Bóle pleców - przyczyną mogą być bakterie. Terapia ozonem

Bóle pleców - przyczyny

W przybliżeniu 80% spośród nas w którymś momencie życia doświadczy chronicznego bólu dolnej części pleców. W Stanach Zjednoczonych jest on drugą po przeziębieniu najczęstszą przyczyną zwracania się po poradę lekarską, a roczne koszty opieki medycznej związanej z leczeniem tej dolegliwości szacuje się na 88 mld dolarów¹.

Jedynie u ok. 20% pacjentów z bólem krzyża kiedykolwiek diagnozuje się fizyczną przyczynę cierpienia.

Możliwych przyczyn bólu pleców może być wiele i są one zróżnicowane, a do najczęstszych należą skręcenia, nadwerężenia i urazy. Wówczas jednak dolegliwości są stosunkowo krótkotrwałe w porównaniu do bólu wywoływanego przez "zużycie materiału" organizmu, takie jak zwyrodnienie krążka międzykręgowego (dysku), radikulopatia (ucisk i uszkodzenie korzeni nerwu rdzeniowego), przepuklina lub pęknięcie dysku, zwężenie kanału kręgowego, rwa kulszowa (ucisk nerwu kulszowego) i spondylolisteza (przemieszczenie kręgów).

Inne znane przyczyny bólu krzyża to stany zapalne, guzy i torbiele, choroba zwyrodnieniowa, łuszczycowe zapalenie lub reumatoidalne zapalenie stawów, endometrioza, złamania osteoporotyczne, fibromialgia, kamienie nerkowe i przewlekła choroba wątroby.

Niestety jedynie u ok. 20% pacjentów zgłaszających się z tą dolegliwością kiedykolwiek diagnozuje się fizyczną przyczynę cierpienia. Z bólem dolnej części pleców silnie powiązano jednak tzw. zmiany zwyrodnieniowe typu Modic, w których płytki graniczne dysków kręgosłupa wykazują na skanach rezonansu magnetycznego (MRI) obrzęk, stan zapalny i gromadzenie płynu. Obecnie są one przedmiotem szczególnej uwagi jako możliwy cel terapeutyczny u pacjentów dotkniętych takim schorzeniem².

Metaanaliza wszystkich dotychczasowych badań ujawniła, że ok. 43% osób cierpiących na ból pleców wykazuje zmiany typu Modic³. Inne badania pozwoliły natomiast odkryć, że występują one częściej u pacjentów, którzy doznali przepukliny (tzw. wypadnięcia) dysku lub przeszli operację z powodu przepukliny dysku lędźwiowego⁴.

O co tu chodzi? Czyżby istniał związek między przepukliną dysku, zmianami typu Modic i operacjami? Związek istnieje, choć nie da się go dostrzec gołym okiem. Zaskakujące jest nie tylko to, że najczęstszym patogenem beztlenowym, spotykanym w stanach zapalnych dysku i kręgów (spondylodiscitis), jest wywołująca trądzik pospolity bakteria Propionibacterium acnes, ale także i to, że jej obecność ściśle wiąże się z operacjami chirurgicznymi kręgosłupa⁵.

Dziś jest już jasne, że obecność bakterii w dysku kręgosłupa wiąże się z bólem pleców wywołanym przepukliną, jak również z powiązanymi z nią zmianami typu Modic. Badania konsekwentnie potwierdzają, że bakterie - przede wszystkim P. acnes - często spotykane są w dyskach pacjentów, którzy poddali się operacji⁶. Analizy ujawniły także, iż 53% chorych z przepukliną wykazuje obecność bakterii beztlenowych, a nawet u 80% osób z zainfekowaną przepukliną dysków lędźwiowych w przyległych kręgach rozwijają się zmiany typu Modic⁷.

Bóle pleców a bakterie 

Teraz, gdy nauka zaczyna skupiać uwagę na infekcji jako jednej z wielu przyczyn bólu pleców, nietrudno dostrzec inne powiązania między takim bólem a bakteriami. Co najmniej 33% chorych na łuszczycę zaczyna cierpieć również na łuszczycowe zapalenie stawów⁸, czasem powodujące bóle kręgosłupa.

Do częstych przyczyn łuszczycy należą oczywiście bakteryjne infekcje gardła i skóry, wywoływane głównie przez paciorkowce. - Jedna z teorii wyjaśniających łuszczycowe zapalenie stawów utrzymuje, że toksyny w jelitach stymulują proces łuszczycowy i włączają gen wywołujący chorobę - mówi dr Nooshin Darvish, dyrektor medyczny Holistique Naturopathic Medical Center w Bellevue w stanie Washington.

