Przedwczesne siwienie

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Siwienie jest jedną z oznak starzenia się organizmu, zupełnie naturalną w pewnym wieku. Czasem zdarza się jednak, że włosy tracą kolor dużo wcześniej, niż moglibyśmy się tego spodziewać. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn takiej sytuacji: od nieprawidłowo zbilansowanej diety po poważne choroby. Pigmentacja włosów jest ściśle powiązana z procesem ich rozwoju. Za ich kolor odpowiada melanina, czyli endogenny biopolimer, którego synteza przebiega w melanocytach w fazie wzrostu, czyli anagenie¹.

Kluczową rolę w tym procesie, zwanym melanogenezą, odgrywają enzymy: tyrozynaza, TRP1 (tyrosinase-related protein 1) i TRP2. Pigment przenoszony jest głównie do kory włosa, w niewielkim stopniu do rdzenia i bardzo rzadko do powłoczki. Wraz z końcem fazy anagenu zatrzymuje się proces syntezy melaniny, która w fazie przejściowej rozwoju włosa (katagenie) jest usuwana przez fagocyty i komórki Langerhansa oraz keratynocyty zewnętrznej pochewki korzenia włosa².

Ponieważ cykl włosowy nie jest zsynchronizowany, część komórek odpowiadających za pigmentację wędruje wówczas do tych mieszków włosowych, które aktualnie znajdują się w fazie anagenu. Każdy mieszek włosowy przechodzi 7-15 cykli wzrostu. Włosy siwe rozwijają się w tym samym trybie (anagen, katagen, telogen, egzogen), jednak charakteryzują się szybszym wzrostem.

Siwienie może pojawiać się zatem jako genetycznie regulowane wyczerpanie rezerwuaru melanocytów, redukcja aktywności tyrozynazy bądź defekt w aktywacji i migracji komórek³. Ponieważ ze starzeniem się organizmu w naturalny sposób spada ilość melaniny, już po 30. r.ż. rośnie prawdopodobieństwo pojawienia się większej ilości siwych włosów. Wraz z wiekiem obniża się w organizmie poziom wielu składników mineralnych, co jest związane z ich gorszą przyswajalnością i częstszym występowaniem przewlekłych schorzeń. Spada np. poziom krzemu, którego niedobór znacząco wpływa na siwienie włosów i większą ich łamliwość.

Z wiekiem zachodzą również istotne zmiany hormonalne. Zdaniem części badaczy estrogeny działają korzystnie na włosy, wydłużając fazę anagenu, a ich niedobór doprowadza do rozlanego przerzedzenia włosów z tendencją do siwienia⁴. To dlatego u kobiet w okresie okołomenopauzalnym bardzo charakterystyczne jest cofanie się czołowej linii owłosienia. Te naturalne procesy starzenia nie są jednak jedyną możliwą przyczyną siwienia włosów.

Często pojawia się ono u młodych osób, co może być objawem innych schorzeń. Wykazano związek przedwczesnego siwienia z różnymi zaburzeniami autoimmunologicznymi, jak bielactwo, niedokrwistość złośliwa, choroby tarczycy czy uwarunkowany genetycznie zespół Wernera, charakteryzujący się przedwczesnym starzeniem całego organizmu⁵.

Spośród tych przyczyn szczególnie istotne są zaburzenia tarczycy. U osób z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy obserwuje się nadmierną utratę włosów w mechanizmie telogenowym, a w chorobie Hashimoto także przedwczesne siwienie i łysienie plackowate⁶. Przyspieszona depigmentacja może pojawiać się również w chorobie Gravesa-Basedowa⁷.

Naukowcy wciąż spierają się, czy w tych przypadkach utrata naturalnego koloru włosów jest efektem złożonych mechanizmów immunopatologicznych czy też bezpośredniego wpływu hormonów. Wiadomo jednak, że receptory dla hormonów tarczycy zlokalizowane są na fibroblastach i keratynocytach mieszka włosowego, przez co odpowiadają za tempo wzrostu i jakość włosa.

Ponadto hormony te regulują także metabolizm i podaż tlenu, a zaburzenie tych procesów powoduje, że do mieszka dociera mniej substancji odżywczych niezbędnych dla jego rozwoju. Dlatego poszukując przyczyn przedwczesnego siwienia, warto oznaczyć poziom hormonów tarczycy (TSH, FT3 i FT4).

Istnieje również cały szereg czynników środowiskowych, które mogą zaburzać pigmentację włosów. Wyeliminowanie tych szkodliwych i wprowadzenie kilku zmian do codziennego trybu życia może opóźnić albo spowolnić siwienie.

Palenie papierosów

Regularne palenie przyspiesza procesy starzenia się organizmu, powodując szarzenie cery, szybsze pojawienie się zmarszczek czy właśnie siwienie⁸. W jednym z badań, w którym uczestniczyło ponad 600 pacjentów w wieku powyżej 30 lat, porównywano stan włosów palaczy z osobami niepalącymi. We wszystkich grupach wiekowych, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, wykazano związek między paleniem a występowaniem siwych włosów, a u panów także łysiną⁹!

