Nasze magazyny
Co pojawia się pierwsze - chore dziąsła czy choroba, która to powoduje?
Choroby zębów i dziąseł są powiązane z wieloma współczesnymi chorobami zwyrodnieniowymi. Zaliczają się do nich między innymi:
Cukrzyca typu 2. Stany zapalne dziąseł, jak i ozębnej zaostrzają przebieg cukrzycy lub też mogą być jej bezpośrednią przyczyną. Co ciekawe, powiązanie między tymi schorzeniami działa w obie strony, tj. cukrzyca zwiększa ryzyko pojawienia się chorób dziąseł. W badaniu, któremu poddano osoby z chorobą przyzębia wykazano dwukrotnie większą podatność na jednoczesne pojawienie się cukrzycy. Inna analiza dowiodła, że niemożliwe jest ustabilizowanie poziomu glukozy u cukrzyków, którzy mają chorobę dziąseł. Ogólnie szacuje się, że aż 90% osób ze schorzeniem przyzębia jest w grupie ryzyka i jest wysoce prawdopodobne, że albo w przyszłości zachorują na cukrzycę albo już ją mają, lecz są tego nieświadomi.
Niepłodność. Jeśli masz problem z poczęciem dziecka koniecznie poddaj kontroli stan jamy ustnej. Wszelkie nieprawidłowości mogą zmniejszać szansę na zajście w ciążę. Badanie, którym objęto 4000 ciężarnych wykazało, że kobiety z chorobami dziąseł zaszły w ciążę po 7 miesiącach prób - o 2 miesiące dłużej niż te, które nie borykały się ze schorzeniami jamy ustnej.
Dysproporcja była jeszcze większa u kobiet rasy innej niż biała - zachodziły w ciążę aż o rok później.
Choroby serca. Osoby, które nie dbają wystarczająco o stan uzębienia muszą się liczyć z prawdopodobieństwem zachorowania większym aż o 70% w porównaniu z tymi, którzy dwa razy dziennie szczotkują zęby i systematycznie odwiedzają dentystę.
Artretyzm. Badania naukowców z Uniwersytetu Londyńskiego dowiodły, że choroby zapalne takie jak artretyzm szybciej rozwijają się u osób z niewyleczoną chorobą dziąseł.
Udar. Poważne choroby jamy ustnej, takie jak np. zapalenie ozębnej czterokrotnie zwiększają ryzyko udaru, co oznacza, że jest ono takie same jak u osób z nadciśnieniem i dwukrotnie większe niż u cukrzyków. Z kolei osoby, które miały już udar w przeszłości, są trzykrotnie bardziej narażone na kolejny, jeśli ich dziąsła opanowało zakażenie bakteryjne.
Miażdżyca tętnic. Związek między arteriosklerozą a chorobą dziąseł to jedno z nowszych odkryć włoskich naukowców.
Nowotwory. Ryzyko wzrasta między innymi w odniesieniu do czwartego pod względem śmiertelności nowotworu, czyli raka trzustki. Jeśli w ciągu ostatnich czterech latach utracono choć jednego zęba na skutek choroby dziąseł prawdopodobieństwo zachorowania jest trzykrotnie większe.
Schorzenia psychiczne. Zapalenie dziąseł może być jednym z pierwszych sygnałów chorób umysłowych.
Osteoporoza. Powiązanie między chorobami dziąseł a zwyrodnieniem kości jest szczególnie widoczne u kobiet, u których wykazano niski poziom wapnia.
Bibliografia
- JAMA, 2008; 300: 2471-3
- J Public Health Dent, 2010; doi: 10.1111/j.1752-7325.2009.00157x
- www.nhs.uk
- BMJ, 2010; 340: c2451
- Presentation at the 89th International Association for Dental Research (IADR) General Session and Exhibition, March 3-6, 2010, San Diego, California; www.medicalnewstoday.com; Stroke, 2004; 35: 496-501
- Grand Rounds Oral-Sys Med, 2006; 1: 14-24
- Atherosclerosis, 2010; 213: 263-7; Ann Periodontol, 2003; 8: 38-53
- J Natl Cancer Inst, 2007; 99: 171-5
- J Periodontal Res, 2011; 46: 97-104
Za każdym razem, kiedy odwiedzasz dentystę, słyszysz to samo - nie szczotkujesz i nie nitkujesz zębów wystarczająco dokładnie. Przez to osad nazębny, wywołany przez bakterie i resztki jedzenia, zalega i twardnieje, tworząc płytkę nazębną. Dalszą konsekwencją mogą być infekcje dziąseł, objawiające się ich cofaniem i krwawieniem.
