Skóra każdej twarzy - tłustej, suchej, normalnej czy mieszanej - potrzebuje nawilżenia, ujędrnienia i ukojenia, a przy okazji dawki składników odżywczych. We współczesnej kosmetologii efekty te coraz częściej osiąga się dzięki użyciu naturalnych surowców.
Takie kosmeceutyki to swego rodzaju hybrydy kosmetyczno-farmaceutyczne przeznaczone do poprawy zdrowia i urody za pomocą składników, które wpływają na funkcje biologiczne skóry. Należą do nich przede wszystkim naturalne surowce spożywcze, gdyż są bogatym źródłem związków aktywnych, które determinują ich cenne właściwości.
Do najchętniej wykorzystywanych produktów należą mleko, miód, czekolada i kawa. Produkty te są źródłami witamin, makro- i mikroelementów, białek i aminokwasów, węglowodanów, kwasów tłuszczowych, fosfolipidów, antyoksydantów oraz czynnych kosmetycznie alkaloidów (takich jak kofeina). Związki te działają wzmacniająco i osłaniająco na skórę i włosy, są składnikami preparatów nawilżających i peelingujących, działają przeciwstarzeniowo i chronią przed promieniowaniem UV1. Takie naturalne surowce - bez chemicznych dodatków - zwykle są łagodne dla cery, działają pobudzająco na naturalne funkcje odnowy naskórka, odżywiają i pielęgnują, upiększają oraz chronią. I możesz wypróbować je w domowym zaciszu!
Witaminowe ABC… E dla skóry
Niedobory tych składników to jedna z najczęstszych przyczyn zmian skórnych. Przy braku witaminy A rośnie skłonność do rogowacenia ujść mieszków włosowych, niedobory B2 prowadzą do rogowacenia naskórka, a zbyt małe ilości witaminy C - do zmian łojotokowych.
Witamina A nie bez przyczyny nazywana jest "witaminą młodości". Wyniki wielu badań potwierdziły skuteczność miejscowego stosowania retinoidów, tretinoiny i izotretinoiny w łagodzeniu efektów starzenia skóry związanego z wiekiem. Rezultatem ich stosowania było spłycenie bruzd i zmarszczek oraz rozjaśnienie plam soczewicowatych i przebarwień.
Badanie histologiczne wykazało wzmożoną syntezę kolagenu i angiogenezę1. Wszystko dzięki temu, że witamina A zwiększa proliferację komórek skóry, co przyspiesza jej regenerację2. Z kolei w przypadku nadmiernej suchości lub łuszczenia się normalizuje zachodzące w skórze procesy i przywraca jej prawidłowy wygląd.
Witaminy z grupy B należą do naszych największych sprzymierzeńców w pielęgnacji skóry. Ich niedobory mogą być przyczyną m.in. szarej i ziemistej cery, problemów z regeneracją (gdy organizmowi brakuje kwasu foliowego) albo łojotoku (przy niewystarczającym poziomie tiaminy).
Z kolei długotrwały niedobór biotyny może spowodować zmianę zabarwienia skóry na szarobiałą oraz złuszczanie naskórka, a brak niacyny prowadzi do rozwoju pelagry (zaczerwienienia i szorstkości w miejscach narażonych na promienie słoneczne, otarcia i ucisk)3.
Pirydoksynę (witaminę B6) stosuje się przy zmianach trądzikowych, a kwas pantotenowy przyspiesza procesy odnowy tkanek uszkodzonych w wyniku oparzeń czy urazów mechanicznych oraz zapewnia miękkość naskórka, nie pozwalając na jego nadmierne rogowacenie.
Witamina C działa na skórę dwutorowo. Po pierwsze, stymuluje wytwarzanie kolagenu, przyczyniając się do zachowania jej jędrności, elastyczności i witalności. To kwas askorbinowy dostarcza elektrony enzymom uczestniczącym w procesie hydroksylacji, co skutkuje przekształceniem prokolagenu we właściwy kolagen4.
