Normalna, naczynkowa czy sucha? Różne rodzaje cery

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Cera jak kobieta - zmienną jest. To nie żart! Na przestrzeni lat skóra Twojej twarzy może przeobrażać się z normalnej w tłustą lub suchą, czasem będzie wykazywać cechy trądzikowej, a okresowo możesz zmagać się z pękającymi naczynkami. Wpływa na nią przecież tak wiele czynników: stosowane kosmetyki, zanieczyszczenia środowiska, zmiany hormonalne, a nawet stosowana dieta i tryb życia (w tym narażenie na stres).

Ale spokojnie, wbrew pozorom wcale nie tak trudno rozpoznać, z jakim typem cery masz do czynienia. Zapoznaj się po prostu z naszym krótkim przewodnikiem, by zapewnić skórze swojej twarzy ochronę dostosowaną do jej potrzeb.

No dobrze, może na początku nie będzie tak łatwo. Otóż w nomenklaturze można spotkać kilka podziałów typów cery, co wprowadza pewne zamieszanie. By nieco uporządkować tę wiedzę, możemy przyjąć, że istnieją 4 główne rodzaje skóry: normalna, sucha, tłusta i mieszana¹. Wszystkie dodatkowe cechy potraktujmy jako podtypy, do których zaliczymy cerę trądzikową, naczynkową, wrażliwą i dojrzałą. Dlaczego w ten sposób? Ponieważ posiadaczka każdego z podstawowych 4 typów może np. mieć skórę wrażliwą lub naczynkową. Są to po prostu dodatkowe właściwości, które pojawiają się lub nie - przecież tłusta cera nie zawsze oznacza zmagania z trądzikiem.

Cera normalna

Charakterystyka Choć pewnie każda z nas marzy o takiej bezproblemowej cerze, w praktyce cieszą się nią prawie wyłącznie dzieci. Skóra normalna jest gładka, lekko różowa, matowa, jędrna, napięta, pozbawiona defektów, odporna na wpływy atmosferyczne. Nie łuszczy się, nie produkuje nadmiernie łoju, nie ma skłonności do pojawiania się wyprysków. Dobrze toleruje zabiegi chemiczne i mechaniczne, można ją myć nawet delikatnym mydłem.

Pielęgnacja Szczęśliwe posiadaczki skóry normalnej muszą po prostu dbać o utrzymanie jej dobrej kondycji. Idealnie nadają się do tego nawilżające preparaty z mocznikiem, gliceryną, witaminą A, niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi i skwalenem - składniki te służą odbudowie płaszcza lipidowego. Z kolei oleje roślinne i lanolina dodatkowo zapewnią regenerację i natłuszczenie².

Cera tłusta

Charakterystyka Błyszcząca, słabo ukrwiona, z rozszerzonymi porami i zaskórnikami, w szarawym, ziemistym kolorze - tak wygląda zwykle cera tłusta, coraz częściej występująca u osób dojrzałych, a nie tylko w okresie pokwitania. Charakteryzuje się nadmierną aktywnością gruczołów łojowych, a to z kolei predysponuje do rozwoju trądziku oraz łojotokowego zapalenia skóry³.

Choć pielęgnacja takiej cery nie jest łatwa, ma ona swoje zalety. Dobrze reaguje na czynniki atmosferyczne (zimne powietrze, wiatr, słońce) - w jej kondycji dużo większe znaczenie mają czynniki wewnętrzne, takie jak stres, zaburzenia hormonalne, napięcia nerwowe i problemy układu trawiennego. Przy cerze tłustej zwykle opóźniony jest również proces starzenia. W niektórych przypadkach zmarszczki pojawiają się dopiero po 70. r.ż., a ponadto nawet w wieku podeszłym zazwyczaj nie ulega ona wysuszeniu.