Postępując w ten sposób - lekarz wygłasza ostrzeżenie z poważną miną - możesz spodziewać się w przyszłości chorób przyzębia, obluzowania i wypadania zębów, a ostatecznie konieczności noszenia protezy. Dostajesz próbki najnowszych i najskuteczniejszych past do zębów i antybakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej, a na koniec po raz kolejny przyrzekasz, że będziesz bardziej się starać podczas mycia zębów.
Szczotkowanie, używanie nici dentystycznej i szczotek międzyzębowych - wszystko to rzeczywiście skutecznie chroni przed rozwinięciem się płytki nazębnej, mimo to ten codzienny wysiłek jest w pewnym sensie syzyfową pracą. Płytka odbudowuje się już w ciągu 24 godzin, więc troska o zdrowie dziąseł to nie tylko kwestia regularnych wizyt u dentysty w celu usunięcia kamienia nazębnego i polerowania zębów. Nie osiągniemy pożądanego rezultatu - nawet jeśli z najwyższą starannością szczotkujemy zęby dwa razy dziennie i dezynfekujemy jamę ustną - jeśli najpierw nie zadbamy należycie o cały nasz organizm.
Stan dziąseł jest bowiem odzwierciedleniem ogólnego stanu zdrowia, w szczególności sposobu odżywiania i na odwrót. Większość współczesnych chorób zwyrodnieniowych jest w jakiś sposób powiązana właśnie ze schorzeniami przyzębia. Wynika to najprawdopodobniej z tego, że stan zapalny spowodowany chorobami dziąseł bardzo szybko, za pośrednictwem układu krążenia, zostaje rozsiany po całym organizmie, a to z kolei prowadzi do wzrostu poziomu czynników rakotwórczych. Dlatego też kondycja dziąseł daje natychmiastowy obraz funkcjonowania układu odpornościowego oraz ogólnego stanu zdrowia. Zatem, żeby utrzymać je w dobrej kondycji, trzeba odnieść się do problemu kompleksowo, zwracając uwagę na organizm i jego potrzeby jako całości. Szczególnie istotne jest prawidłowe żywienie - wielu dentystów uważa, że dieta uboga w składniki odżywcze jest tym, co przede wszystkim leży u podstaw chorób przyzębia.
Należy także mieć świadomość, że skład bakterii nazębnych jest dynamiczny - zmienia się wraz ze zmieniającym się środowiskiem w jamie ustnej. Choć całkowite wyeliminowanie płytki nazębnej może okazać się niemożliwe, można tak wpłynąć na profil drobnoustrojów, żeby korzystnie oddziaływały na zdrowie jamy ustnej.
Poniżej przedstawiamy siedem ukrytych przyczyn chorób dziąseł i związane z nimi zalecenia. Upewnij się, czy jesteś ich świadomy, zanim zastosujesz inne terapie prewencyjne.
7 przyczyn chorób dziąseł
- 1 Za dużo węglowodanów rafinowanych
Bakterie odpowiedzialne za powstawanie płytki nazębnej wytwarzają ją żywiąc się fermentującymi węglowodanami, które z kolei powstają z pożywienia mającego wysoki indeks glikemiczny (IG). Są to głównie "białe" produkty (cukier rafinowany, biały ryż, ziemniaki, białe pieczywo), które ulegają szybkiemu przetworzeniu w cukier i kwas mlekowy. Praktycznie oznacza to, że im więcej wysoko przetworzonych (czyli rafinowanych) węglowodanów spożyjesz, tym bardziej prawdopodobne jest, że będziesz cierpiał na chorobę dziąseł.
Pamiętaj także, że wiele produktów jest zdrowych, jeśli spożywa się je na surowo (np. marchewka), jednak po ugotowaniu ich IG znacznie wzrasta. Poczciwy ziemniak to kolejny przykład wysokoglikemicznego produktu, szczególnie po usmażeniu. Tak samo piwo. Troska o zdrowie dziąseł to kolejny powód, aby wyeliminować te produkty z diety.
