Déjà vu - tajemniczy klucz do naszej pamięci

Czy kiedykolwiek przechodziłeś przez ulicę, której nigdy wcześniej nawet nie widziałeś, a mimo to czułeś, że już tam byłeś? A może rozmawiałeś z kimś na temat, który wydawał się zupełnie nowy, a jednak czułeś, że już to "przerabiałeś"? To zjawisko, które wydaje się wyjęte prosto z filmu science fiction, jest znane jako déjà vu i z francuskiego oznacza "już widziane". O czym ono świadczy i czy jest powodem do niepokoju?

Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Co to jest déjà vu i skąd się bierze to zjawisko?

Déjà vu to nic innego jak iluzja pamięci, która łączy w sobie poczucie znajomości i nieznajomości. Jest jak przejażdżka na karuzeli kręcącej się wokół tych samych scen, które jednak za każdym razem wydają się nowe. To uczucie pojawia się nagle i znika równie szybko. Tuż po nim zwykle przechodzi nas lekki dreszczyk i zastanawiamy się, co właściwie się stało.

Jak to się dzieje, że nasz mózg potrafi nas tak zaskoczyć? Dr Akira O'Connor, wybitny psycholog z University of St Andrews, poświęcił znaczną część swojej kariery badaniu tego zjawiska. Według niego déjà vu to konflikt między poczuciem znajomości jakiejś sytuacji a świadomością, że to poczucie jest złudne. To jakby nasz mózg próbował nam powiedzieć: "Hej, coś tu nie gra".

Naukowcy twierdzą, że déjà vu występuje, gdy obszary mózgu, takie jak płat skroniowy, wysyłają do naszych frontalnych regionów mózgu sygnały, że doświadczenie z przeszłości powtarza się. To trochę jak echo, które odbija się od ścian naszej pamięci i wraca do nas w najmniej oczekiwanym momencie. U większości ludzi doświadczanie déjà vu jest sygnałem, że regiony mózgu sprawdzające fakty działają dobrze, zapobiegając błędnemu zapamiętywaniu wydarzeń. To efekt bieżących porządków, jakie robi mózg, by zapanować nad ogromną ilością zdarzeń i wspomnień.

Déjà vu sprawia wrażenie zapętlenia się w czasie. Tymczasem to nic innego niż iluzja, która jednak dowodzi, że nasz mózg potrafi porządkować wspomnienia.

Déjà vu - podróż w czasie, reinkarnacja czy glitch w Matrixie?

Zanim neuronauka zaczęła odkrywać tajemnice naszego mózgu, déjà vu było przedmiotem wielu fascynujących, a czasem nawet szokujących teorii. W różnych kulturach i epokach to zjawisko było interpretowane na wiele różnych sposobów - od dowodów na reinkarnację po oznaki nadprzyrodzonych mocy.

W hinduizmie i buddyzmie déjà vu było często traktowane jako dowód na reinkarnację. Człowiek doświadczający déjà vu mógł być przekonany, że to uczucie wynika z doświadczeń z poprzedniego życia. Ta teoria była szczególnie popularna w kulturach, które wierzyły w cykl narodzin, śmierci i odrodzenia.

W niektórych tradycjach déjà vu było uważane za oznakę nadprzyrodzonych mocy. Na przykład w średniowiecznej Europie osoba doświadczająca déjà vu byłą uważana za czarownicę lub czarownika, posiadającego zdolność do przewidywania przyszłości. Ta interpretacja była często źródłem strachu i niepokoju.

Współcześnie, wraz z pojawieniem się narzędzi takich jak symulacja komputerowa, niektórzy zaczęli interpretować déjà vu jako "glitch" w Matrixie - błąd w symulacji, w której żyjemy. Ta teoria, choć jest raczej żartobliwa, pokazuje, jak bardzo interpretacje déjà vu zależą od epoki.

Co się dzieje w mózgu podczas déjà vu?

W jednym z eksperymentów przeprowadzonych przez dr. O'Connora i jego zespół użyto techniki skanowania mózgu zwanej funkcjonalnym rezonansem magnetycznym (fMRI), aby sprawdzić, które części mózgu są aktywne podczas wywołania déjà vu w laboratorium. Okazało się, że to nie hipokamp, kluczowy obszar mózgu odpowiedzialny za odzyskiwanie pamięci, był aktywny, ale środkowy płat czołowy, obszar zaangażowany w rozwiązywanie konfliktów między tym, co pamiętamy, a tym, czego naprawdę doświadczyliśmy. Jest to więc pewnego rodzaju test, który mózg robi sam sobie, sprawdzając, czy wszystko działa poprawnie.