Pielęgnacja Przy tego typu cerze najważniejsze jest regulowanie aktywności gruczołów łojowych. Preparaty w postaci żelu lub lekkiej emulsji pomagają likwidować nadmiar łoju, nie zatykają porów, przywracają odpowiednie pH oraz zapobiegają stanom zapalnym⁴. Ważne jest dokładne, ale delikatne oczyszczanie i demakijaż skóry za pomocą preparatów ze składnikami antybakteryjnymi (np. wyciąg z aloesu, olejek z drzewa herbacianego, siarka, metionina, cysteina). Pożądane w kosmetykach do cery tłustej są kwasy owocowe (AHA, np. mlekowy, salicylowy, glikolowy) oraz antyoksydacyjne witaminy A, C i E, które dodatkowo normują złuszczanie naskórka. Z kolei unikać należy tłustych preparatów zapychających pory oraz tych na bazie alkoholu, gdyż wysuszają skórę.

Cera sucha

Charakterystyka Wysoki stopień dehydratacji, zaburzenia procesu rogowacenia naskórka oraz nieprawidłowe złuszczanie to nie tylko nieestetyczny wygląd skóry, jej szorstkość i pękanie. Sucha cera może też wyzwalać świąd oraz uczucie ściągania i pieczenia, staje się też bardziej podatna na mikrourazy, detergenty czy niekorzystne działanie temperatury, wiatru i promieniowania UV, a niejednokrotnie towarzyszy jej brak tolerancji na powszechnie występujące czynniki, określany jako nadwrażliwość⁵.

Utrzymująca się suchość i związana z nią utrata elastyczności mogą być związane z dermatozami lub ogólnoustrojowymi (łuszczycą, AZS, niedoczynnością tarczycy, niewydolnością nerek) czy fizjologicznymi procesami starzenia. Sprzyjają im także przebywanie w klimatyzowanych lub centralnie ogrzewanych pomieszczeniach, nadmierna ekspozycja na słońce, niedobory żywieniowe (przede wszystkim witaminy A) oraz kontakt ze związkami o działaniu drażniącym⁶.

Pielęgnacja Podstawową przyczyną problemu suchej skóry jest niedobór powierzchniowych lipidów i/lub naturalnego czynnika nawilżającego w naskórku, co prowadzi do obniżenia zdolności wiązania wody oraz wzmożonej przeznaskórkowej jej utraty (TEWL). To dlatego zasady pielęgnacji obejmują nie tylko prawidłowe oczyszczanie (z wykorzystaniem alkoholi tłuszczowych i syndetów), ale przede wszystkim regularne używanie preparatów nawilżających, które zapobiegają wysuszeniu i uszkodzeniu fizjologicznej bariery naskórka.

Do najważniejszych i najbardziej pożądanych składników należą w tym przypadku oleje mineralne i woski, np. lanolina (działają okluzyjnie, czyli tworzą fizyczną barierę dla odparowywania wody); kwas hialuronowy, aminokwasy, mocznik i glicerol (czyli humektanty silnie wiążące i zatrzymujące wodę w naskórku) oraz związki o wysokiej zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, np. oleje z nasion wiesiołka, kiełków pszenicy, ogórecznika, migdałów, awokado, jojoba (odbudowują warstwę powierzchniowych lipidów oraz ułatwiają przyswajanie witamin i regenerację)⁷.

Cera mieszana

Charakterystyka To najczęstszy typ cery u dojrzałych kobiet. Tzw. strefa T (okolice czoła, nosa i podbródka) jest w tym przypadku błyszcząca, słabo ukrwiona, z rozszerzonymi porami, tendencją do powstawania zaskórników oraz wzmożonym wydzielaniem sebum. Z kolei policzki i skóra wokół oczu są suche, napięte, nadmiernie się złuszczają w wyniku niedostatecznego wydzielania sebum, a z biegiem czasu stają się coraz bardziej odwodnione.

Przy cerze mieszanej może występować nieprawidłowa reakcja na mydło i wodę, co objawia się zaczerwienieniem, podrażnieniem, uczuciem pieczenia i napięcia skóry. Niedostateczna bariera w określonych partiach nie chroni przed wpływem agresywnych czynników zewnętrznych, takich jak słońce, zimno, wiatr czy wysuszające kosmetyki, łatwo dochodzi też do łojotokowego zapalenia skóry.

