Zdarza się niestety, że jedna z rąk nie funkcjonuje przez pewien czas (na przykład z powodu złamanego nadgarstka, naderwanego ścięgna lub innego urazu) lub trwale (w wyniku poważnego schorzenia: udaru, reumatoidalnego zapalenia stawów czy wypadku komunikacyjnego). Kiedy do tego dochodzi, bardzo trudne lub nawet niemożliwe staje się na przykład zapięcie guzika, umycie szklanki czy pokrojenie warzyw, innymi słowy - normalne funkcjonowanie.
Istnieje kilka efektywnych - i prostych - sposobów na odzyskanie niezależności i bycie samodzielnym w tej uciążliwej sytuacji.
Niesprawna ręka - dwa ważne pytania
Jeśli tylko jedna z twoich rąk pracuje prawidłowo, odpowiedz sobie na dwa kluczowe pytania, by uzyskać najlepszy zestaw porad odnoszących się konkretnie do twojego przypadku.
1. Która ręka jest niesprawna?
Jak się pewnie spodziewasz, jeśli to ręka dominująca, czyli najczęściej używana, problem jest o wiele większy niż wtedy, gdy chodzi o tę mniej wykorzystywaną - niezależnie od tego, czy jesteś osobą prawo- czy leworęczną.
2. Czy problem jest czasowy, czy trwały?
Zanim kupisz jakiekolwiek pomocne urządzenia i sprzęty, zastanów się, jak długo będziesz ich potrzebować. Osoba ze złamanym nadgarstkiem doświadcza związanych z tym ograniczeń najwyżej przez kilka tygodni. Pacjenci, którzy przeszli udar lub doznali uszkodzenia mózgu w wyniku urazu, będą raczej potrzebować ułatwień długoterminowo.
W Stanach Zjednoczonych niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe pokrywają wydatki związane z zakupem pewnych produktów, jeżeli ich stosowanie jest konieczne do normalnego funkcjonowania. Sprawdź, czy twoje ubezpieczenie również to gwarantuje.
Sztuczki i produkty pomocne przy wykonywaniu zadań jedną ręką
Przedstawiam te, które są najbardziej przydatne i dostępne w Internecie. Fachowej pomocy warto również szukać u terapeuty zajęciowego, najlepiej specjalizującego się w terapii ręki. Możesz go znaleźć przez Internet lub poprosić o pomoc swojego lekarza.
Pisanie na komputerze, na telefonie i odręczne
Warto skorzystać z narzędzi zamieniających mowę na tekst, na przykład z programów komputerowych lub aplikacji, które rozpoznają język mówiony i automatycznie przekształcają go w wyrazy widoczne na ekranie, lub z odpowiednich opcji smartfona.
Można też wypróbować specjalną klawiaturę dla osób jednorękich, wizualnie nieodbiegającą od tradycyjnej. Jej obsługa jest w dodatku bardzo prosta. Litery z tej części klawiatury, która znajduje się po stronie zdrowej ręki, wybiera się, przyciskając odpowiedni klawisz, czyli dokładnie tak, jak na zwykłej klawiaturze. Wiesz, o co chodzi - to nie wymaga nauki!
A gdy zechcesz, by pod palcami sprawnej ręki znalazły się litery z drugiej części klawiatury, wystarczy, że przytrzymasz kciukiem klawisz spacji, by włączyła się opcja ich podmiany. Nie pomylisz się w wyborze liter, ponieważ na każdym klawiszu wpisane są dwie litery - większa (regularna) i mniejsza (opcjonalna).
Tego rodzaju klawiatura kosztuje w USA około 575 USD (w Polsce dostępne są różnego rodzaju klawiatury dla osób, które korzystają z jednej ręki lub z powodu ograniczeń ruchowych nie mogą posługiwać się zwykłą klawiaturą; ich ceny mogą sięgać nawet 3 tys. zł; klawiatury te działają na różnych zasadach, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone; dostępne są też specjalistyczne myszy - przyp. red.).
Krojenie produktów spożywczych
Narzędzie do cięcia pizzy zapobiega przesuwaniu się mięsa podczas krojenia. Inna opcja: wybierz na przykład nóż Ronco Rocker w cenie 8,99 USD za sztukę (produkt jest dostępny w sklepie wysyłkowym Amazon w cenie 7,50 USD plus koszty wysyłki - przyp. tłum.).