Czy déjà vu powinno niepokoić?

W niektórych przypadkach częste doświadczanie déjà vu może być związane z pewnymi schorzeniami, takimi jak epilepsja płatów skroniowych. Jednak według dr. O'Connora najczęściej déjà vu to znak, że nasz mózg działa prawidłowo, a konkretnie - że nasze regiony mózgu odpowiedzialne za sprawdzanie faktów funkcjonują sprawnie. To trochę jak wbudowany system kontroli jakości, który ostrzega nas, kiedy coś nie jest tak, jak być powinno.

Déjà vu jest jak alarm, który dzwoni, kiedy nasz mózg próbuje przypomnieć sobie coś, co wydaje się znajome, ale nie jest w stanie tego zlokalizować w naszej pamięci. I choć może to być nieco niepokojące, jest to również dowód na to, że mózg naprawdę niemal nieprzerwanie ciężko pracuje, aby utrzymać naszą pamięć w najlepszej formie.  

Co sprawia, że ktoś częściej doświadcza déjà vu?

Częstotliwość występowania déjà vu może być zaskakująco zróżnicowana. Niektórzy z nas mogą doświadczać tego zjawiska raz na miesiąc, inni - kilka razy w tygodniu. Ale co sprawia, że niektórzy z nas doświadczają déjà vu częściej niż inni? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Dr O'Connor sugeruje, że różne czynniki, takie jak stres czy zmęczenie mogą wpływać na częstotliwość występowania déjà vu. Kiedy jesteśmy zmęczeni lub zestresowani, nasz mózg może mieć trudności z prawidłowym funkcjonowaniem, co z kolei może prowadzić do częstszych odczuć déjà vu.

Co więcej, badania wykazały, że dopamina, neurotransmiter związany z uczuciem radości i zadowolenia, może odgrywać rolę w doświadczeniu déjà vu. Dr O'Connor wyjaśnia, że dopamina jest aktywna w tych częściach mózgu, które są odpowiedzialne za odczuwanie znajomości. Innymi słowy, kiedy czujemy, że coś jest nam znane, dopamina jest częścią tego procesu. To może tłumaczyć, dlaczego leki dopaminergiczne, zarówno rekreacyjne, jak i inne, często powodują zwiększoną częstotliwość déjà vu.

Odpowiedź na pytanie, dlaczego nie doświadczasz déjà vu tak często jak kiedyś, może być też dużo prostsza: starzejesz się. Młodzi ludzie doświadczają więcej déjà vu, ponieważ ich mózgi są generalnie bardziej aktywne, a ich zdolność do sprawdzania faktów utrzymuje się na najwyższym poziomie. Z wiekiem - niestety - znacznie spada.

Starsi ludzie rzadziej doświadczają déjà vu. Wraz z wiekiem spada wydolność mózgu, dlatego takie epizody są coraz rzadsze.

Déjà vu może pojawić się w najmniej oczekiwanym momencie - podczas spaceru po nieznanej ulicy, rozmowy z przyjacielem czy nawet podczas oglądania filmu. To uczucie, które przypomina nam, że nasz mózg jest nieustannie aktywny, przetwarzając informacje i doświadczenia, które następnie przechowuje w naszej pamięci. To przypomnienie, że nawet najprostsze czynności, takie jak spacer czy rozmowa, mogą wywołać skomplikowane procesy w naszym mózgu. Więc następnym razem, gdy doświadczysz déjà vu, zamiast zastanawiać się, co właściwie się stało, zatrzymaj się na chwilę i doceń ten krótki wgląd w działanie twojego mózgu. Bo choć déjà vu może być tajemnicze i nieco niepokojące, to żywy dowód na to, jak niesamowite i złożone są nasze umysły.

Bibliografia
  • https://www.sciencefocus.com/the-human-body/deja-vu/
  • https://www.livescience.com/health/psychology/what-is-the-science-behind-deja-vu
Autor publikacji:
Wczytaj więcej
Magazyn
O czym lekarze ci nie powiedzą
ma już 10 lat
Alicja Langsteiner
Alicja Langsteiner
Prezes i założycielka Spółki Langsteiner Sp. z o.o

W życiu i działalności biznesowej ważne są dla mnie te same wartości. Tworzenie rzeczy użytecznych, poprawiających zdrowie i komfort życia idą więc w parze ze wspieraniem rozwoju nauki. Jestem propagatorką holistycznego podejścia do zdrowia, wykorzystywania mądrości natury i siły nauki, w tworzeniu naszych produktów, suplementów diety i wyrobów medycznych. Jako laureaci licznych nagród, w tym Diamenty Forbes, Ambasador Polskiej Gospodarki czy Gazele Biznesu, cenimy współpracę z zaufanymi partnerami i odpowiedzialnymi mediami. Dlatego gościmy na łamach tego wydawnictwa.