Pielęgnacja Przy cerze mieszanej każdy fragment twarzy należy pielęgnować odrębnie - nie można traktować jej jak tłustej, ponieważ powoduje to odwodnienie skóry i prowadzi do jej przedwczesnego starzenia się. Do mycia najlepiej używać nawilżających, delikatnych żeli oraz płynów, które nie zawierają mydła ani alkoholu. Cera mieszana nie lubi mycia gorącą wodą, bo pobudza to pracę gruczołów łojowych.

Bardzo ważne jest również regularne złuszczanie naskórka przy pomocy preparatów zawierających w składzie retinol lub kwasy alfa-hydroksylowe.

Na dzień najlepiej sprawdzą się kremy nawilżające, a na noc - odżywcze. Jeśli skóra jest bardzo przesuszona i skłonna do łuszczenia, można zastosować kosmetyki do pielęgnacji cery suchej.

Wybierane preparaty powinny zawierać substancje hamujące łojotok (sole cynku); ekstrakty ściągające, bakteriobójcze i przeciwzapalne (nagietek, szałwia, oczar wirginijski); kwasy AHA, które wykazują działanie ściągające i regulujące pracę gruczołów łojowych, filtry UVA/UVB, biotynę i aminokwasy.

Cera trądzikowa

Charakterystyka Łojotok, tworzenie się zaskórników, krostek zapalnych, grudek i blizn to najważniejsze cechy cery trądzikowej, z którą zmagają się kobiety w każdym wieku. Zmianom skórnym mogą towarzyszyć objawy ogólnoustrojowe, jak wzrost temperatury ciała, bóle stawowo-mięśniowe, osłabienie czy wysoki poziom OB i leukocytoza w wynikach badań laboratoryjnych⁸.

Na rozwój trądziku wpływa wiele czynników - od uwarunkowań genetycznych, przez aktywność hormonów, dietę i obecność bakterii, po właściwości mieszków włosowych. I choć u wszystkich osób borykających się z wykwitami główny problem stanowi nadmierne wytwarzanie łoju, problem jest bardziej złożony. Sam trądzik pospolity, związany z nadmierną inwazją bakterii Propionibacterium acnes, ma kilka podstawowych typów: zaskórnikowy, czyli młodzieńczy; krostkowy (jedna z odmian młodzieńczego); grudkowo-krostkowy (z dominującym procesem zapalnym); ropowiczy (z torbielami będącymi efektem stanu zapalnego i ucisku), skupiony (nacieki i ropne torbiele z przyrosłymi bliznami); bliznowaty (wyraźne twarde guzy i blizny) oraz piorunujący (rzadka, ciężka postać)⁹.

Do tego dochodzi trądzik różowaty (rosacea), czyli przewlekła zapalna choroba skóry twarzy, objawiająca się rumieniem na policzkach, nosie, brodzie i czole, zwykle na tle zaburzeń naczyniowych (wzmożony przepływ krwi), osłabionej odporności, nadmiernej aktywności wolnych rodników, promieniowania UV lub czynników infekcyjnych¹⁰. Objawy mogą się nasilać pod wpływem stresu, gorących lub pikantnych posiłków i alkoholu, a także w okresie menopauzy.

Pielęgnacja Dobór kosmetyków w dużej mierze zależy od nasilenia wykwitów - w zaawansowanych stadiach wskazana jest interwencja dermatologa i zastosowanie farmakoterapii z użyciem np. miejscowych retinoidów, antybiotyków lub antyandrogenów. Jednak prawidłowa pielęgnacja preparatami o właściwościach przeciwbakteryjnych, ściągających, przeciwzapalnych, kojących, matujących i nawilżających w każdym przypadku wpływa na poprawę mikrokrążenia, dotlenienie i oczyszczenie skóry oraz odbudowę naturalnej bariery ochronnej.

