Co to jest aktywacja behawioralna i czy pomaga na depresję?

Według Światowej Organizacji Zdrowia depresja jest najczęściej występującym zaburzeniem psychicznym, wymagającym zastosowania odpowiedniej terapii. Jeśli należysz do osób, którym leczenie tej choroby kojarzy się wyłącznie z braniem leków i niepotrzebnym gadaniem, mamy dla ciebie niespodziankę.

Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Istnieje prosta i skuteczna terapia, która pomaga osobom cierpiącym na depresję poczuć się lepiej poprzez... działanie. To zaskakująca informacja, prawda? Czytaj więc dalej...

Leczenie depresji od zewnątrz - co to jest aktywacja behawioralna (BA)

Chodzi o aktywację behawioralną (BA), która jest nowym podejściem terapeutycznym, metodą pozwalającą na zmniejszenie skutków depresji. Pomaga nawiązywać kontakty z innymi ludźmi i powrócić do aktywności, które kiedyś sprawiały pacjentowi radość, lub zaangażować się w nowe przedsięwzięcia, co stanowi przeciwwagę dla zagłębiania się we własne myśli i uczucia.

Kiedy ludzie wpadają w depresję, wycofują się z życia społecznego i działań, które niegdyś były dla nich źródłem zadowolenia, ich udziałem są negatywne emocje. A to sprawia, że tworzy się błędne koło.

Ten negatywny cykl można przerwać, otwierając przestrzeń dla BA. Metoda ta jest bowiem przydatna w pokonywaniu bezczynności, a także zachęca do walki z depresją poprzez zmianę zachowania.

Załóżmy, że radość dawało komuś szycie. Albo jakaś inna aktywność, wykonywana samodzielnie lub w towarzystwie - gotowanie z przyjaciółmi, piesze wycieczki, granie na pianinie, uczęszczanie do klubu czytelników, malowanie, rysowanie itp.

Podczas terapii BA pacjentów zachęca się do stopniowego powrotu do tych przyjemności, małymi krokami - także poprzez znalezienie w Internecie kółek zainteresowań dla dorosłych, do których można się przyłączyć. Następnie ich zadaniem jest wybór jakiegoś konkretnego kółka i zdobycie informacji o datach spotkań oraz o tym, czy przyjmuje ono nowych członków.

Jeśli jednak u pacjenta narasta wewnętrzny opór lub nie jest w stanie zmobilizować się do działania, bo zdominowało go uczucie przygnębienia bądź ciągłego zmęczenia, z pomocą przychodzi terapeuta, z którym może spróbować ustalić, co jest prawdziwą przyczyną złego samopoczucia i co zrobić, by pokonać przeciwności.

Fotografia

Czy aktywacja behawioralna (BA) naprawdę działa?

Terapia BA rozwijała się do obecnej postaci przez ostatnie kilkanaście lat. Nie jest więc jeszcze tak dokładnie zbadana jak inne rodzaje terapii, stosowane od dziesięcioleci. Zwiększa się jednak liczba obiecujących dowodów na jej skuteczność.

Według ostatnio przeprowadzonych badań, opublikowanych w czasopiśmie "Lancet", rezultaty stosowania BA są równie dobre jak w przypadku terapii behawioralno-poznawczej (CBT).

W jednym z badań 440 dorosłych osób, u których wstępnie rozpoznano depresję, ale których nie poddano jeszcze żadnej formie leczenia, wzięło udział w ośmiu cotygodniowym sesjach CBT - dobrze znanej terapii, skupiającej się na zmianie wzorców myślowych i zachowania - lub terapii BA.

Okazało się, że obie metody dają podobne rezultaty. Metoda BA pomaga też starszym osobom.

W przeprowadzonych ostatnio w Weill Cornell Institute of Geriatric Psychiatry w White Plains, położonym w stanie Nowy Jork (USA), badaniach, opublikowanych w "The American Journal of Geriatric Psychiatry" wzięło udział 48 osób w wieku powyżej 60 lat, cierpiących na łagodną lub umiarkowaną depresję.