Po drugie, witamina C jest silnym antyoksydantem, zwalczającym wolne rodniki i wspomagającym ochronę przeciwsłoneczną. Ma ona wpływ na prawidłowy rozkład barwnika w skórze, a także przyśpiesza gojenie oparzeń. Poza tym stosuje się ją w pielęgnacji cery naczynkowej i z trądzikiem różowatym jako składnik przeciwzapalny poprawiający gojenie oraz substancję rozjaśniająca przebarwienia.
Witamina E to kolejny silny antyoksydant, który chroni obecne w naskórku lipidy przed degradacją i ułatwia zachowanie prawidłowych funkcji skóry. Dobrze przenika przez naskórek, zapewniając odżywienie i poprawę elastyczności skóry, a jako składnik kosmetyków koi, nawilża, wygładza i ujędrnia, a przy tym wspomaga leczenie przebarwień5.
Bibliografia
- Skin Penetration Current Nanoscience 2012; 8: 526-34
- Aptekarz Polski 2015; 106 (84): 19-22
- Postępy Fitoterapii 4/2009, s. 229-238
- Żyw i Zdr. 2000; 1 (12): 1-4; Postępy Hig Med Dośw. 2005; 59: 34-41
- Probl N Biol 2009; 58
1. Miód oczyszcza skórę
Jego lecznicze i smakowe walory znane są od starożytności. Już wówczas stosowano go nie tylko w kuchni: rzymscy wojownicy wzmacniali się miodem przed bitwą, Egipcjanie balsamowali nim ciała, a w haremach używano go jako afrodyzjaku.
Oczywiście różne typy i odmiany miodu charakteryzują się odmiennym składem. Odnotowuje się w nich dużą ilość sacharydów, aminokwasów i białek, flawonoidów, związków lotnych i mineralnych oraz witamin. To bogaty skład sprawia, że uznaje się miód za jeden z najbardziej wartościowych składników diety i kosmetyków. Ponieważ wykazuje właściwości bakteriostatyczne, bakteriobójcze, przeciwzapalne, regenerujące, zmiękczające, rozjaśniające, oczyszczające i antyoksydacyjne, można znaleźć go w kosmetykach do pielęgnacji każdego rodzaju cery.
Miód przeciwdziała wypryskom skórnym, łagodzi podrażnienia, zaczerwienienia i oparzenia słoneczne, zwiększa napięcie i elastyczność skóry, wygładza zmarszczki i usuwa martwy naskórek2. Nic dziwnego, że do swoich słynnych kąpieli używała go sama Kleopatra!
Wypróbuj szczególnie maseczki miodowe, które działają oczyszczająco, zmiękczająco i przeciwzmarszczkowo, dzięki czemu doskonale przygotowują cerę do dalszych zabiegów. Nie wywołują przy tym odczynów alergicznych, a poprawiają ukrwienie.
Fot. Archiwum |
2. Czekolada chroni skórę przed starzeniem
Kakao to cenne źródło flawonoidów, epikatechin, katechin i procyjanid, które znane są ze swoich właściwości przeciwutleniających. Blokują one działanie wolnych rodników, opóźniają procesy starzenia się skóry oraz spowalniają utratę kolagenu, elastyny i innych protein. Dlatego też czekolada jest stosowana w wielu zabiegach przywracających elastyczność skóry i wygładzających zmarszczki.
Badania potwierdzają, że polifenole zawarte w kakao, szczególnie te należące do flawanów, mogą zapewnić skuteczną osłonę przed promieniowaniem UV, a ich właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne stanowią nawet ochronę przed nowotworami3.
Do tego zawarty w tłuszczu kakaowym kwas linolowy oprócz swoich wygładzających właściwości pomaga tuszować blizny i rozstępy, a zdaniem naukowców z Uniwersytetu Muenster w Niemczech może leczyć rany oraz stymulować wzrost komórek skóry, zapobiegając zabliźnianiu.