- Następnie endotoksyny z jelit trafiają do stawów i w ich obrębie w dalszym ciągu stymulują proces łuszczycowego zapalenia. Fibromialgię, która również może wywoływać ból pleców, powiązano z infekcją mykoplazmatyczną (bakteryjną)⁹. U pacjentów z tą chorobą występuje także duży odsetek przypadków przerostu bakterii jelita cienkiego (SIBO)¹⁰. Mają oni też wysokie wyniki testu oddechowego z laktulozą, stosowanego w diagnostyce przerostu bakterii¹¹.

Ból pleców wiąże się także z problemami żołądkowo-jelitowymi u kobiet¹² i jest częstym objawem przewlekłej choroby wątroby¹³. Nic dziwnego, że pierwszą reakcją społeczności medycznej na powiązanie infekcji bakteryjnej ze zmianami kręgów typu Modic i z bólem pleców było aplikowanie antybiotyków i sprawdzanie, czy objawy bólowe zmniejszą się po ich zastosowaniu. Owszem, zmniejszały się.

W duńskim randomizowanym badaniu z podwójnie ślepą próbą 162 pacjentów cierpiących z powodu chronicznego bólu pleców i zmian typu Modic w następstwie przepukliny dysku leczono przez 100 dni albo amoksycyliną, albo placebo. Stan osób otrzymujących antybiotyk "poprawił się w sposób wysoce znaczący statystycznie pod względem wszystkich mierzonych parametrów", co kontrolowano jeszcze przez rok po zakończeniu leczenia¹⁴.

Bóle pleców - niebezpieczne antybiotyki  

Inne badania naukowe tego kalibru, mające potwierdzić uzyskane rezultaty, są właśnie w toku. W międzyczasie w publikacjach zdrowotnych podchwycono nową teorię, prezentując przy tym zróżnicowany stopień dokładności w opisywaniu wyników badań i ich implikacji. Pewna gazeta z gatunku tych mniej dokładnych zamieściła na przykład artykuł stwierdzający wprost, iż "nawet 40% pacjentów z chronicznym bólem pleców można wyleczyć serią antybiotyku, nie uciekając się do operacji".

Nawet jeżeli badanie rezonansem magnetycznym wykazuje u osoby cierpiącej na ból pleców zmiany typu Modic, nie musi to koniecznie oznaczać wystąpienia przepukliny dysku lub infekcji bakteryjnej. Wysoce mylący jest wniosek, iż antybiotyki mogą posłużyć jako uniwersalne rozwiązanie dla całej rzeszy cierpiących na ból pleców. Tym bardziej, że reklamowanie tych leków jako powszechnej odpowiedzi na ból pleców tworzy przekaz o charakterze niebezpiecznym zarówno w skali globalnej, jak i indywidualnej, jeśli weźmie się pod uwagę ilość przepisywanych antybiotyków - 258 mln kuracji lub 833 recepty na 1 000 osób w samych tylko Stanach Zjednoczonych w 2010 r.15 - i rosnącą lekooporność¹⁶.

Na poziomie indywidualnym nie tylko pacjent przyjmujący więcej antybiotyków jest bardziej zagrożony wykształceniem oporności na nie, ale też leki wywołują znane skutki uboczne, takie jak dolegliwości żołądkowe i biegunka, wysypki, a także możliwe reakcje alergiczne. - Problem pojawia się, gdy przyjrzymy się funkcjonowaniu jelit: przyjmowanie antybiotyków jeszcze bardziej wyniszczy dobre bakterie w układzie trawiennym - mówi dr Darvish. - Oznacza to, że osłabia się układ odpornościowy i jeszcze bardziej nasila stan zapalny, co w dłuższej perspektywie będzie prowadzić do rozszerzenia przewlekłego stanu zapalnego w kręgosłupie, stawach lub gdziekolwiek indziej.

Dobra wiadomość jest taka, że istnieją inne drogi leczenia bólu pleców spowodowanego przez bakterie. Infekcje dysku i zmiany typu Modic w kręgach można łagodzić poprzez stosowanie wstrzyknięć ozonu oraz, potencjalnie, także innymi, bardziej naturalnymi metodami. Dr Jam Caleda, lekarz z Integrative Naturopathic Medical Centre w Vancouver w kanadyjskiej Kolumbii Brytyjskiej, opowiada o tym, jak zastosował terapię prolozone - polegającą na wstrzyknięciach do tkanki łącznej substancji wytwarzających kolagen oraz gazowego ozonu w celu odbudowy uszkodzonej tkanki łącznej w stawach i wokół nich - w leczeniu ponad setki pacjentów cierpiących na przepuklinę i infekcję dysku.

