Nowe badanie prowadzone przez badaczy z Brigham and Women's Hospital przyjmuje nowe podejście do mapowania duchowości i religijności. Okazuje się, że istota szara okołowodociagowa (ang. periaqueductal gray - PAG) jest odpowiedzialna za te doświadczenia. Dotychczas uważano, że obszar ten odpowiedzialny jest tylko za odczuwanie strachu, zachowania altruistyczne, modulację bólu czy bezgraniczną miłość.
"Byliśmy zdumieni, gdy odkryliśmy, że ten obszar mózgu związany z duchowością należy do jednej z najlepiej zachowanych ewolucyjnie struktur w mózgu" - komentują autorzy.
Doktor Michael Ferguson i współpracownicy wykorzystali technikę zwaną mapowaniem sieci uszkodzeń, która pozwala badaczom na mapowanie złożonych ludzkich zachowań w określonych obwodach mózgu na podstawie lokalizacji uszkodzeń mózgu u pacjentów.
Zespół wykorzystał wcześniej opublikowany zestaw danych, który obejmował 88 pacjentów neurochirurgicznych, którzy przechodzili operację usunięcia guza mózgu. Miejsca uszkodzeń były rozmieszczone w całym mózgu. Pacjenci wypełniali ankietę zawierającą pytania związane z religijnością przed i po operacji.
Zespół zweryfikował wyniki przy użyciu drugiego zestawu danych obejmującego ponad 100 pacjentów ze zmianami spowodowanymi penetrującym urazem głowy podczas walki podczas wojny w Wietnamie. Uczestnicy ci wypełnili również kwestionariusze zawierające pytania dotyczące religijności (takie jak: "Czy uważasz się za osobę religijną? Tak czy nie?".
Spośród 88 pacjentów neurochirurgicznych, 30 zmieniło ocenę swojej religijności na niższą po zabiegu resekcji guza mózgu, 29 oceniło ją wyżej, a 29 nie zmieniło swoich odpowiedzi.
Autorzy przytaczają przykłady innych badań przedstawiających hiperreligijnych pacjentów, którzy doznali urazu obszaru mózgu odpowiedzialnego za odczuwanie religijności. Uszkodzenia te powodowały urojenia i "zespół obcej ręki"
Badacze zwracają uwagę, że wyniki ich badań nie sugerują, że religia jest złudzeniem i nie należy dokonywać nadinterpretacji. Badania pokazują głęboko zakorzenione w obszarach naszego mózgu przekonania o religijności.
- Michael A. Ferguson, Frederic L.W.V.J. Schaper, Alexander Cohen, Shan Siddiqi, Sarah M. Merrill, Jared A. Nielsen, Jordan Grafman, Cosimo Urgesi, Franco Fabbro, Michael D. Fox. A neural circuit for spirituality and religiosity derived from patients with brain lesions. Biological Psychiatry, 2021; DOI: 10.1016/j.biopsych.2021.06.016