Więcej
Ryszard Chęciński
Ryszard Chęciński
Prezes Gabinety Mumio Sp. z.o.o.

O czym lekarze Ci nie powiedzą?... na przestrzeni dziesięciolecia periodyku, okazuje się, że nie powiedzą Ci o wielu sprawach, możliwościach, lekach, sposobach, nadziejach wręcz.
W sposób jasny, przejrzysty, dostępny robi to za nich właśnie ten nasz miesięcznik. To na jego łamach dowiadujemy się, jak można z pominięciem medycyny konwencjonalnej postawić się na nogi, zapobiec schorzeniom czy nawet po prostu się uzdrowić. Skala źródeł, środków, ocen, podpowiedzi, adresów jest ogromna i z łatwością można dotrzeć zarówno
do wiarygodnych uzdrowicieli, jak i zdrowych suplementów diety, ziół czy sposobów uzdrawiania się samemu. Naszym zdaniem, może to i lepiej dla nas, że lekarze nie o wszystkim Ci powiedzą, a zrobi to dla nas dostępny, porządnie wydany i wiarygodny miesięcznik.

Więcej
Marcin Płoch
Marcin Płoch
Dyrektor ds. marketingu Xenico Pharma Sp. z o.o.

Żyjemy w czasach szerokiego dostępu do informacji, również do informacji o tym, jak najlepiej należy dbać o swoje zdrowie. Prewencja i profilaktyka to jest coś, co pozwala nam je jak najdłużej utrzymać w dobrej kondycji. W Xenico tworzymy wysokiej jakości, naturalne rozwiązania w oparciu o najnowsze doniesienia z całego świata. Od wielu już lat prezentujemy nasze produkty na łamach OCL. Mamy nadzieję na dobrą współpracę w kolejnych latach, w myśl wspólnie wyznawanej zasady – Twoje zdrowie w Twoich rękach.

Więcej
Marcin Fiedorowicz
Marcin Fiedorowicz
Dyrektor Operacyjny Herbal Pharmaceuticals

Doceniamy O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą za ich nieustępliwość w dążeniu do szerzenia wiedzy i za to, że wszystkie publikacje oraz informacje, na których bazuje pismo, są poparte rzetelnymi i zweryfikowanymi badaniami. To pokrewieństwo w podejściu do zdrowia i nauki sprawia, że nasza współpraca jest tak naturalna i trwała. Herbal Monasterium to kluczowa marka firmy Herbal Pharmaceuticals, która od lat szanuje tradycję stosowania naturalnych składników w celu promowania holistycznego podejścia do zdrowia. Oferujemy preparaty, które łączą w sobie mądrość tradycyjnego ziołolecznictwa z nowoczesnymi osiągnięciami medycyny. Nasza obietnica to dostarczenie produktów najwyższej jakości, które są nie tylko skuteczne, ale przede wszystkim bezpieczne, pozbawione zbędnych dodatków, konserwantów czy barwników. Sięgając po nasze produkty, dzięki określonej standaryzacji składników, otrzymuje się oczekiwaną skuteczność z wysokim poziomem bezpieczeństwa stosowania. Wyróżnia nas holistyczne podejście do zdrowia, które wykracza poza leczenie objawów i skupia się na pierwotnych przyczynach problemów zdrowotnych. Ponadto, kładziemy nacisk na etyczne praktyki i odpowiedzialność za środowisko. Herbal Monasterium to marka dla tych, którzy szukają naturalnych rozwiązań dla swojego zdrowia. Nasze produkty są odpowiedzią na potrzeby współczesnego Pacjenta, który chce łączyć tradycję z nowoczesnością.

