Przegląd danych z setek badań klinicznych z udziałem prawie 1 mln osób wzbudza kontrowersyjne i jest powodem do ciągłych debat. Badacze odkryli, że tylko kilka z 16 popularnych suplementów i tylko 1 z 8 ocenianych diet miały zauważalny wpływ na wyniki sercowo-naczyniowe. Kwas foliowy, ograniczenie soli i dieta o bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 wykazały pewne korzyści.
Co najmniej jedno doniesienie wykazało niekorzystne skutki przyjmowania wapnia razem z witaminą D - zwiększało to ryzyko udaru, prawdopodobnie dlatego, że zwiększała się krzepliwość krwi i twardnienie tętnic.
Autorzy badania podkreślają, że często marnujemy pieniądze, wydając je na coś, co w ogóle nie pomaga. Suplementy, co do których nie potwierdzono ochronnego działania na układ sercowo-naczyniowy to większość witamin z grupy B, witamina A, C, D, E, a także beta-karoten, wapń, żelazo, antyoksydanty i multiwitaminy.
Z badanych suplementów jedynie kwas foliowy i kwasy tłuszczowe omega-3 wykazywały pewne pozytywne działanie na układ krążenia. Przyjmowanie kwasu foliowego zmniejszało ryzyko udaru. Jednak istnieją pewne wątpliwości co do sformułowanych wniosków, gdyż badania zostały przeprowadzone w Chinach, gdzie występują deficyty kwasu foliowego w przeciętnej diecie. Nie ma pewności, że ochronne działanie kwasu foliowego potwierdzi się u osób bez niedoborów witaminowych.
Kwasy omega-3 przyjmowane w dużych dawkach zmniejszały liczbę chorób sercowo-naczyniowych. Jednak najlepsze efekty suplementacji uzyskały osoby, które na co dzień spożywały bardzo mało ryb i owoców morza (naturalnych źródeł omega-3).
Podobne wątpliwości dotyczyły skuteczności diet o potencjalnym działaniu ochronnym na serce. Powszechnie okrzyknięta jako najzdrowsza dla serca dieta śródziemnomorska poddana została ponownej analizie. Wykryto nieścisłości metodologiczne i uznano, że dieta śródziemnomorska ma jedynie neutralne działanie na układ krążenia. Ostatecznie nie potwierdzono leczniczych właściwości diety śródziemnomorskiej na układ sercowo-naczyniowy.
Jedyną interwencją dietetyczną, która wykazywała wyraźne korzyści zdrowotne było ograniczenie spożycia soli. Dieta niskosodowa zmniejszała ryzyko śmierci z powodów sercowo-naczyniowych u osób z nadciśnieniem tętniczym. Dodatkowo, u osób z prawidłowym ciśnieniem krwi obniżała ryzyko zgonu niezależnie od przyczyny.
W przypadku analizowanych diet, jak i suplementów pojawiają się pewne wątpliwości, gdyż badania rzadko uwzględniają indywidualną wrażliwość organizmu na poszczególne składniki odżywcze. Przykładowo, u niektórych osób niewielki dodatek soli w diecie może powodować wzrost ciśnienia tętniczego, a u innych nawet znaczna zawartość soli nie wpłynie na wartość ciśnienia. Badania żywieniowe są często trudne do interpretacji, gdyż nie traktują badanych osób indywidualnie, tylko jako jednolitą zbiorowość.
Źródło: DOI: 10.7326/M19-0341