Po przejściu dziewięciu cotygodniowych sesji BA zostali oni zatrudnieni w swoich zawodach i wzięli udział w wielu dających im satysfakcję zajęciach. Zaobserwowano, że wpłynęło to na zmniejszenie objawów depresji.

Muzyka

Skojarzenie z ćwiczeniami

Jest jeszcze jeden pożyteczny skutek poddania się terapii BA. Otóż pomaga ona chorym cierpiącym na depresję w zwiększeniu aktywności fizycznej, co przekłada się na polepszenie ich stanu psychicznego dzięki treningom.

Zgodnie z wynikami badań, opublikowanymi w "Psychosomatic Medicine", intensywne ćwiczenia wykonywane przez 30 minut trzy razy w tygodniu nie tylko skutecznie wspomagają leczenie depresji, ale także zapobiegają jej nawrotom.

Sześć miesięcy po zakończeniu terapii tylko 8% uczestników z grupy, w której terapia obejmowała wykonywanie ćwiczeń, doświadczyło nawrotu depresji. W grupie otrzymującej jedynie leki odsetek ten wyniósł 38%.

Czy warto spróbować aktywacji behawioralnej (BA)?

Nie w każdym przypadku terapia BA jest skuteczna, jeśli jednak zadziała, jej efekty są bardzo szybko widoczne. Nie znamy jeszcze mechanizmu, który za to odpowiada, ale wiemy już (chociażby na podstawie wspomnianych badań), że zmobilizowanie osób cierpiących na depresję do działania i podjęcia jakiejkolwiek aktywności fizycznej przyczynia się do poprawy ich samopoczucia i pozytywnego myślenia.

Krótko mówiąc, negatywne myśli powiązane z depresją mogą zniknąć, jeśli zmienimy swoje zachowanie. W przypadku każdego pacjenta intensywność terapii to sprawa indywidualna, niemniej jej typowy przebieg obejmuje cotygodniowe 50-minutowe sesje w ciągu 24 tygodni.

Wprawdzie nie zaleca się w tym czasie stosowania leków, jednak BA pomaga również osobom, które przyjmują leki psychiatryczne, na przykład antydepresanty. Gdzie szukać terapeutów specjalizujących się w terapii z zastosowaniem podejścia BA?

Najlepiej w ośrodku, który oferuje terapię behawioralno-poznawczą (CBT) - większość terapeutów stosujących CBT jest również przygotowana do zastosowania metody BA. Źródłem przydatnym w znalezieniu odpowiedniego ośrodka jest Internet. Najlepszą wiadomością jest jednak to, że kluczem do zapanowania nad depresją jest robienie tego, co sprawia nam radość!

Sport

Kilka faktów na temat aktywacji behawioralnej (BA)

Prowadzone obecnie badania sugerują, że depresję wywołuje kombinacja czynników genetycznych, biologicznych, środowiskowych i psychologicznych. Choroba ta może wystąpić w każdym wieku, ale do niedawna była diagnozowana głównie u osób dorosłych.

Obecnie rozpoznaje się ją często także u dzieci i młodzieży. Wiele przewlekłych zaburzeń nastroju stwierdzanych u dorosłych zaczyna się już w dzieciństwie.

Depresja może współwystępować z innymi poważnymi chorobami, takimi jak cukrzyca, rak, schorzenia serca i choroba Parkinsona. Niektóre leki przyjmowane na te choroby powodują działania niepożądane, które przyczyniają się do rozwoju depresji. Kluczowe znaczenie ma więc odpowiednio przygotowana strategia leczenia.

Autor publikacji:
Christopher Martell
Christopher Martell

dr n. med., dyrektor medyczny Psychological Services Center na University of Massachusetts w Amherst (USA); autor dwóch podręczników dla terapeutów o aktywacji behawioralnej (BA); współautor, wraz z dr. Michaelem Addisem, instrukcji i zestawu ćwiczeń BA, pt. „Overcoming Depression One Step at a Time: The New Behavioral Activation Approach to Getting Your Life Back”

Zobacz więcej artykułów tego eksperta
Wczytaj więcej
Nasze magazyny