnieją dowody, które sugerują, że może ona nie być najlepszym wyborem.

- Mam pacjentów, którzy twierdzą, że są dobrze nawodnieni i codziennie wypijają litry wody z odwróconej osmozy - opowiada Kristin McGary. - Ale gdy przychodzą wyniki badań laboratoryjnych, prawie zawsze znajduję w nich 3-4 markery klinicznego odwodnienia.

Woda i destylacja

Głodna woda budzi równie wiele kontrowersji. Destylacja - podczas której woda jest podgrzewana, aż zamieni się w parę, a następnie kondensowana ponownie do stanu ciekłego - to jeden z najłatwiejszych i najtańszych sposobów jej oczyszczania. W procesie tym oddzielane są składniki mineralne powodujące twardość wody, a także zanieczyszczenia, takie jak bakterie, wirusy, cysty, metale ciężkie i inne skażenia chemiczne. Jeżeli urządzenie do destylacji wyposażone jest w ujście pary, można w nim usunąć z wody nawet lotne związki organiczne, które w innym przypadku mogłyby w drodze kondensacji trafić z powrotem do wody.

Po usunięciu wszystkich składników mineralnych i innych zanieczyszczeń woda staje się jeszcze bardziej skuteczna jako rozpuszczalnik, co jest źródłem zarówno wiązanych z nią korzyści, jak i zagrożeń. Wielu jej zwolenników twierdzi, że używanie wody destylowanej to skuteczny sposób oczyszczania organizmu z niepożądanych produktów odpadowych, patogenów oraz związków nieorganicznych i składników mineralnych, których komórki nie potrafią przyswoić. Wyjaśniają oni, że woda destylowana wiąże się z tymi odpadami, dzięki czemu łatwiej usunąć je z organizmu

Inni terapeuci uważają jednak, że ta tzw. głodna woda wypłukuje z organizmu również witaminy i minerały, co powoduje niedobory o potencjalnie katastrofalnych rozmiarach¹³. Co więcej, badania pokazują, że spożywanie wody, która zawiera składniki mineralne, takie jak wapń i magnez, może obniżać ciśnienie krwi, a nawet zmniejszać ryzyko zawału serca¹⁴.

Co więc nam pozostaje? Picie wody z plastikowych butelek nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ szeroki wachlarz obecnych w niej zanieczyszczeń sumuje się i powiększa całkowite obciążenie toksyczne organizmu. Jeżeli jesteśmy zmuszeni pić ją np. w podróży, nie powinniśmy zostawiać jej na słońcu ani w nagrzanym samochodzie, ponieważ ciepło i promieniowanie ultrafioletowe dodatkowo nasilają uwalnianie szkodliwych chemikaliów z opakowania, podobnie jak podczas podgrzewania plastikowych butelek w kuchence mikrofalowej lub mycia ich w zmywarce w celu ponownego użycia⁶.

Zdecydowanie najlepszą wodą pitną jest źródlana, czerpana wprost do pojemników ze szkła lub stali nierdzewnej - pod warunkiem, że źródło zostało przebadane pod kątem skażeń.

- Dzika woda jest najlepszą na naszej planecie - mówi Kristin McGary. - Nic nie pobije wody pochodzącej ze świeżego źródła w wysokich górach.

Na drugim miejscu wśród dostępnych rozwiązań znajdują się urządzenia do filtrowania wody z kranu. By uzyskać najlepsze rezultaty, pomyśl o połączeniu kilku różnych systemów, np. stosując filtr z węglem drzewnym w jednej linii z urządzeniem do jonizacji wody.