Pionierem zastosowania diety niskowęglowodanowej był nieżyjący już francuski dietetyk Michel Montignac. Warto odwiedzić jego oficjalną stronę internetową (www.montignac.com.pl), gdzie opublikowano obszerną listę produktów żywieniowych z podaniem ich indeksów glikemicznych. Unikać powinno się tych, które mają wyższy niż 50. - 2 Niedobory żywieniowe
Istnieją mocne dowody na bezpośredni związek między chorobami dziąseł i niedostatkiem składników odżywczych w pożywieniu.
KOENZYM Q10
Znaczny deficyt tego składnika pokarmowego wykryto praktycznie u wszystkich pacjentów z chorobami dziąseł. Jego suplementacja umożliwia szybkie wyleczenie chorób przyzębia - wyraźną poprawę uzyskano podając chorym dawkę 50 mg na dobę. Już po 3 tygodniach zaobserwowano redukcję takich objawów jak: obrzęk, zaczerwienienie, ból, powiększone przerwy między zębami oraz chwianie się zębów.
Sugerowana dawka dzienna: 50 mg
WITAMINA C
Niski poziom witaminy C ma związek z chorobami przyzębia, a suplementacja w ilości 70 mg/dobę daje już znacząca poprawę. Jednak większość dietetyków dla uzyskania optymalnego stanu zdrowia zaleca spożywanie znacznie większych dawek.
Sugerowana dawka dzienna: 1-3 g
KWASY OMEGA-3
Zgodnie z doniesieniami amerykańskich naukowców osoby, których dieta jest bogata w niezbędne kwasy tłuszczowe rzadziej zapadają na choroby dziąseł.
Sugerowana dawka dzienna: 1 g oleju rybnego zawierającego 180 mg kwasu eikozapentaenowego (EPA) i dokozaheksaenowego (DHA).
WITAMINA D I WAPŃ
Badania dowodzą, że osoby z wysoką zawartością witaminy D we krwi są najmniej podatne na zapalenie dziąseł i paradontozę, najprawdopodobniej za sprawą działania przeciwzapalnego tej witaminy. Z kolei przy niskim poziomie wapnia dochodzi do słabszego osadzenia zębów w kości szczęki, co dwukrotnie zwiększa prawdopodobieństwo rozwinięcia się paradontozy.
Sugerowana dawka dzienna: 40000 mcg witaminy D; w odniesieniu do wapnia - w związku z faktem, że z suplementów diety mających wysoką zawartość tego składnika, wchłania się on bardzo słabo - wskazane jest dostarczanie go w pożywieniu m.in. spożywając dużo nabiału i zielonych warzyw liściastych.
WITAMINY Z GRUPY B
Cały kompleks witamin z grupy B wzmacnia tkankę dziąseł. W szczególności właściwość tę przypisuje się kwasowi foliowemu. W porównaniu z placebo zażywanie go dwa razy dziennie w ilości 2 mg znacząco zmniejsza krwawienie dziąseł.
Z kolei witamina B6 sprzyja rozwojowi "dobrych" bakterii w jamie ustnej, a jednocześnie uśmierca te wywołujące próchnicę.
Sugerowana dawka dzienna: 3-5 tabl. dziennie kompleksu Vitaminum B Compositum zawierającego 3 mg wit. B1, 5 mg wit. B2, 5 mg wit. B6, 40 mg wit. PP i 5 mg pantotenianu wapnia. - 3 Rtęć w jamie ustnej
Amalgamatowe wypełnienia ubytków niewątpliwie niekorzystnie wpływają na zdrowie dziąseł. Jeśli masz jamę ustną pełną "srebrnych" plomb rozważ ich usunięcie, jednak koniecznie udaj się w tym celu do doświadczonego dentysty, który użyje podczas zabiegu odpowiedniego sprzętu m.in. tzw. koferdamów, czyli specjalnych gumowych osłonek oraz węży powietrznych do odprowadzania oparów rtęci powstałych podczas przewiercania plomby. - 4 Palenie
Szacuje się, że ten niechlubny nałóg jest przyczyną około połowy wszystkich przypadków chorób przyzębia. Czterokrotnie zwiększa także ryzyko rozwinięcia się zakażenia bakteryjnego. Palenie znacznie ogranicza też ilość tlenu i składników odżywczych docierających do dziąseł, a także zaburza produkcję cytokin, związków niezbędnych dla zwalczania zakażenia przez nasz układ immunologiczny.
