Jakie endokannabinoidy występują naturalnie w organizmie?

Mniej znane kannabinoidy, takie jak CBG, CBC, CBN i THCV, również badano pod kątem możliwych zastosowań leczniczych. A zatem jakie kannabinoidy są wytwarzane w ludzkim organizmie? I jakie receptory mają za zadanie je otrzymywać?

Endokannabinoidy

Anandamid (AEA)

To neuroprzekaźnik i pierwszy odkryty oraz przebadany kannabinoid endogenny (wytwarzany w organizmie). Jego nazwa pochodzi z od słowa z sanskrytu - ananda - oznaczającego "szczęście".

Anandamid oddziałuje na receptory CB1 i CB2 - pełni rolę tzw. agonisty. Agoniści to substancje chemiczne wywołujące reakcję po przyłączeniu się do konkretnego receptora, w odróżnieniu od antagonistów, którzy blokują reakcję receptora.

Chociaż anandamid ma całkiem inną strukturę chemiczną i jest pozbawiony wpływu psychoaktywnego, spośród wszystkich endokannabinoidów działa najbardziej podobnie do kannabinoidu THC, najbardziej psychoaktywnego składnika konopi indyjskich.

Anandamid jest w mózgu syntetyzowany w obszarach mających wpływ na ruch, funkcje poznawcze, pamięć, motywację, ból, zadowolenie i apetyt. Jego aktywacja receptorów CB1 w części międzymózgowia zwanej wzgórzem może oddziaływać na percepcję bólu, jak również cykl snu/budzenia¹.

Jest on silnie powiązany ze wspieraniem jakości snu, jak również wzrostem poziomu adenozyny - cząsteczki o znanym działaniu nasennym².

Wiadomo również, że adenozyna rozluźnia naczynia krwionośne i przywraca normalny rytm serca u osób z arytmią. Może to wyjaśniać hipotensyjny wpływ anandamidu, który może wspomagać kontrolę nadciśnienia tętniczego.

Ponadto substancja ta jest modulatorem stanu zapalnego i może okazać się przydatna w leczeniu przewlekłych chorób nerek i sercowo-naczyniowych³.

Anandamid bierze udział w regulacji układu nagrody w mózgu i uważa się, że ma związek z nadużywaniem leków i uzależnieniem od nich. Jednak niektóre badania sugerują, że może być również możliwa taka modulacja tego endokannabinoidu, żeby wspomagał on leczenie nałogu⁴. Ponadto anandamid ma silne działanie przeciwlękowe⁵.

2-Arachidonyloglicerol (2-AG)

Pochodna kwasu arachidonowego (kwasu tłuszczowego znajdującego się w błonach komórkowych), łączy się zarówno z receptorami CB1, jak i CB2. Badania na myszach wykazują, że może mieć korzystny wpływ na kondycję układu sercowo-naczyniowego⁶ i ma właściwości neuroprotekcyjne, co może być przydatne w leczeniu pourazowych uszkodzeń mózgu⁷.

W badaniu z wykorzystaniem próbek ludzkiej krwi 2-AG aktywował neutrofile (białe krwinki produkowane w szpiku kostnym), które regulują proces zapalny i reakcje odpornościowe⁸. Tymczasem u osób z fibromialgią zwiększona siła mięśni po 15-tygodniowym programie ćwiczeń była związana z wyższym poziomem tego endokannabinoidu⁹.

Dokozatetraenoiloetanoloamid (DEA)

To endogenny kannabinoid ściśle powiązany z anandamidem. Jak wykazano, obniża on ciśnienie tętnicze¹⁰.

Homo-g-linoenoiloetanoloamid (HLEA)

Również jest ściśle powiązany z anandamidem i uważa się, że działa jak agonista receptorów CB1.

N-arachidonylodopamina (NADA)

To kolejny mało znany ligand receptora endogennego kannabinoidu.

Oleamid (cis-9-oktadecenoamid)

To długołańcuchowy kwas tłuszczowy o funkcjach podobnych do anandamidu, który ma właściwości nasenne¹¹.

Palmitoiloetanoloamid (PEA)

Chociaż sam w sobie nie jest kannabinoidem, nasila wpływ anandamidu, jak również ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe¹².

Receptory kannabinoidowe i ich funkcje

Receptor CB1

To receptor kannabinoidowy oraz członek tzw. rodziny peptydowych receptorów sprzężonych z białkami G, które przenoszą sygnały działające jak przełączniki molekularne wewnątrz komórek. Znajduje się przede wszystkim w mózgu i ośrodkowym układzie nerwowym.

Aktywacja receptorów CB1 przez endogenne kannabinoidy, takie jak anandamid i 2-AG, jest aktywnie badana pod kątem możliwych działań terapeutycznych w przypadku zaburzeń neuropsychicznych i chorób neurodegeneracyjnych¹³.

Receptor CB2

To receptor kannabinoidowy i również członek rodziny peptydowych receptorów sprzężonych z białkami G. Występuje przede wszystkim w systemie immunologicznym i - jak odkryto - kontroluje funkcje komórek odpornościowych.

Aktualne badania analizują, jak regulacja receptorów CB2 może być skuteczna w leczeniu chorób autoimmunologicznych i zapalnych¹⁴.