Spośród istotnych składników aktywnych na największą uwagę zasługują cynk (działa wysuszająco i ściągająco, przyspiesza gojenie); siarka (oczyszcza, wysusza, złuszcza, reguluje pracę gruczołów łojowych, matuje, zmniejsza wydzielanie sebum, ma właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne); fiołek trójbarwny (łagodzi i koi) oraz olejek z drzewa herbacianego (działa na Propionibacterium acnes, normalizuje pracę gruczołów łojowych i dezynfekuje bez wywoływania podrażnień)¹¹.

Z kolei przy trądziku różowatym oprócz leczenia miejscowego za pomocą metronidazolu, kwasu azelainowego, siarki lub tetracykliny szczególnie korzystny efekt wywołują kosmetyki z żurawiną błotną, witaminami C i E, związkami krzemu i flawonoidami (rutyną) - składniki te pomagają odbudować naskórek, działają ochronnie i filmogennie¹². Szukaj też surowców roślinnych, które pomagają kontrolować wydzielanie sebum oraz działają ściągająco i przeciwzapalnie, jak hibiskus, kasztanowiec, arnika, oczar wirginijski, szałwia i ogórecznik.

Cera naczynkowa

Charakterystyka Cienka i delikatna cera naczyniowa czasowo lub stale jest zajęta zmianami rumieniowymi w postaci teleangiektazji i/lub plam o różnym nasileniu. Na ich powierzchni niejednokrotnie pojawiają się zmiany zapalne (grudki, krosty, obrzęk), zwykle w okolicy policzków, nosa i brody. Towarzyszą im uczucie pieczenia i ściągnięcia skóry oraz nadmierna wrażliwość na czynniki zewnętrzne - zwłaszcza drażniące i uczulające¹³.

Charakterystyczne teleangiektazje to właśnie rozszerzone powierzchowne naczynia włosowate, powstające np. w ciąży lub podeszłym wieku, ale też w wyniku nadmiernej ekspozycji na słońce, mróz, wiatr, wahania temperatury czy pod wpływem przebytych chorób¹⁴. Ich poszerzaniu sprzyjają także estrogeny (działają rozluźniająco na mięśnie naczyń krwionośnych), stąd z naczynkami zmagają się zwykle kobiety.

Pielęgnacja Ze względu na dużą wrażliwość cery naczyniowej szczególnie istotne jest unikanie czynników zaostrzających rumień (takich jak gorące kąpiele i sauna, promieniowanie słoneczne, pikantne potrawy lub alkohol). Kosmetyki do twarzy powinny mieć wysoki filtr przeciwsłoneczny. Zamiast mydła wybieraj delikatne żele bez kompozycji zapachowych lub mleczka na bazie roślinnych wyciągów. Makijaż usuwaj za pomocą płynu micelarnego, a oczyszczoną cerę przemywaj tonikiem do cery wrażliwej.

Krem na dzień powinien chronić przed mrozem i wiatrem, co zagwarantują substancje o działaniu okluzyjnym (wazelina, woski) i wzmacniającym lipidową barierę naskórka (oleje roślinne, ceramidy, sterole). Istotnym składnikiem aktywnym jest również witamina C, która wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych i działa antyoksydacyjnie. Jej działanie potęgują flawonoidy (zwłaszcza rutyna)¹⁵. Istotne są również witaminy E, K i PP (niacyna). Z surowców roślinnych najlepiej sprawdzą się kasztanowiec (ze względu na silnie przeciwzapalną i uszczelniającą escynę), rumianek (obecny w nim bisabolol działa przeciwzapalnie i uszczelnia naczynka), żywokost (jego korzeń jest bogaty w zmiękczającą alantoinę i pantenol) oraz przeciwzapalny aloes.