Bibliografia
- Alt Med Rev, 1996; 1: 11-7; Res Commun Chem Pathol Pharmacol, 1976; 14: 715-9
- Clin Diagn Lab Immunol, 2003; 10: 897-902; Int J Vitam Nutr Res, 1982; 52: 333-41
- J Am Diet Assoc, 2010; 110: 1669-75
- Am J Clin Nutr, 2005; 82: 575-80
- J Periodontol, 1976; 47: 667-8
- NY State Dent J, 1959; 25: 303-7
- Levenson J. Menace in the Mouth? London: WDDTY Publications, 2000
- J Clin Periodontol, 1999; 26: 49-55
- Contraception, 1998; 57: 381-4
- Lancet, 1995; 346: 1640
- J Periodontol, 1956: 45: 255-66; Periodontology , 2007: 44: 195-210
- J Periodontol, 1999; 70: 711-23
- J Periodontol, 2009; 80: 260-6
- 5 Oddychanie przez usta
Ślina jest niezwykle ważnym elementem pozwalającym utrzymać prawidłową higienę jamy ustnej. Dlatego też jeśli oddychasz przez usta, zwłaszcza w trakcie snu, dochodzi do jej szybkiego wysychania, co sprawia, że nie funkcjonuje jeden z głównych elementów zapobiegających wnikaniu bakterii,w jaki wyposażyła nas matka natura.
Ma to związek z teorią wyznawaną przez wielu dentystów mówiącą, że problemy z dziąsłami wynikają z nieprawidłowej techniki połykania, która z kolei rozwija się, jak uważają, jako wynik karmienia butelką w okresie niemowlęctwa. Dziecko, połykając pokarm, próbuje uniknąć zachłyśnięcia, co zmusza je do trzymania języka w nieprawidłowej pozycji. Powoduje to u tych maluchów późniejszą skłonność do łykania zbyt dużej ilości powietrza z jednoczesnym wypychaniem jedzenia w kierunku zębów podczas jedzenia.
Jeśli podejrzewasz, że masz tendencję do oddychania przez usta skonsultuj się ze specjalistą medycyny alternatywnej, który przedstawi techniki pomagające ograniczyć ten nawyk. - 6 Leki na receptę
Ilość bakterii wywołujących choroby dziąseł w jamie ustnej kobiet zażywających tabletki antykoncepcyjne znacznie wzrasta. To powinno być kolejnym argumentem dla zaprzestania stosowania doustnej antykoncepcji. Także inne leki na receptę, m.in. preparaty przeciwdepresyjne sprzyjają namnażaniu drobnoustrojów w jamie ustnej - dzieje się tak ponieważ powodują one zmniejszenie ilości wydzielanej śliny, a przez to zwiększoną suchość, która sprzyja zakażeniom. Takie same objawy mogą także dawać dostępne bez recepty leki na przeziębienie. Kolejne substancje lecznicze mające niekorzystny wpływ na tkankę dziąseł, sprzyjające nadmiernemu namnażaniu w niej bakterii, to stosowane w nadciśnieniu blokery kanałów wapniowych i leki przeciwdrgawkowe (np. fenytoina). - 7 Stres
Badania przeprowadzone na dużej grupie żołnierzy w trakcie pełnienia służby wojskowej ujawniły większą częstość występowania wśród nich poważnych schorzeń dziąseł. Za przyczynę uznano stres, który powoduje zmniejszenie ilości wydzielanej śliny i jednocześnie zwiększa jej kwasowość. Podobne konsekwencje występują, jeśli ustawiczne napięcie psychiczne towarzyszy nam w codziennym życiu. Może ono wynikać np. z nieustannego borykania się z problemami finansowymi - w efekcie dwukrotnie zwiększa się ryzyko rozwinięcia się choroby dziąseł.
Są dowody na to, że oprócz stresu, także wszelkie stany depresyjne są powiązane ze schorzeniami jamy ustnej.