Ekstrakt z kakaowca ma właściwości silnie nawilżające, regenerujące i uelastyczniające. Czekolada zmiękcza skórę, odżywia ją i doskonale nawilża, a do tego chroni przed utratą wilgoci. Stosowana na dłuższą metę rozpromienia skórę i nadaje jej młodzieńczy blask.
Maseczki, peelingi i masaże z użyciem masła kakaowego poleca się szczególnie osobom z cerą suchą i dojrzałą.
3. Kawa poprawia krążenie krwi w skórze
Możliwości kosmetycznego zastosowania kofeiny dostrzeżono dopiero w połowie ubiegłego stulecia. Od tamtej pory po dziś dzień mielone ziarna kawy wykorzystuje się do peelingów, które służą usunięciu zewnętrznej warstwy naskórka, poprawiają krążenie krwi w skórze i tkance podskórnej oraz usprawniają przepływ limfy, a ponadto wpływają na poprawę nastroju poprzez wywoływanie przyjemnych doznań zapachowych. Stosuje się w tym celu świeżo mieloną kawę, często w połączeniu z gruboziarnistą solą morską oraz ze składnikami rozgrzewającymi, np. imbirem.
Po stwierdzeniu w kawie dużej zawartości związków polifenolowych, głównie w formie tzw. fenolokwasów, zaczęto wykorzystywać ją jako substancję neutralizującą wolne rodniki i niwelującą oznaki starzenia się skóry. Maseczki z kawy palonej mogą wykazywać też działanie poprawiające barwę i elastyczność skóry.
Zielona kawa niepoddawana procesowi palenia, bogatsza w kwas chlorogenowy, jest doskonałym preparatem zabezpieczającym skórę przed skutkami czynników środowiskowych. Za działanie redukujące zmarszczki i poprawiające wygląd skóry odpowiedzialny jest również efekt antyoksydacyjny kofeiny4. Wraz z kwasami fenolowymi tworzy ona kompleks substancji chroniący komórki przed szkodliwymi skutkami promieniowania słonecznego, głównie UVB.
4. Aloes ujędrnia skórę
To jeden z najpopularniejszych i najlepiej przebadanych składników kosmetyków do pielęgnacji twarzy, charakteryzujący się wyjątkowo wszechstronnym działaniem. Miejscowe stosowanie aloesu pobudza odnowę naskórka, wygładza i ujędrnia skórę, utrzymuje jej nawilżenie, a przy okazji działa przeciwzapalnie i łagodząco.
Miąższ aloesowy przenika przez skórę nawet 4 razy szybciej niż woda, dostarczając składniki odżywcze do jej najgłębszych warstw, wpływając na mikrokrążenie krwi, wywołując efekt ściągający oraz ujędrniając naskórek. Dzięki temu umożliwia nie tylko głębokie nawilżenie, ale również wygładzenie i odmłodzenie oraz ochronę przed czynnikami zewnętrznymi5.
Swoje właściwości aloes zawdzięcza przede wszystkim dużej zawartości polisacharydów - związków występujących naturalnie w skórze, które wspomagają podstawowe funkcje bariery ochronnej naskórka, inicjując procesy naprawcze w razie jego uszkodzeń6. Polisacharydy aktywują również tzw. czynnik wzrostu komórek naskórka, dzięki któremu możliwe jest formowanie włókien kolagenowych. Z kolei dzięki enzymom proteolitycznym oraz kwasowi salicylowemu aloes wnika w głębokie warstwy skóry, by je odżywić.
5. Granat na skórę trądzikową
W starożytnych Chinach sok z tego owocu uznawany był za napój wydłużający życie. Dziś wiemy, że wpływa on nie tylko na zdrowie, ale i urodę.
Granat jest bogaty w garbniki, alkaloidy, witaminy C, E i z grupy B, beta-karoten oraz kwas elagowy, dzięki czemu wykazuje właściwości przeciwutleniające (chroni przed procesami starzenia) i wzmacniające ściany komórek7. Stosuje się go jako naturalny filtr przeciwsłoneczny, gdyż chroni przed negatywnymi skutkami promieniowania i nadmierną pigmentacją. Ekstrakt z owoców granatu silnie hamuje bowiem proliferację melanocytów i syntezę melanin, dzięki czemu zapobiega przebarwieniom8.