Więcej
mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska
mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska
Prezes Zarządu Chemiczno-Farmaceutycznej Spółdzielni Pracy ESPEFA

Nasza współpraca zrodziła się na łamach tego prestiżowego czasopisma i trwa nadal, owocując udanymi kampaniami. 10 ostatnich lat to dla nas inspirująca podróż do innowacji i rozwoju. ESPEFA w tym czasie z sukcesem wprowadzała na rynek nowe produkty, które znalazły miejsce na łamach czasopisma, dzięki czemu mogliśmy dotrzeć z ważnymi informacjami do odbiorców. Wspólnie edukowaliśmy czytelników, umożliwiając im podejmowanie bardziej świadomych decyzji dotyczących opieki zdrowotnej.

Więcej
Beata Iwanicka
Beata Iwanicka
General Manager Kenay

Współpracę z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą rozpoczęliśmy dokładnie 10 lat temu – zamieściliśmy reklamę już w drugim numerze pisma. Przez ten czas nasza firma rozrosła się i rozwinęła współpracę z najlepszymi zagranicznymi producentami renomowanych marek, z roku na rok poszerzając asortyment oraz kontynuując swoją misję propagowania zdrowego stylu życia i udowadniając, że zachowanie młodości i zdrowia przez długie lata – a co za tym idzie także poprawianie jakości codziennego życia – nie musi kojarzyć się z nieprzyjemnym obowiązkiem. Wiemy, jak ważne jest zdrowie dla każdego, dlatego kierując się tym przekonaniem, obserwujemy światowy rynek suplementów diety zarówno poprzez uczestniczenie w międzynarodowych targach, analizę fachowej literatury, jak i poprzez rozwijanie współpracy z partnerami na całym świecie. W ten sposób staramy się zapewnić naszym klientom dostęp do najnowszych, najciekawszych, ekologicznych suplementów diety oraz superfoods. W tych działaniach sekunduje nam redakcja O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą. Lata współpracy zawodowej zaowocowały również przyjacielskimi relacjami osobistymi.

Więcej
Marta Skolmowska
Marta Skolmowska
Właścicielka Centrum Ziołolecznictwa Wilcaccora w Łomiankach

Nasza współpraca z Redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą przyczyniła się niewątpliwie do poprawienia wiedzy Czytelników o naszych sztandarowych produktach, jakimi są zioła amazońskie, o ich zastosowaniu i skuteczności. Jako Centrum Ziołolecznictwa dokładamy wszelkich starań, aby nasze produkty były zawsze badane zarówno pod względem czystości, jak i skuteczności, dlatego staramy się podkreślać w artykułach, udostępnianych na łamach tego magazynu, jak ważna jest nasza współpraca z centrami naukowymi. Sądzimy, że dzięki naszej współpracy z gazetą rośnie w społeczeństwie świadomość, jak niezwykle ważna jest profilaktyka zdrowotna, gdyż łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć, a lepiej jest zapobiegać środkami naturalnymi, aniżeli sztucznie wytworzonymi przez koncerny farmaceutyczne. Właśnie to propagowanie wśród Czytelników profilaktyki zdrowotnej uważamy za jedno z najważniejszych zadań, które magazyn O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą nam umożliwia, za co bardzo dziękujemy i mamy nadzieję na dalszą wieloletnią i owocną współpracę.

Więcej
Agnieszka Wójcik
Agnieszka Wójcik
Prezes Onkomed Sp. z o.o.

Onkomed Sp. z o.o. współpracuje z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą od wielu lat w ramach reklamy naszych oliwek ozonowanych OZONELLA i potwierdzamy dużą skuteczność naszych reklam oraz oczekiwany odzew. Mimo ogromnego postępu medycyna konwencjonalna ma swoje ograniczenia, zostawiając przestrzeń dla niekonwencjonalnych, sięgających natury, metod walki z różnymi dolegliwościami. Te właśnie metody w sposób bardzo przystępny prezentowane są na łamach miesięcznika. Wielu z naszych klientów
to jego czytelnicy. W dzisiejszych czasach ludzie chcą wiedzieć więcej, żyć zdrowo i naturalnie, dlatego chętnie sięgają do natury mającej tak wiele do zaoferowania. Warto podkreślić, że miesięcznik stale ewoluuje, reaguje na zmieniające się potrzeby swoich odbiorców i nieustannie dąży do tego, aby czymś nowym, niespotykanym zaskoczyć swoich czytelników i tym samym sprawia, że ich rzesza ciągle rośnie. W ciągu 10 lat istnienia na rynku stał się inspiracją i kopalnią wiedzy dla wielu osób, poszukujących różnych ciekawych rozwiązań w dziedzinie zdrowego trybu życia.

Więcej
Nasze magazyny