Choroby paznokci

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Po pierwsze, problemu z wrastającym paznokciem nie należy bagatelizować. To choroba dotycząca najczęściej palucha, w przebiegu której boczny brzeg paznokcia uciska lub wbija się w tkanki wału bocznego, powodując stan zapalny i ból. Nieleczona może prowadzić do przerwania ciągłości skóry, nasilenia dolegliwości, rozwoju infekcji, niegojącej się rany i ziarniny¹. Zwykle powoduje ją nieprawidłowa pielęgnacja, czyli zaokrąglanie bocznych brzegów paznokcia lub ich klinowe wycinanie przy skracaniu. Powoduje to nadmierne wysklepianie i wbijanie się w skórę jego ostrej, odrastającej części. Powstający w ten sposób ucisk w wale bocznym powoduje stan zapalny, a w przypadku silnie zrogowaciałych paznokci może dojść do zwijania się płytki w rurkę (tzw. rurkowatości) - pacjenci określają towarzyszący temu ból jako "rozdzierający"².

W rzadszych przypadkach, głównie u kobiet noszących wąskie i wysokie buty, może rozwinąć się retronychia, czyli rodzaj wrastającego paznokcia charakteryzujący się nie tylko przewlekłym stanem zapalnym, ale również zmianą zabarwienia płytki, która traci kontakt z macierzą³. W Twoim przypadku ostrożność jest jeszcze bardziej wskazana ze względu na grzybicę paznokci u męża. Jeśli bowiem choroba przejdzie w III stadium, niegojącą się ranę bardzo łatwo mogą zasiedlić drobnoustroje chorobotwórcze, na które jesteś narażona. Wówczas dochodzi zwykle do wysięku ropnego oraz przewlekłego stwardnienia powierzchni ziarniny i wału bocznego.

Równie ważne jest, aby mąż jak najszybciej podjął leczenie grzybicy. To najczęstsza zmiana infekcyjna w obrębie paznokci (zwłaszcza stóp), która z czasem z problemu kosmetycznego (nadmierna łamliwość, pogrubienie płytki, zmiana zabarwienia) staje się poważną dolegliwością. Ucisk obuwia na zdeformowane przez chorobę paznokcie powoduje dolegliwości bólowe, a nawet utrudnia chodzenie. Grzyby kolonizujące paznokieć dzięki działaniu mechanicznemu i enzymatycznemu doprowadzają do degradacji keratyny i przedostają się w głąb płytki.

Pod wpływem procesów fermentacynych wytwarzane są gazy układające się w swego rodzaju sieć kanałów (tzw. siatka poprzeczna), która powoduje oddzielenie płytki od łożyska paznokci, nadmierne rogowacenie, a wreszcie całkowitą dystrofię, czyli zniszczenie płytki paznokciowej - wówczas widoczne są jedynie jej resztki wyłaniające się spod wału paznokciowego, a odkryte łożysko pokryte jest masą rogową⁴.

Ważne jest również określenie, czy grzybica ma charakter pierwotny (zaatakowała zdrowe paznokcie), czy też wtórny (nakłada się na inne, nieinfekcyjne schorzenie). W tym drugim przypadku objawy będą zwykle dużo bardziej intensywne, ponieważ spotęgują destrukcję okolicy paznokcia spowodowaną np. łuszczycą plackowatą lub stawową (kolejno u 40-50 i 87% pacjentów obserwuje się zmiany paznokciowe sprzyjające namnażaniu grzybów)⁵, liszajem płaskim czy łysieniem plackowatym, któremu towarzyszy szorstkość paznokci. Co więcej, obecność patogenów wzmacnia stan zapalny oraz wyzwala i zaostrza przebieg tych chorób, co prowadzi do prawdziwego błędnego koła.

Sytuacji nie ułatwia fakt, że grzybica paznokci wciąż jest chorobą, trudną do leczenia i często nawracającą. Współczynnik skutecznych wyleczeń nawet po długotrwałej terapii ogólnej (zwykle terbinafiną lub itrakonozalem) wynosi ledwie 70%, a odsetek nawrotów sięga nawet 53%⁶. Z kolei najskuteczniej w przypadku środków stosowanych miejscowo (np. pochodnych azoli, amorolfiny lub pirydynowych) dużym utrudnieniem pozostaje budowa paznokci. Są one utworzone z keratyny, która nie posiada naczyń krwionośnych i jest nieprzepuszczalna dla wielu leków - ich słabe wnikanie wymusza długotrwałą terapię⁷.