Ze względu na obecność kwasu pinikowego (omega-5) granat wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwobrzękowe9 oraz aktywuje procesy regeneracji skóry, dlatego stosowany jest w preparatach na skaleczenia. Można też znaleźć go w kosmetykach do pielęgnacji cery trądzikowej oraz wspomagających leczenie egzemy i łuszczycy. Zdolność do przeciwdziałania obrzękom została również wykorzystana w preparatach do pielęgnacji skóry wokół oczu.
Granat stosuje się także w produktach przeciwzmarszczkowych: spłyca już istniejące zmarszczki oraz zwiększa sprężystość skóry, wspomagając produkcję kolagenu. W kremach do twarzy odżywia i rewitalizuje, a w maseczkach i lotionach działa ściągająco i zmniejsza pory. Polecany jest do cery dojrzałej, suchej i podrażnionej - poprawia jej ukrwienie i koloryt.
Bibliografia
- Panacea 2006; 1 (14): 20-23
- Kosmetol Estet 2014; 2 (3): 107-110
- J Nutr. 2006 May; 136 (5): 1150-5
- Food Bioprocess Technol 2014; 7: 3493-3503; Amer. J. Biochem. Biotechnol 2010; 6: 32-34
- Int J of Immunopharm 1995; 17 (3): 183
- Post Fitot 2002; 3-4: 50-52
- Post Fitot 2015; 16 (1): 50-5; Pol J Cosmetol 2016; 19: 2-5
- Biosci Biotechnol Biochem 2005; 69: 2368-73
- 9 J Med Plant Res 2012; 6: 5306-10
- Evid Based Complemen Altern Med 2013; 2013: 645257
- Arch Biochem Biophys 2011; 508:164-70;
- Oeconom Copernic 2016; 7 (4): 683-95
- Biochem Eng J 2010; 52: 205-11
- Drug Res 2016; 73: 485-94
- Drug Res 2016; 73: 219-27
- Transgen Plant J 2007; 1 (1): 81-98; Post Fitot 2009; (3): 168-174
6. Winogrona kontra choroby skóry
Winorośl właściwa, a zwłaszcza jej świeże owoce to doskonałe źródło cukrów, garbników, pektyn, witamin A, C i z grupy B oraz cennych związków fenolowych. Ciemne winogrona dodatkowo zawierają antocyjany. Olej z ich nasion wykorzystywany jest głównie w profilaktyce chorób układu krążenia, ma jednak również zastosowanie w kosmetologii - ze względu na zawartość witaminy E polecany jest do skóry dojrzałej, gdyż hamuje procesy starzenia, ale także działa normalizująco, przeciwzapalnie i zmiękczająco.
Obecny głównie w skórce winogron resweratrol stymuluje różnicowanie komórek naskórka, a przede wszystkim zwiększa elastyczność. Ponadto uważa się, że ma on zdolność hamowania tyrozynazy, enzymu niezbędnego w procesie wytwarzania melaniny, dzięki czemu może być biologicznie aktywnym składnikiem preparatów rozjaśniających przebarwienia10. Ponieważ resweratrol jest substancją o silnych właściwościach przeciwutleniających, może wykazywać pozytywne efekty w leczeniu niektórych chorób skórnych. Stwierdzono, że ma działanie przeciwzapalne, a także przyspiesza gojenie11.
Inne przeciwutleniacze z owoców winorośli działają przeciwstarzeniowo, pielęgnacyjnie i antystresowo. Stosowanie winogron pobudza mikrokrążenie oraz produkcję kolagenu i elastyny, hamuje rozpad tych białek, a także odżywia, nawilża, wygładza i napina skórę, wzmacnia naczynia krwionośne oraz zapobiega zatrzymywaniu wody w tkankach. Zabiegi z ekstraktem z nich poleca się głównie przy cerze dojrzałej, suchej, mało elastycznej, ale też wrażliwej - polifenole działają przeciwhistaminowo, co sprawia, że ograniczają reakcje uczuleniowe12.