Cera wrażliwa

Charakterystyka U ponad połowy kobiet stwierdza się nadwrażliwość skóry uwarunkowaną genetycznie bądź nabytą. Charakteryzuje się ona nadmierną reakcją na czynniki środowiskowe, kosmetyki i detergenty, emocje, wahania hormonalne, a nawet alkohol i niektóre pokarmy. Ze względu na zwiększoną przepuszczalność bariery naskórkowej pojawiają się wówczas stany zapalne, uczucie pieczenia, mrowienia, szczypania i ściągania oraz tendencja do zaczerwienień. Taka cera szybciej się starzeje, gdyż towarzyszy jej spadek kwasu hialuronowego, a czynniki zapalne i nadmiernie wydzielane wolne rodniki doprowadzają do zwiększonego spadku kolagenu oraz degradacji włókien elastycznych.

Pielęgnacja W tym przypadku mniej znaczy więcej: kosmetyki do skóry wrażliwej nie powinny zawierać barwników, konserwantów i substancji zapachowych, należy też unikać środków silnie pieniących się. Najlepiej, by były hipoalergiczne, delikatne, o łagodzącym działaniu i neutralnym dla skóry pH, z naturalnymi (mineralnymi) filtrami UV(dwutlenek tytanu, cynku).

W kosmetykach szukaj niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz flawonoidów z zielonej herbaty, lukrecji, miłorzębu i soi. Dobrze tolerowane są kwas hialuronowy, witaminy A, C i E (w niskich stężeniach, by nie podrażnić skóry), alantoina, pantenol, gliceryna, woda termalna, sole mineralne i skwalen. Z kolei peptydy z zielonych alg morskich blokują substancje przekazujące informacje odpowiedzialne za wywołanie podrażnień i wrażliwości.

Cera dojrzała

Charakterystyka Spadek poziomu estrogenów sprawia, że skóra z biegiem lat traci elastyczność, jędrność, równomierny koloryt i odpowiednie nawilżenie (o czym pisaliśmy w tekście pt. "Zdrowie wypisane na twarzy"). Dodatkowo z wiekiem zwalniają procesy regeneracyjne, spadają biologiczna aktywność komórek, odporność na stres środowiskowy i możliwości adaptacyjne organizmu. Zmniejsza się też produkcja kolagenu i liczba gruczołów łojowych, powodując słabszą ochronę bariery skórnej. Powyżej 40. r.ż. ustaje produkcja ceramidów, co zwiększa utratę wody oraz przesuszenie skóry¹⁶.

Na te wewnątrzpochodne elementy nakładają się procesy związane z wpływem środowiska zewnętrznego, czyli tzw. fotostarzenie wynikające z ekspozycji na promieniowanie UV czy narażenia na dym tytoniowy i toksyny. W efekcie skóra staje się cienka, szara, mało elastyczna. Na twarzy, szyi, dekolcie, dłoniach i przedramionach pojawiają się zmarszczki i przebarwienia, a w okolicach oczu tzw. "kurze łapki". Powszechnym problemem jest też suchość oraz bladość cery, czasem pojawia się tzw. świąd starczy¹⁷.

Pielęgnacja Aby zapobiec zmianom związanym ze starzeniem lub złagodzić ich intensywność, niezbędne jest stosowanie kosmetyków ze składnikami o właściwościach ochronnych oraz wzmacniających procesy regeneracyjne w skórze. Szczególnie istotne są w tym przypadku antyoksydacyjne witaminy A, C i E, filtry przeciwsłoneczne oraz fitohormony (zwłaszcza w okresie menopauzy).

Działanie przeciwstarzeniowe wykazuje też kwas hialuronowy, który reguluje stopień nawodnienia (wiąże wodę na powierzchni naskórka), zabezpiecza prawidłowy przebieg procesów biochemicznych, odżywia komórki i zapewnia film chroniący przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych¹⁸. Również kolagen tworzy na powierzchni skóry ochronną warstwę, ogranicza odparowywanie wody, wygładza i nawilża, a ponieważ jego błona załamuje światło, daje efekt zmniejszenia głębokości zmarszczek¹⁹.