- Nie wiem, jak wypada kliniczne porównanie tej terapii do antybiotyków, ponieważ nigdy nie używałem leków przy bólu krzyża, ale ozon optymalizuje wykorzystanie tlenu w tkankach i wywiera na nie regenerujący wpływ, stymulując ich odbudowę - mówi dr Caleda. - Inny rezultat oddziaływania ozonu związany jest z jego silnymi własnościami przeciwdrobnoustrojowymi. Działa on również jak prooksydant, a prooksydanty, jak udowodniono, w praktyce stymulują wzrost ilości kolagenu w tkankach.

Bóle pleców a terapia ozonem

W badaniu przeprowadzonym w 2003 r. 300 pacjentom wykazującym kliniczne oznaki kompresji korzenia nerwowego dysku lędźwiowego i stwierdzoną przepuklinę dysku podano jedno wstrzyknięcie mieszaniny tlenu z ozonem. Ponad 70% ochotników doświadczyło ulgi w bólu¹⁷. Inne badanie udokumentowało "znaczącą redukcję" materiału dysku kolidującego z kanałem kręgowym dzięki zastosowaniu terapii ozonowej w przypadkach wypadnięcia lub przepukliny dysku, przez znaczący okres czasu opierających się innym metodom leczenia¹⁸.

Dr Darvish stosuje iniekcje ozonu do leczenia przepukliny i infekcji bakteryjnych w tych okolicach. Wstrzykuje O3 wokół więzadeł, lecz nie do samego dysku, ponieważ jako gaz ozon jest łatwo transportowany do i wokół kręgów, gdzie, jak mówi dr Darvish, w odróżnieniu od antybiotyków oddziałuje konkretnie na zainfekowane obszary. Wywiera również wpływ na inne dolegliwości związane z infekcją bakteryjną.

- W przypadku przepukliny dysku większość problemów można powiązać albo z infekcją bakteryjną, albo z pochodzącymi z niej toksynami - przekonuje ekspertka. - Antybiotyki skierowane są głównie przeciwko infekcji, ale już nie przeciwko samym endotoksynom. Poza tym dysk nie ma silnego ukrwienia czy dopływu krwi, więc bardzo trudno jest dotrzeć z antybiotykiem do problematycznego obszaru w jego obrębie.

Tymczasem ozon ma bardzo bezpośrednie działanie znieczulające, dzięki czemu wyłącza ból, jednocześnie pomagając organizmowi zregenerować tkankę. Dr Darvish opowiada, jak z powodzeniem stosowała wstrzyknięcia ozonu u wielu pacjentów z bólem krzyża, cierpiących na przepukliny i infekcje dysków. Ostatnim przypadkiem był 66-letni mężczyzna z zapaleniem dysku, który od 30 lat zmagał się z chronicznym bólem pleców.

- Ból wciąż się nasilał. Lekarze zalecali operację, a terapia ozonowa była jego ostatnią opcją. Ekspertka zaczęła wykonywać bezpośrednie wstrzyknięcia - 4 w ciągu 8 tygodni. Z każdym kolejnym stan pacjenta poprawiał się i teraz czuje się dobrze. Oprócz leczenia ozonem dr Darvish zaleciła mu przestrzeganie diety przeciwzapalnej.

Dr Darvish stara się oddziaływać także na komponent emocjonalny. - Zawsze pytam moich pacjentów z bólem, jaki bagaż dźwigają. Bardzo dużo pracujemy później nad tym, by uwolnić emocjonalne stresory i toksyny, które nieświadomie noszą ze sobą przez długi czas.

Dr Caleda również przyznaje, że niezwykle istotne znaczenie ma holistyczne podejście do bólu pleców, leczące całą osobę, a nie tylko objawy. - Przekonanie, że istnieje jedno rozwiązanie lub jeden schemat leczenia, który przynosi efekty, jest zbyt uproszczonym podejściem - mówi. - Jako ludzie jesteśmy złożoną interakcją różnych procesów. Mam nadzieję, że w przyszłości zaczniemy myśleć o bardziej zintegrowanych sposobach leczenia bólu pleców. 

Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą Czerwiec 2019.