Skóra bez skazy - proste sposoby na pozbycie się blizn

Każde zranienie skóry pozostawia po sobie znak. Blizna powstaje w efekcie uszkodzenia skóry właściwej znajdującej się tuż pod naskórkiem. Gdy do tego dojdzie, tkanka włóknista wypełnia ubytek – fachowo nazywa się to bliznowaceniem¹. Proces powstawania blizny jest kilkuetapowy.

• W pierwszej fazie (zapalnej) dochodzi do uszkodzenia tkanki, przekrwienia i zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych. Trwa to zwykle dobę lub dwie.
• Potem następuje ograniczona faza zapalna – przez ok. 7 dni rana ulega oczyszczaniu.
• W trzeciej fazie gojenia tworzy się blizna.
• Ostatni etap to faza przebudowy blizny, która może trwać od kilku do kilkunastu miesięcy!

Blizna ma nieco inny kolor niż otaczająca ją skóra. Dzieje się tak, dlatego że tkanka włóknista nie zawiera w sobie komórek pigmentowych, które nadałyby jej barwę. Z podobnych przyczyn na bliznach nie rosną włosy – brak w nich mieszków włosowych.

Tylko u niewielkiej liczby osób ślad po cięciu staje się pogrubiony, przerośnięty i czerwony. Ryzyko, że do tego dojdzie, jest wyższe w niektórych miejscach ciała. Należą do nich obszar barku i łopatki, dolna część brzucha, płatek ucha i każdy inny obszar skóry leżący na kościstym wzniesieniu². Istnieją dowody sugerujące, że ta naturalna tendencja wynika ze zwiększonego napięcia mechanicznego, które charakteryzuje te rejony ciała³.

Jak zadbać o ranę, aby zminimalizować ryzyko przerostu blizny?

Przede wszystkim istotne jest zminimalizowanie sił mechanicznych oddziałujących na ranę po operacji. Japońscy uczeni dowiedli, że silnie wpływają one na zachowanie komórkowe prowadzące do powstawania blizn. Co więcej, zauważyli oni, że zmniejszenia napięcia skóry po chirurgicznym usunięciu blizn przerostowych, zapobiega ich ponownemu wystąpieniu⁴.

Długoletnie badania i obserwacje wykazały, że na jakość procesu gojenia się ran istotnie wpływa dokładne ich oczyszczenie (w tym z tkanek martwiczych), ochrona przed zakażeniem i utrzymanie wilgotnego środowiska.

Badania wykazały, że wilgotne środowisko pomaga utrzymać zdrową tkankę i może pomóc w zmniejszeniu tworzenia się blizn. Z tego względu istotną rolę w gojeniu odgrywa właściwy dobór opatrunku⁵.

• Kompres z babki lancetowatej. Listki babki (Plantago lanceolata) umyj i zmiażdż, po czym przyłóż do rany i zabandażuj. Okład pozostaw na 2 godziny, po czym zmień na nowy. To złagodzi ból i przyspieszy gojenie się¹⁰. Jeśli nie masz pod ręką babki, możesz w ten sam sposób użyć liści białej kapusty.
• Sięgnij po szałwię. Tureccy uczeni zwrócili uwagę na rolę, jaką roślina może odegrać w leczeniu ran u diabetyków. Z reguły należą one do uporczywych i niegojących się. W testach na szczurach z cukrzycą ekstrakty z szałwii wykazały silne działanie gojące o znacznym działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwutleniającym¹¹. Z kolei maść łącząca w sobie wyciąg z szałwii i oczaru wirginijskigo skutecznie pomaga rozprawić się z czyrakami, ropniami, zapaleniami skóry, wypryskami, trądzikiem młodzieńczym oraz lekkimi oparzeniami¹².

• Wywar z żywokostu. Doświadczalnie wykazano, że stosowanie tej rośliny na uszkodzoną skórę ułatwia tworzenie się ziarniny w ranie oraz naskórka⁶. Suchy, pokruszony korzeń zalej wrzątkiem, podgotuj w niewielkiej ilości wody na małym ogniu, tak by zmiękł (ok. 15 min). Następnie go zmiel. Uzyskaną papkę nakładaj na opuchliznę lub ranę, przykryj folią i owiń bandażem. Okład zmieniaj co kilka godzin.

• Twój tajny oręż – dieta. Do budowy i naprawy tkanek organizmu niezbędne jest białko. Jego niewystarczającą ilość w organizmie powiązano z opóźnionym gojeniem ran¹⁵. Żeby zapewnić sobie odpowiednią ilość protein, należy stosować zdrową, zbilansowaną dietę, czerpiąc je z takich źródeł, jak mięso, ryby, nabiał, orzechy i fasola. Jeśli nie jesz mięsa, sięgnij po fasolę i rośliny strączkowe (ciecierzycę, groszek, soczewicę, orzeszki ziemne), nasiona chia, pestki dyni, słonecznika, sezamu, siemię lniane, orzechy włoskie, brazylijskie i nerkowce lub szparagi, brokuły, jarmuż i brukselkę. W części z nich znajdziesz też L-arginię (nasiona dyni i słonecznika, owoce morza, produkty pełnoziarniste, orzechy, soczewica, mięso), która poprawia leczenie ran u osób w podeszłym wieku¹⁶.

Różne rodzaje blizn

Gojenie się różnych urazów skóry może przebiegać odmiennie. Inne też zostają po nich ślady. Zanikowe to blizny, które tworzą zagłębienia w skórze np. po ospie, czy trądziku.

• Przerostowe charakteryzują się tym, że są wzniesione powyżej poziomu skóry, ale nie rozprzestrzeniają się poza granicę pierwotnej rany. Są czerwone i mogą być bolesne lub swędzące. Powstają zwykle po oparzeniach.
• Bliznowce inaczej keloidy wystają ponad powierzchnię skóry, rozprzestrzeniają się poza obszar pierwotnej rany. Zwykle są pamiątką po urazach i operacjach. Czasami mogą być bolesne.
• Przykurcze bliznowate pojawiają się w miejscach zgięcia skóry, a także po oparzeniach.
• Blizny rozstępowe są płaskie i blade, długie, wąskie pasma na skórze, które powstają, gdy skóra jest szybko rozciągana, na przykład podczas rośnięcia, ciąży lub szybkiego przyrostu masy ciała¹⁸.