Jest jednak szereg komplementarnych i alternatywnych terapii, które okazały się obiecujące w ograniczaniu, a nawet cofaniu części szkód, zwłaszcza gdy zastosuje się je wcześnie po udarze. Oto niektóre z najskuteczniejszych według dowodów naukowych.
Jak zmniejszyć ryzyko udaru mózgu?
Oto kilka krótkich wskazówek dotyczących diety i stylu życia, jak obniżyć ryzyko wystąpienia kolejnego udaru.
- Jedz przynajmniej 3-5 porcji warzyw i owoców dziennie – im więcej, tym lepiej9.
- Ćwicz przez większość dni w tygodniu. Energiczny spacer przez godzinę dziennie 5 dni w tygodniu może obniżyć ryzyko wystąpienia udaru prawie o połowę10.
- Utrzymuj właściwą masę ciała, a w szczególności uważaj na tkankę tłuszczową na brzuchu11.
- Ogranicz spożycie alkoholu do nie więcej niż 2 drinków dziennie, jeśli nie jesteś abstynentem12.
- Jeśli palisz papierosy, przestań13.
- Jedz więcej produktów pełnoziarnistych, np. z owsa, komosy ryżowej i brązowego ryżu14.
- Jedz więcej źródeł zdrowego tłuszczów, takich jak tłuste ryby, orzechy włoskie, siemię lniane i nasiona szałwii hiszpańskiej15.
- Znajdź sposób na odstresowanie się – napięcie psychiczne to znany czynnik ryzyka wystąpienia udaru16.
Alternatywne metody leczenia udaru mózgu
Muzykoterapia pacjentów z udarem
Słuchanie muzyki może mieć silny wpływ na mózg i jest stosowane jako terapia osób po udarze. Pacjenci, którzy słuchali wybranej przez siebie muzyki przez kilka godzin dziennie, robili większe postępy w zakresie pamięci werbalnej i koncentracji uwagi (zdolności do kontroli i wykonywania zadań umysłowych) niż ci słuchający audiobooków lub niesłuchający niczego. Melomani czuli się również mniej przygnębieni i zagubieni2.
Inne badania wykazują, że słuchanie muzyki może pomóc pacjentom po udarze cierpiącym na schorzenie zwane zespołem nieuwagi stronnej, w przebiegu którego nie zauważa się obiektów znajdujących się po jednej stronie ciała3. Może ono prowadzić nawet do zmian strukturalnych w mózgu, jeśli z tej formy leczenia skorzysta się wystarczająco szybko po udarze4.
Wizualizacja pomaga w leczeniu udaru mózgu
Praktyka umysłowa, rodzaj wizualizacji obejmujący powtarzanie co jakiś czas w głowie fizycznej umiejętności, może wspomagać przywracanie funkcji motorycznych po udarze. Mentalna próba ruchu wydaje się stymulować tę samą aktywność mózgu, jaką normalnie obserwuje się u ludzi rzeczywiście wykonujących ruchy.
Jedno z badań z udziałem pacjentów po udarze, którzy mieli problem z poruszaniem ramionami, wykazało, że ci, którzy psychicznie praktykowali konkretne ruchy ramionami przez 30 min 2 razy w tygodniu, po 6 tygodniach poczynili znaczne postępy w zakresie funkcji ramion w porównaniu z grupą kontrolną5. Nagrania ćwiczeń tej mentalnej praktyki do zastosowania w przywracaniu funkcji motorycznych po udarze mózgu dostępne są na stronie: www.saebo.com/saebomind.
Tai-chi w terapii udaru mózgu
Jak wiadomo, ćwiczenia są ogólnie korzystne dla pacjentów po udarze. Jednak ta tradycyjna chińska technika łącząca głębokie oddychanie i relaksację z serią płynnie następujących po sobie pozycji, może być bardzo pomocna.
Badania sugerują, że może ona poprawić równowagę, nastrój, sen, funkcjonowanie kończyn i zdolność chodzenia u pacjentów po udarze, jak również ich umiejętność wykonywania podstawowych czynności z zakresu samoopieki, np. jedzenia, kąpieli, ubierania się i przemieszczania6. Idealne byłyby indywidualne sesje tai-chi dopasowane do konkretnych potrzeb danego pacjenta.
Joga pomaga pacjentom z udarem mózgu
Niektóre dowody sugerują, że joga może wspomóc rehabilitację po udarze. Wykazano, że ta psychofizyczna technika poprawia równowagę i mobilność po tego rodzaju zdarzeniu i może pomóc pacjentom poczuć większy spokój i lepsze połączenie z własnym ciałem7. Najlepiej znaleźć terapeutę jogi, który może zaoferować zindywidualizowany program.
Akupunktura w leczeniu udaru mózgu
Inna tradycyjna technika – akupunktura – jest zalecana przez Światową Organizację Zdrowia jako alternatywna i komplementarna terapia pacjentów po udarze mózgu. Badania wykazują jej skuteczność w poprawie równowagi, poruszania się, siły mięśni i ogólnego dobrostanu. Jej działanie jest wielotorowe – od regulacji dopływu krwi do mózgu po wywoływanie neurogenezy, czyli tworzenia nowych neuronów mózgowych8.
- Neurol Neurochir Pol, 2016; 50: 265–70
- Brain, 2008; 131(Pt 3): 866–76
- Proc Natl Acad Sci U S A, 2009; 106: 6011–6; Brain Inj, 2013; 27: 75–82
- Ann N Y Acad Sci, 2012; 1252: 266–81
- Stroke, 2007; 38: 1293–7
- Front Physiol, 2018; 9: 983
- Stroke, 2012; 43: 2402–7; Phys Ther, 2004; 84: 33–48; Disabil Rehabil, 2011; 33: 2404–15
- Int J Mol Sci, 2017; 18(11). pii: E2270
- Lancet, 2006; 367: 320-6
- Stroke, 1998; 29: 2049–54
- Arch Intern Med, 2007; 167: 1420–7; Stroke, 2003; 34: 1586
- JAMA, 1999; 281: 53–60
- Arch Intern Med, 1999; 159: 733–40
- JAMA, 2000; 284: 1534–40
- Prev Med, 1999; 28: 520–9; JAMA, 2002; 288: 3130–6; Stroke, 1995; 26: 778–82
- BMC Neurol, 2015; 15: 233