Stres oksydacyjny

Starzenie się organizmu w dużym stopniu powiązane jest z aktywnością wolnych rodników i stresem oksydacyjnym. Okazuje się, że wpływa to bezpośrednio na kondycję włosów. Analiza mikroskopowa siwych mieszków włosowych w fazie anagenu pokazała, że stres oksydacyjny powoduje w nich apoptozę (zaprogramowaną śmierć) melanocytów¹⁰. Również hodowane pigmentowe mieszki włosowe narażone na stres oksydacyjny wykazywały zwiększoną apoptozę melanocytów w cebulkach włosów.

Zdaniem autorów tego badania to wysoki stres oksydacyjny prowadzi do selektywnego, przedwczesnego siwienia mieszków włosowych. Z drugiej strony zmiana koloru włosów może wynikać z niedoborów antyoksydantów, które powinny neutralizować aktywność wolnych rodników. Badania przeprowadzone wśród pacjentów cierpiących na bielactwo - będące jedną z przyczyn siwienia - wykazały u nich niskie stężenia przeciwutleniaczy enzymatycznych i nieenzymatycznych, przede wszystkim ubichinolu i witaminy E¹¹.

Z kolei inni badacze na podstawie swoich obserwacji doszli do wniosku, że główną przyczyną uszkodzeń oksydacyjnych melanocytów w siwych włosach jest niedobór katalazy - enzymu katalizującego proces rozkładu nadtlenku wodoru do wody i tlenu¹².

Wszystkie te eksperymenty i badania sugerują, że kluczowe jest unikanie stresu oksydacyjnego - najlepiej poprzez dostarczenie organizmowi dużej ilości przeciwutleniaczy zwalczających wolne rodniki. Zdecydowanym liderem jest tu witamina C, która wyłapuje i neutralizuje wolne rodniki, zanim te zdążą uszkodzić komórki. Znajdziesz ją nie tylko w cytrynie - duże większe ilości witaminy C zawierają papryka, pomarańcza, papaja, jarmuż czy brukselka.

Do wymiataczy wolnych rodników należą również witamina E (chroni błony komórkowe i opóźnia proces starzenia) i beta-karoten (prowitamina A). By dostarczyć je organizmowi w odpowiedniej ilości, sięgaj po pomidory, pestki dyni, orzechy, kiełki pszenicy, razowe pieczywo, kasze i ryby.

Witaminy z grupy B

Kobalamina, czyli witamina B₁₂, nie tylko reguluje produkcję erytrocytów (czerwonych krwinek), zapobiegając niedokrwistości, ale również okazuje się mieć kluczowe znaczenie dla kondycji cery i włosów. Jej przewlekły niedobór może powodować rozjaśnienie włosów, a badania wykazują, że stabilizuje ona przebieg początkowej fazy anagenu¹³.

Jeszcze ciekawsze obserwacje dotyczą wpływu witaminy B₅ (pantotenianu wapnia) na włosy. Okazuje się, że może ona cofać przedwczesne siwienie. We wstępnej próbie klinicznej u 7 młodych kobiet, które stosowały 200 mg witaminy B₅, udało się zredukować łączną liczbę siwych włosów z 512 do 213¹⁴.

Obie te witaminy przyczyniają się również do wzrostu większej ilości włosów poprzez stymulowanie wchłaniania witamin przez organizm i poprawę rozwoju komórek. Podobną rolę odgrywa również biotyna, czyli witamina B₇, nie bez przyczyny nazywana witaminą piękna - skutkami jej niedoboru są zmiany skórne, stany zapalne, a także wypadanie włosów.

Najlepszymi źródłami kobalaminy w diecie są mięso wołowe, jajka, ryby, mleko i żółte sery. Z kolei pantotenian wapnia i biotynę można znaleźć w wątrobie, otrębach pszennych, orzechach, mleku i jego przetworach.

Drożdże

Warto zwrócić uwagę na ten niepozorny składnik tradycyjnej kuchni. Drożdże są nie tylko doskonałym źródłem łatwo przyswajalnego białka, ale również prawdziwą witaminową bombą. Zawierają duże ilości witamin z grupy B oraz kwas pantotenowy, który m.in. poprawia pigmentację i stan włosów. Objawami jego niedoboru są zaburzenia układu nerwowego, omdlenia, wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, łysienie i zmiany skórne¹⁵.

Minerały

W licznych próbach klinicznych naukowcy sprawdzają, czy przedwczesne siwienie może mieć związek z niedoborami określonych składników mineralnych. W jednym z badań określano poziom żelaza, niemiedzi i cynku u pacjentów poniżej 20. r.ż., którzy zmagali się z przedwczesnym siwieniem (wprowadzono kryterium co najmniej 10 siwych pasem)¹⁶. Ich wyniki porównano z grupą kontrolną dopasowaną pod względem wieku i płci.

Okazało się, że u pacjentów cierpiących na przedwczesne siwienie odnotowano znacząco niższe stężenie miedzi w surowicy krwi w porównaniu do grupy kontrolnej. Z kolei zupełnie odwrotne wyniki odnotowano w przypadku poziomu żelaza: to zdrowe osoby miały dużo niższe poziomy. Nie wykazano za to istotnych różnic w przypadku stężenia cynku.

