Nasze magazyny
Gdy wciągamy powietrze nosem, jego strumień rozchodzi się do 4 par dużych komór schowanych w kościach twarzy. Tam wchodzi w kontakt z błoną śluzową - mokrą i lepką tkanką, której zadaniem jest wyłapywanie intruzów. Poza tym zatoki służą do ogrzewania i nawilżania powietrza, którym oddychamy. Błona, która je wyścieła, powoli acz nieubłaganie produkuje śluz. Jego nadmiar jest usuwany przez rzęski, które ją porastają i cały czas falują. Jeśli ujścia zatok działają należycie, pozwalają na ciągły przepływ śluzu i oczyszczanie tych jam z drobinek kurzu i mikrobów. Jednak gdy z jakiejś przyczyny dojdzie do obrzęku błony śluzowej i nastąpi zamknięcie ujścia, pojawia się zapalenie zatok. Uniemożliwione jest prawidłowe odprowadzanie wydzieliny. Zależnie od wielkości obrzęku możemy obserwować ropną wydzielinę lub jej brak. A sama choroba może mieć ostry lub przewlekły przebieg.
Źle działające zatoki
Najczęściej zapaleniu zatok winne są bakterie, grzyby, wirusy lub pierwotniaki. Ale zdarza się, że cierpimy z powodu czynników środowiskowych lub wskutek nadużywania sprejów do nosa. Zdaniem prof. Nathana H. Lentsa można za to winić m.in. nasz system odprowadzania wydzieliny. O ile w przypadku zatok czołowych i przynosowych możliwe jest odprowadzenie śluzu w dół, o tyle przewód odprowadzający go z największej pary zatok szczękowych zlokalizowany jest w górnej części tych struktur. Jeśli więc ze względu na obecność mikrobów lub nadmiar używanych specyfików wydzielina gęstnieje, rzęski muszą dosłownie przepchać ją w górę i przecisnąć przez wąski, najczęściej obrzęknięty otwór.
To właśnie z tego powodu często alergie i zwykłe przeziębienia prowadzą do wtórnych bakteryjnych zapaleń zatok przynosowych. Stąd też zwykle pacjenci cierpiący na ten rodzaj infekcji odczuwają chwilową ulgę w pozycji leżącej, gdy rzęski nie muszą walczyć z grawitacją. Przewlekłe stany zapalne bardzo często mają podłoże grzybicze, mogą powodować powstawanie polipów. Są też trudne do leczenia, szczególnie ze względu na specyficzną, wypustkową budowę tej części układu oddechowego. Czasami jedna niedoleczona infekcja zatok powoduje wielokrotne nawracanie zapaleń.
Zdarza się, że pacjenci czują bóle głowy, a nie łączą ich z zatokami. W efekcie chodzą z niezdiagnozowanym zapaleniem zatok, które z upływem tygodni staje się coraz trudniejsze do leczenia.
Znajdź przyczynę problemów z zatokami
Jednymi z pierwszych objawów infekcji są złe samopoczucie, drażliwość, podenerwowanie, zmęczenie, ból głowy. Wkrótce zaczynają im towarzyszyć wodnisty, śluzowy lub ropny katar, uczucie zatkania nosa, a w stanach ostrych gorączka.
Doraźnie pomaga zmniejszenie wydzielania śluzu, natomiast długofalowo niezbędne jest wzmocnienie odporności. Podczas indywidualnych konsultacji wnikliwie analizujemy sposób odżywiania, styl życia, towarzyszące dolegliwości, wpływ drobnoustrojów patogennych, takich jak pasożyty, grzyby czy wirusy, aby odkryć i wyeliminować przyczynę lub przyczyny wywołujące albo zaostrzające stan zapalny.
Oczywiście pierwsza z nich to osłabiona odporność, następne na liście są przerost grzybów i drożdżaków, alergie, nietolerancje pokarmowe, spożywanie nabiału albo cukru. Inną przyczyną mogą być też stany zapalne zębów, zakażenia pasożytnicze, nieprawidłowości anatomiczne, tj. skrzywienie przegrody nosowej, choroby przewlekłe, np. mukowiscydoza lub astma, a nawet zanieczyszczenie środowiska. Z perspektywy medycyny chińskiej przewlekłe stany zapalne zatok mogą wiązać się z:
- nadmiarem wilgoci i śluzu,
- niedoczynnością śledziony,
- gorącem wątroby, gdy organ ten nie nadąża z procesami detoksykacji,
- osłabieniem energetyki płuc,
- osłabieniem i wychłodzeniem nerek.
