Nasze magazyny
Jak wyglądają zajady?
Początkowo na przesuszonej skórze – zwykle w jednym, ale czasem w obu kącikach ust – pojawia się zaczerwienienie, a następnie drobne, powierzchowne pęknięcia. Skóra w tym miejscu staje się nierówna, spierzchnięta, lekko się łuszczy, a pęknięcia (nadżerki) stają się bolesne przy każdym, zwłaszcza szerszym otwieraniu ust. Jeżeli infekcja ma podłoże grzybicze, zmiany mogą przybrać formę białoszarego, swędzącego nalotu. W przypadku infekcji bakteryjnej (np. zakażenia gronkowcem złocistym) zajady mogą mieć postać strupów w kolorze miodu.
Jakie są przyczyny zajadów?
Zajady w kątach ust zwykle są wywołane przez zakażenie o podłożu grzybiczym (Candida albicans) lub bakteryjnym (gronkowce, paciorkowce), ale przyczyną może być też np. alergia na nikiel, wchodzący w skład stali nierdzewnej, z której wytwarzane są sztućce. Zajady występują najczęściej u osób z czynnikami sprzyjającymi ich rozwojowi, takimi jak nawykowe oblizywanie warg, szerokie otwieranie ust, obniżenie odporności, anemia, niedożywienie, niedobory witamin i żelaza. Zapalenie w kącikach ust może być również następstwem nadmiernego ślinienia się lub – przeciwnie – nadmiernej suchości jamy ustnej, a także wynikiem niepożądanego działania niektórych leków, np. izotretynoiny czy tetracykliny. Zdarza się, że nawracające zajady są objawem chorób ogólnoustrojowych, np. cukrzycy czy zakażenia wirusem HIV.
Zajady a brak witamin
Ważnym czynnikiem sprzyjającym występowaniu zajadów jest niedobór witamin z grupy B, C, A, E oraz żelaza. Kluczową rolę zdaniem specjalistów odgrywa brak witamin z grupy B, zwłaszcza B2, która wraz z witaminą A odpowiada za stan błon śluzowych i skóry, ale również B12, B1, B6 i kwasu foliowego.
Jak leczyć zajady?
Leczenie zajadów polega na ograniczeniu czynników sprzyjających ich powstawaniu oraz na łagodzeniu objawów, co zwykle sprowadza się do miejscowego stosowania maści czy innych specyfików o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. W aptekach dostępne są różne preparaty bez recepty, które można stosować na zajady – są to maści o działaniu przeciwbakteryjnym (np. Tribiotic), przeciwgrzybiczym (np. z klotrimazolem lub mikonazolem), maści z witaminami (np. B2 Hec), maść cynkowa i inne maści o działaniu ściągającym i przeciwzapalnym, łagodzące zmiany skórne. Jeżeli takie leczenie nie przyniesie efektów w ciągu dwóch tygodni lub zajady często nawracają, trzeba udać się do lekarza rodzinnego lub dermatologa. W razie potrzeby można wykonać posiew ze zmian, aby zidentyfikować rodzaj patogenów i zastosować odpowiedni lek.
Jeśli nie mamy dostępu do kremów i maści z apteki, można spróbować leczenia metodami domowymi, do których należą: smarowanie miodem, oliwą z oliwek, sokiem z aloesu czy żyworódki pierzastej, przykładanie czosnku, świeżego ogórka oraz picie mleka z rozpuszczonymi drożdżami (źródło witamin z grupy B). W celu uzupełnienia niedoborów warto zastosować suplementację witamin z grupy B i żelaza.
Zajady u dzieci
W przypadku dzieci najczęstszą przyczyną zajadów jest niedostateczna higiena (np. wkładanie do buzi nieumytych rąk i brudnych przedmiotów) oraz intensywne ślinienie się w czasie ząbkowania. Poza tym niemowlaki ssą smoczek i często nawykowo oblizują usta, co również sprzyja zajadom. Aby ograniczyć ich występowanie, trzeba dbać o higienę rąk, buzi i jamy ustnej maluchów, regularnie wymieniać smoczki, szczoteczki do zębów oraz nawilżać usta i twarz kremem ochronnym.
- Jabłońska S., Majewski S., Kandydoza kątów ust. Zajady, w : Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, s. 89 ,Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- U. Papierz, A. Żegota, A. Dudko, S. Kłosek, Zapalenie kątów ust – jak nie popełnić błędu, Dermatologia po dyplomie 5/2018.
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31464357/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29256466/