Choć badanie to nie dowiodło, że przedwczesnemu siwieniu towarzyszy niedobór żelaza, inni naukowcy donoszą, że poziom tego pierwiastka wpływa jednak na pigmentację włosów. Żelazo uczestniczy bowiem w aktywacji tyrozynazy - metaloenzymu niezbędnego w procesie melanogenezy¹⁷. W innym badaniu wykazano, że regularne przyjmowanie suplementu krzemu (przez 9 miesięcy) powoduje znaczną poprawę kondycji włosów, które stają się grubsze, mocniejsze i bardziej elastyczne¹⁸. Dzięki temu pierwiastek ten pośrednio wpływa również na aktywność komórek odpowiedzialnych za pigmentację.

Pojawiają się również doniesienia o tym, że niektóre które etapy melanogenezy zaangażowany jest wapń¹⁹. Niektórzy badacze sugerują, że na przedwczesne siwienie narażone są osoby z osteopenią, u których notuje się obniżony poziom wapnia i witaminy D₃. Nie przeprowadzono co prawda badań klinicznych na temat ewentualnej roli słonecznej witaminy w procesach pigmentacji włosów, jednak badania epidemiologiczne wykazują, że osoby cierpiące na przedwczesne siwienie rzeczywiście mają obniżone poziomy zarówno wapnia, jak i D₃²⁰.

Prawdopodobnie zatem na kolor naszych włosów wpływa utrzymanie zarówno odpowiednich poziomów witamin (D₃, E, A, z grupy B), jak i minerałów. Oznacza to, że zbilansowana dieta stanowi podstawę pielęgnacji włosów.

Zioła dla ogólnej regeneracji

Poza racjonalną dietą kondycję włosów można poprawić dzięki herbatkom ziołowym. Skrzyp polny działa regenerująco i remineralizująco, a jako bogate źródło krzemu, potasu i flawonoidów korzystnie wpływa na tkanki szybko rosnące, w tym włosy, paznokcie i skórę. Działając przeciwdrobnoustrojowo i przeciwzapalnie, wzmacnia warstwę naskórka i oczyszcza skórę.

Ziele skrzypu jest stosowane również wewnętrznie, w formie naparów lub odwarów. Przywraca zniszczonej z różnych powodów skórze świeżości, elastyczność, poprawia jej wygląd i kondycję, zmniejsza skłonność do przetłuszczania i stanów trądzikowych. Zapobiega łamliwości i kruchości paznokci. Wzmacnia włosy i zapobiega ich wypadaniu, przetłuszczaniu i łupieżowi²¹. Również pokrzywa wpływa na kondycję włosów. Można używać jej w postaci herbatki lub płukanki do włosów. Stosowana regularnie zapobiega wypadaniu włosów, łupieżowi i tendencji do przetłuszczania się.

Owoc amli

Tzw. agrest indyjski (Emblica officinalis), czyli amla, stosowany jest w postaci proszku, maceratu lub naparu jako środek pielęgnujący i wzmacniający włosy i skórę. Jego owoc dodaje włosom blasku i grubości, zmiękcza je, pogłębia i ożywia naturalny kolor, jednocześnie opóźniając przedwczesne siwienie²². Wmasowany w skórę głowy wzmacnia cebulki włosów, przyspiesza porost oraz działa przeciwłupieżowo i przeciwzapalnie. Dzięki wysokiej zawartości tanin zmniejsza również przetłuszczanie się włosów.

Maskujące płukanki

Naturalne napary przyciemniające włosy, np. z czarnej herbaty, szałwii, tymianku, rozmarynu lub lawendy, ukrywają siwiznę, dlatego warto stosować je miejscowo, kiedy już pojawią się szare pasma. Podobne działanie posiada płukanka z łupin orzechów włoskich, którą można samodzielnie przygotować w domu. Należy jednak pamiętać, że efekty pojawiają się wyłącznie wtedy, gdy napary i płukanki stosuje się regularnie. Przykładowo płukankę z czarnej herbaty powinno się przygotowywać 2-3 razy tygodniowo.

Zaparz 2 łyżki czarnej herbaty z 1 łyżeczką soli, gotuj przez 2 min i usuń z ognia. Przecedź i wystudź napar, a następnie umyj nim włosy. Poczekaj, aż wyschną i tego dnia nie myj ich już szamponem.

Pielęgnacja

Warto pamiętać, że siwe lub siwiejące włosy są dużo słabsze, zatem bardziej podatne na czynniki zewnętrzne. Dlatego nie powinno się ich narażać np. na wysokie temperatury (oznacza to ograniczenie używania suszarek, prostownic, lokówek itp.). Zimą należy pamiętać o nakryciu głowy. Ważne są również kosmetyki stosowane w pielęgnacji. Oczywiście najlepiej, aby skład szamponów i odżywek oparty był na naturalnych składnikach, takich jak wspomniane skrzyp czy pokrzywa.