7. Ananas rozjaśnia skórę
Ten egzotyczny owoc używany jest w leczeniu ran, złamań, obrzęków i zapalenia stawów, a w kosmetyce znalazł zastosowanie dzięki zawartości witamin, minerałów, kwasów owocowych i bromelainy - enzymu o wielu właściwościach leczniczych. To dzięki obecności bromelainy i jej aktywności proteolitycznej (odpowiada za rozkład białek do aminokwasów) wyciągi z ananasa wykorzystywane są w peelingach enzymatycznych13.
Oprócz bromelainy ekstrakt z ananasa zawiera sacharozę, kwasy organiczne (kwas cytrynowy), białka, prowitaminę A, witaminy B1, B2 i C, wapń, potas, magnez, fosfor, cynk i selen. Dzięki tak bogatemu składowi stanowi cenny składnik kremów do pielęgnacji skóry. W jednym z badań oceniono wpływ stosowania takiego kosmetyku na zmiany w barierze skórnej i nawilżenie. Wykazano, iż krem z ekstraktem z owoców ananasa poprawia poziom nawodnienia naskórka oraz zmniejsza transepidermalną utratę wody w skórze (TEWL).
Oprócz znacznej poprawy czynności bariery skórnej zaobserwowano również dobrą stabilność fizykochemiczną, dlatego zdaniem autorów ananas może być stosowany jako składnik preparatów kosmetycznych o działaniu nawilżającym i przeciwstarzeniowym14. Ekstrakt znajduje się też w kosmetykach o działaniu rozjaśniającym, peelingującym, do skóry trądzikowej, łojotokowej, suchej i wrażliwej.
W innych badaniach oceniono jego wpływ na podrażnienia, ciemne plamy oraz nadmierne wydzielanie łoju. Grupę badawczą stanowiły osoby w przedziale wiekowym 20-30 lat. Po 2 tygodniach wykazano znaczne zmniejszenie wymienionych zmian, a u wszystkich ochotników preparat z wyciągiem z owoców ananasa był bardzo dobrze tolerowany15.
8. Algi morskie na skórę z problemami
Glony czy też wodorosty (takie jak chlorella i spirulina) zawierają całe bogactwo składników, a ponadto są doskonale przyswajalne przez nasz organizm. Można w nich znaleźć bardzo duże ilości żelaza, sodu, wapnia, pełnowartościowego białka, witamin oraz aminokwasów.
Algi morskie wykorzystywane są w preparatach kosmetycznych likwidujących obrzęki, wypryski i stany zapalne, a także nawilżających suchą skórę oraz poprawiających jej elastyczność i jędrność. Obecne w nich kwaśne polisacharydy charakteryzują się właściwościami antyseptycznymi i intensywnie wiążącymi wodę. Niektóre z nich aktywują również biosyntezę kolagenu i proliferację fibroblastów, dzięki czemu przyspieszają regenerację naskórka oraz gojenie się ran. Długotrwałe nawilżenie i odnowę naskórka powodują zwłaszcza algi bogate w aminokwasy, peptydy, cukry, witaminy i sole mineralne: Codium tomantosum, Codium Mulleri, Enteromorpha compressa, Enteromorpha flexuosa i Enteromorpha intestinalis16.
Ponadto glony wykorzystuje się w zabiegach odmładzających oraz antycellulitowych. Polecane są też do skóry problematycznej, wrażliwej oraz trądzikowej - nie tylko pomagają zwalczyć wykwity czy łojotok, ale dodatkowo oczyszczają cerę z toksyn i szkodliwych substancji oraz neutralizują jej pH, dzięki czemu przywracają naturalną równowagę. Z kolei u osób z cerą naczynkową substancje znajdujące się w algach wzmacniają naczynia krwionośne oraz poprawiają krążenie krwi i kondycję skóry.