Jak zatem widać, choroby paznokci w wielu przypadkach są ze sobą powiązane, a trudne leczenie farmakologiczne skłania do szukania innych opcji - często o skuteczności porównywalnej, a nawet wyższej, a na pewno niosących mniejsze ryzyko działań niepożądanych. Niektóre sprawdzą się w przypadku wrastania paznokci, inne leczą grzybicę, a jeszcze inne warto wypróbować dla wzmocnienia kruchych i łamliwych paznokci, co pozwoli zapobiegać poważniejszym problemom. Część tych środków, wzmacniając ogólną kondycję paznokcia i otaczającej go skóry, sprawdzi się również w profilaktyce i leczeniu innych dolegliwości.

Przy wrastającym paznokciu

Farmakologiczne leczenie tej przypadłości okazuje się nieefektywne. W dotychczasowych badaniach jednoznacznie wskazuje się, że ogólnoustrojowe stosowanie antybiotyków jest nieskuteczne, a ich ewentualne podawanie miejscowe powinno być poprzedzone wymazem i antybiogramem w celu wykluczenia oporności bakterii, a przede wszystkim - zarezerwowane wyłącznie dla pacjentów z wysiękiem ropnym⁸. Antybiotyki miejscowe nie zmniejszają też zakażenia, choć tu naukowcy winą obarczają nieprawidłową aplikację leku i niewłaściwą pielęgnację rany. Choć istnieją również chirurgiczne metody leczenia, nie zmniejszają one ryzyka nawrotów wrastania paznokcia i sięga się po nie dopiero po wypróbowaniu poniższych nieinwazyjnych sposobów.

Taping

Tzw. taśmowanie polega na odsuwaniu wału bocznego od brzegu paznokcia za pomocą 2 elastycznych pasków taśmy (plastrów). Nakłada się je codziennie na suchą skórę i naciąga tak, by skierować wał boczny do zewnątrz. Taping jest skuteczny zwłaszcza we wczesnych stadiach choroby, ale nie można go stosować u pacjentów z nadpotliwością stóp oraz po rozwinięciu się wysięku lub ziarniny, ponieważ wilgotne środowisko uniemożliwia stabilizację taśm⁹.

Tamponowanie

Stosowanie małych opatrunków (tamponów) wykonanych z kompresu włókninowego to druga najmniej inwazyjna metoda leczenia wrastania paznokcia. Polega ona na codziennym umieszczaniu nasączonego dezynfekującym preparatem kompresu w wale bocznym i pod płytką. Jeśli pojawiły się już ziarnina lub wysięk, należy zmieniać tampony co 3-6 godz. Oznacza to, że tamponowanie można wypróbować w bardziej zaawansowanych stadiach choroby (m.in. pomaga zachować aseptyczność rany), ale najskuteczniejsze jest na początkowym jej etapie¹⁰.

Nici dentystyczne

Tak, chodzi dokładnie o te, które wykorzystujesz do zachowania higieny jamy ustnej! Wystarczy włożyć odcinek ok. 5-29 mm (w zależności od wielkości paznokcia) między wał boczny a paznokieć, dokładnie tak, jak przy tamponowaniu, by odsunąć je od siebie.

Rurki i klamry

To kolejne przyrządy służące do odizolowania płytki paznokcia od wału bocznego. Można kupić gotowe sterylne rurki ochronne z tworzywa sztucznego lub wykonać je z rurek służących do wlewu dożylnego (odpowiednio je skracając i nacinając wzdłuż). Z kolei klamry ortonyksyjne działają podobnie do aparatu ortodontycznego - mogą być wykonane z tworzywa sztucznego lub stali szlachetnej.

W przeciwieństwie do tamponowania i tapingu przyrządy te mocuje się na 6-8 tygodni. Co prawda ze względów higienicznych bardziej wskazane są wcześniejsze metody, jednak klamry i rurki bywają niezastąpione u pacjentów, którzy nie są w stanie samodzielnie i codziennie zmieniać opatrunków¹¹.

Ziołowe wsparcie

Przy sączących się ranach wału paznokciowego można zastosować olejek z drzew herbacianego lub manuka, które wspomagają pielęgnację i leczenie¹².

Jeśli pojawią się już rany, warto sięgnąć po łagodzące je mieszanki surowców roślinnych, np. arniki, krwawnika, rumianku i szałwii. Z kolei regenerację skóry, która często jest zmacerowana i odparzona od długotrwałego stosowania opatrunków, wspomogą maści z nagietka lekarskiego, żywokostu, rumianku czy arniki, które przyspieszają proces gojenia i ziarninowania.