Jeśli chcesz pokroić warzywa, możesz kupić antypoślizgową deskę do krojenia z poliuretanu, wyposażoną w małe aluminiowe kolce, by warzywa nie przesuwały się po niej (ciekawe rozwiązania dostępne w Polsce obejmują deskę z podniesionymi krawędziami (ok. 60 zł), deskę z wbudowanym widelcem do trzymania krojonej żywności, ogranicznikiem zsuwania pokrojonych produktów i mocowaniem do stołu (ok. 60 zł) i wielofunkcyjną deskę z tarką, uchwytem do żywności i podniesionym brzegiem w cenie poniżej 300 zł - przyp. tłum.).
Jeżeli zaś decydujesz się na posiłek na mieście, poproś, aby przed podaniem dania pokrojono je.
Gotowanie
Warto zaopatrzyć się w antypoślizgową matę (cena od 14 USD), która stabilizuje miskę, gdy coś w niej mieszamy (w Polsce mamy szeroki wybór tego rodzaju mat: pod naczynia kuchenne, do szuflad itp.; ich ceny zaczynają się zwykle od kilkunastu złotych - przyp. tłum.).
Otwieranie słoików
Istnieje wiele otwieraczy do słoików przystosowanych do potrzeb osób posługujących się jedną ręką, w cenie poniżej 10 USD (w Polsce można kupić już za 60 zł otwieracz do słoików i butelek do zamontowania pod szafką, a za nieco ponad 100 zł otwieracz przytrzymywany torsem - przyp. tłum.). Jeśli nie masz pod ręką odpowiedniego otwieracza, wstaw słoik do szuflady i unieruchom go przez maksymalne jej dociśniecie, a następnie odkręć pokrywkę sprawną ręką.
Gra w karty
Stojak do kart (ceny w Polsce zaczynają się od 25 zł) ułatwi ci uczestnictwo w ulubionych grach. Możesz wykonać go samodzielnie, przy niewielkiej pomocy kogoś z rodziny lub zaprzyjaźnionej osoby, na przykład z kawałka drewna lub spłaszczonego makaronu piankowego (wystarczy wyciąć w nim otwory na karty).
Mycie naczyń
Szczoteczka z przyssawką, którą można przyczepić do ścianki zlewu, umożliwia zmywanie naczyń jedną ręką. Jeżeli twój problem jest jedynie czasowy, lepszym rozwiązaniem będzie stosowanie papierowych naczyń jednorazowych i plastikowych sztućców lub zamawianie posiłków do domu - wtedy unikniesz zmywania naczyń.
Kąpiel
Szczotka na długim trzonku pomoże ci w myciu pach i trudno dostępnych miejsc. W Stanach można kupić szczotki o długości 18 cali (około 46 cm) z naturalnym włosiem za mniej więcej 10 USD (podobna szczotka tej samej długości kosztuje w Polsce około 40 zł - przyp. tłum.).
Jeśli chodzi o wycieranie pleców, skorzystaj z pomocy... szlafroka frotte (zacznij od słabszego ramienia). Gdy zechcesz osuszyć stopy, po prostu stań na ręczniku. By wytrzeć całe nogi, posłuż się chwytakiem lub kijem do ubrań. Jest on zakończony hakiem pokrytym gumą, a można go kupić przez Internet.
Suszenie włosów
Zawieś suszarkę na ścianie. Jeżeli dokupisz do niej uchwyt na przyssawki, nie będziesz potrzebować rąk do suszenia włosów.
Ubieranie się
Zawsze zaczynaj od słabszego ramienia (przyrząd z haczykiem do wkładania ubrań kosztuje mniej niż 20 zł - przyp. tłum.).
Stanik
Jego zakładanie może być nie lada wyzwaniem, postaw więc na modele sportowe. Zdejmując stanik, zaczynaj od silniejszej ręki, dzięki temu łatwiej będzie ci wyswobodzić tę słabszą.
Buty wsuwane lub na rzepy
Uwolnią cię od problemu zawiązywania sznurówek. Rzepami można również zastąpić guziki i suwaki.