Koniec z zatkanymi zatokami
Wiele dostępnych środków działa przeciwbólowo lub tymczasowo udrażnia błony śluzowe, niestety nie lecząc ani nie dając trwałej ulgi.
Aby trwale pozbyć się stanów zapalnych zatok, często należy usunąć przyczynę ich powstania, która, jak już wiemy, często manifestuje się nie tylko w układzie oddechowym, ale też na poziomie innych narządów.
W terapii bardzo istotne jest odpowiednie nawodnienie organizmu - ok. 30 ml na kilogram masy ciała, nie wliczając do tego bilansu kawy, mocnej herbaty ani kolorowych napojów. Często wskazana jest eliminacja produktów śluzotwórczych, takich jak mleko krowie i jego przetwory, cukier, słodycze, banany, pszenica oraz zrobione z niej chleb czy makaron.
Kolejny krok to wykluczenie alkoholu, szczególnie na bazie drożdży.
Zamiast tego należy sięgnąć po działające przeciwzapalnie i wspierające rozpuszczanie śluzu buliony, zupy warzywne, a latem i wiosną świeżo wyciskane soki. Dobrze jest dodawać do potraw przeciwzapalne przyprawy - pieprz cayenne, kurkumę, imbir, kozieradkę i tymianek. Osobiście polecam przygotowanie syropu z czosnku i cebuli, bowiem wspaniale rozrzedza wydzieliny, a przy tym działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i przeciwwirusowo. Do jedzenia można również dodać świeżo utartego chrzanu, który znakomicie oczyszcza organizm z wydzieliny. Warto też polubić daikon - rzodkiew japońską, która rozpuszcza śluz, eliminując jego zaleganie w pasażach oddechowych.
W zredukowaniu stanu zapalnego zatok, a nawet trwałym usunięciu przyczyny, niezwykle pomocne są zioła. Zwykle dobieram receptury indywidualnie pod kątem potrzeb pacjentów. W moich mieszankach często znajdują się ziele tymianku, kwiat bzu czarnego, ziele krwawnika, kora pau'darco, korzeń lukrecji oraz owoc berberysu. Zalecam też stosowanie wyciągów z jeżówki, gorzknika lub traganka ze względu na ich silne właściwości antyseptyczne. Substancje czynne w nich zawarte działają jak naturalne antybiotyki.
Doradzam także jedzenie ananasa oraz papaji, które pomagają zmniejszyć stan zapalny, podobnie jak zawarte w nich enzymy bromelaina i papaina przyjmowane między posiłkami. Na stole jak najczęściej powinny gościć też zakwas buraczany oraz inne kiszonki. Kisić można naprawdę wszystkie warzywa, nie tylko ogórki i kapustę!
Istotnym elementem terapii jest uzupełnienie witamin A i C oraz bioflawonoidów i kwercetyny.
Jeżeli istnieje podejrzenie, że przyczyną zapalenia zatok jest alergia lub nietolerancja pokarmowa, warto obserwować swoje reakcje na różne produkty. Najlepiej jest prowadzić dzienniczek żywienia i zapisywać wszystko, co się jadło w ciągu dnia przez tydzień, odnotowując niepożądane reakcje na pokarmy, wzmożoną produkcję śluzu, ból lub pogorszenie samopoczucia. Dzięki temu łatwiej będzie wyeliminować niepożądane reakcje organizmu.
Z praktyki wiem, że niezwykle pomocne mogą okazać się również irygacje nosa roztworem soli oraz sody. Zabieg ten znakomicie odśluzowuje i nawilża śluzówki. Dla wzmocnienia efektu antyseptycznego do roztworu można dodać srebra koloidalnego. Dobre efekty dają również inhalacje z gorącej wody z dodatkiem olejku eukaliptusowego, sosnowego, tymiankowego lub z drzewa herbacianego. Ulgę przynoszą też ciepłe kompresy z soli lub gorczycy przykładane na zatoki. Powodują one rozluźnienie wydzieliny i redukcję stanu zapalnego.
Ponadto trzeba zwrócić uwagę, by powietrze w pomieszczeniach nie było wysuszone. Zapobiegnie temu wietrzenie, używanie nawilżacza oraz oczyszczanie powietrza, szczególnie w sypialni (zwłaszcza gdy za oknem mamy smog).
A skoro o tym mowa, to kolejnym krokiem do usunięcia choroby są codzienne ćwiczenia oddechowe, które umożliwią wzmocnienie płuc i wesprą usunięcie patogennego śluzu.
Osoby, które przyjmowały antybiotyki, koniecznie powinny przez kilka tygodni zażywać probiotyki oraz prebiotyki.
Joanna Brejecka-Pamungkas