Profilaktyka

Aby uniknąć problemu wrastania paznokcia, przede wszystkim należy prawidłowo go skracać: nie należy zaokrąglać jego boków i nie zaostrzać bocznych brzegów. Lepiej również ograniczyć chodzenie w wąskich butach (szczególnie na obcasach) oraz noszenie uciskających skarpet i rajstop. Równie ważne okazuje się prawidłowe leczenie nadmiernej potliwości stóp oraz cukrzycy - obie te choroby sprzyjają wrastaniu paznokcia.

Przeciwko grzybicy

Jak już wspomniałem, leczenie bywa żmudne i mało skuteczne, dlatego kluczowe może okazać się działanie profilaktyczne - przede wszystkim unikanie zachowań zwiększających ryzyko kontaktu z grzybami i stwarzających im dobre warunki do rozwoju.

Suche stopy

Grzyby doskonale czują się w wilgotnym środowisku, dlatego podstawowym elementem profilaktyki, leczenia i unikania nawrotów choroby jest odpowiednia higiena stóp. Po każdej kąpieli należy dokładnie je wysuszyć, również między palcami - najlepiej papierowym, jednorazowym ręcznikiem. Grzyby chorobotwórcze mogą bowiem gnieździć się nie tylko w publicznych saunach, natryskach czy na basenach - szybko rozwijają się również na mokrej wykładzinie, prześcieradle czy właśnie ręczniku¹³. Z tego samego powodu osoba zmagająca się z tym problemem nie może wycierać się tym samym, co pozostali członkowie rodziny.

Krótkie paznokcie

Warto też co 2-4 tygodnie spiłować część zgrzybiałej płytki. Przycinanie paznokci oraz ich oczyszczanie z martwych i zrogowaciałych tkanek podnosi skuteczność leczenia za pomocą doustnych farmaceutyków nawet do 77% i poprawia wygląd paznokci¹⁴. Takie szlifowanie najlepiej będzie wykonać w profesjonalnym gabinecie podologicznym, by nie uszkodzić macierzy.

Buty i skarpety

Częstym powodem nawrotu grzybicy paznokci jest obecność chorobotwórczych mikrobów w obuwiu. Dlatego od razu po ustąpieniu objawów należy zdezynfekować buty noszone podczas terapii, a najlepiej również odzież. Obuwie powinno być przewiewne, najlepiej noszone nie dłużej niż 1 dzień z rzędu, a skarpety - bawełniane lub wełniane (sztuczne materiały uniemożliwiają "oddychanie" skóry stopy)¹⁵. Oczywiście w miejscach publicznych, takich jak pływalnie, należy mieć własne klapki, a po dokładnym prysznicu można profilaktycznie zastosować puder lub krem przeciwgrzybiczy.

Orzech włoski

Jego łupiny mają właściwości ściągające i regenerujące skórę, dlatego orzech włoski używany jest w przypadku takich dolegliwości, jak grzybica, egzema czy opryszczka. Można znaleźć go również w przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych peelingach do cery trądzikowej. Stosowane w grzybicy zewnętrznie preparaty przy okazji pomogą uporać się nadmierną potliwością stóp¹⁶. Można wypróbować również inne naturalne środki stosowane w leczeniu grzybicy stóp, która zwykle poprzedza chorobę paznokci - stąd unikając jednej, łatwiej ochronić się przed drugą. Sprawdzają się np. napary z chmielu lub rozmarynu lekarskiego, którymi można przemywać całe stopy.

Maść mentolowa

W niewielkim pilotażowym badaniu, obejmującym 18 pacjentów z grzybicą paznokci, stosowano miejscowo maść mentolową. Po 48 tygodniach u 28% stwierdzono eradykację zakażenia (pod mikroskopem i w posiewie nie wykryto żadnych grzybów), a u 56% zauważono częściowe ustąpienie zmian¹⁷. Niewielką ilość maści można nanosić na paznokcie za pomocą wacika raz na dobę.

Ageratina pichinchensis

Tę roślinę należącą do rodziny astrowatych przebadano w próbie klinicznej obejmującej 96 pacjentów z potwierdzoną grzybicą paznokci, którzy przez 6 miesięcy stosowali wyciąg z A. pichinchensis lub doustny lek cyklopiroks. Wskaźnik wyleczeń w obu grupach był podobny (wynosił odpowiednio 71 i 81%), a różnice pomiędzy tymi 2 metodami leczenia "nie były istotne statystycznie"¹⁸.

Leczenie światłem

W terapii grzybicy paznokci stosuje się m.in. promieniowanie laserowe, które już po 3 miesiącach przynosi znaczącą poprawę nawet u 95% pacjentów. Co więcej, jego efekty wydają się trwałe: w jednym z badań po 12 miesiącach u 2/3 leczonych nie stwierdzono zmian na paznokciach, a u 80% uzyskano negatywne wyniki badania mikologicznego na obecność grzybicy¹⁹. Równie efektywna okazuje się terapia fotodynamiczna, w której stosuje się leki fotouczulające oraz światło w celu zniszczenia komórek grzyba. W przypadku choroby opornej na leczenie standardowe i o charakterze nawrotowym już po pierwszym z 3 zabiegów zauważono u pacjentów poprawę kliniczną²⁰.

Leczenie światłem nie należy jednak do tanich metod, stąd w Polsce nie jest póki co popularne.

Na wzmocnienie płytki i profilaktycznie

Zapobieganie łamliwości i suchości paznokci jest ważne nie tylko ze względów estetycznych. Jeśli będą one kruche i podatne na zranienia, staną się pożywką dla drobnoustrojów, a nawet drobne skaleczenie może wywołać stan zapalny.

Skrzyp polny

To niekwestionowany numer 1, jeśli chodzi o roślinne surowce korzystne dla paznokci. Ze względu na dużą zawartość krzemu wykazuje działanie remineralizujące, przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne, wspomaga gojenie ran i urazów, oczyszcza skórę oraz zapobiega łamliwości i kruchości paznokci. Ostatnio badacze odkryli nawet, że poprawia kondycję skóry i paznokci w przebiegu łuszczycy²¹.

Krzem

W przypadku dużych niedoborów (których prawdopodobieństwo rośnie z wiekiem) warto rozważyć suplementację tym pierwiastkiem. Badanie kontrolowane placebo wykazało, że po 9 miesiącach przyjmowania suplementu u uczestniczek znacznie poprawiły się struktura i jakość paznokci. Krzem zapobiegał też pojawianiu się infekcji²².

Witaminy z grupy B

Również przyjmowanie suplementu diety zawierającego m.in. witaminy B₂, B₅, B₆, B₈ oraz bogaty w kwasy nienasycone olej z ryb spowodowało poprawę stanu paznokci u uczestniczek jednego z badań. Z kolei w innej analizie stwierdzono, że u 25% pacjentów z kruchymi paznokciami znacznie wzrosła grubość blaszki, gdy regularnie sięgali po preparat z biotyną i kompleksem witamin z grupy B²³.

Oczywiście równie dobrym ich źródłem będzie dieta bogata w owoce i warzywa, kaszę gryczaną, orzechy i migdały.

Wzmacniający olejek

Często najlepsze kosmetyki to te domowej receptury. By wzmocnić paznokcie, wystarczy wymieszać po łyżeczce oliwy z oliwek i oleju rycynowego oraz 0,5 łyżeczki świeżego soku z cytryny. Otrzymaną miksturę można wcierać systematycznie w płytkę, zwłaszcza jeśli jest sucha i łamliwa. Taki olejek przywróci paznokciom wytrzymałość i nawilżenie²⁴.

Odżywcze właściwości wykazuje również aloes, dlatego łyżkę jego żelu można wymieszać z 3 kroplami oliwy z oliwek, a następnie przemywać paznokcie wacikiem nasączonym w powstałej miksturze. Należy poczekać, aż olejek całkowicie się wchłonie.

Mniej zmywania

Jak już wspomniałem, grzyby lubią wilgotne środowisko. Nic więc dziwnego, że wyjątkowo chętnie atakują dłonie pań, które często zmywają, piorą i wykonują inne prace związane z moczeniem rąk. Co więcej, schorzenia paznokci charakteryzują się u nich przewlekłością i skłonnością do nawrotów²⁵.

Dlatego najlepiej od czasu do czasu dać się wyręczyć zmywarce lub wykonywać domowe obowiązki w rękawiczkach. Zwłaszcza, że paznokcie niszczą się również pod wpływem kontaktu z detergentami i substancjami żrącymi. Równie niekorzystnie może działać na nie zbyt częsty lub nieprawidłowo wykonany manicure (np. nadmierne piłowanie lub obcinanie skórek) czy noszenie tipsów.