Akupunktura na receptę

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Kevin miał 49 lat, gdy zgłosił się do szpitala na planową operację. Zakończyła się pomyślnie, jednak po trzech dniach zaczął się uskarżać na ostry ból głowy. Tak silny, że mimo stosowania leków, włącznie z morfiną, nie mógł ani chodzić, ani nawet przyjmować płynów. Przyczyną bólu nie była sama operacja, czyli wyprowadzenie światła jelita cienkiego na powierzchnię brzucha, co umożliwia wydalanie płynnej treści jelitowej (ileostomia), ale czynności jej towarzyszące.

Otóż w dniu zabiegu anestezjolog założył Kevinowi cewnik zewnątrzoponowy, by można było po operacji podać mu leki uśmierzające ból. Najprawdopodobniej nakłuł wtedy mimowolnie oponę twardą¹, okalającą mózgowie i rdzeń kręgowy. Zdarza się to często, aż 1,5% wkłuć zewnątrzoponowych kończy się taką niezamierzoną punkcją, a u połowy pacjentów, których ten problem dotyczy, występuje wtedy zespół popunkcyjny (z ang. post-dural puncture headache, w skrócie PDPH)².

Zespół popunkcyjny pod lupą

PDPH to najczęstsze powikłanie po znieczuleniu typu blokada centralna, w którym leki wywołujące znieczulenie oddziałują na rdzeń kręgowy, przerywając przewodnictwo nerwowe. Rdzeń kręgowy i mózgowie są objęte trzema łącznotkankowymi osłonami w postaci opony twardej, pajęczej i miękkiej.

Ryzyko wystąpienia PDPH istnieje po każdym nakłuciu opony twardej, zarówno niezamierzonym (przypadek Kevina), jak i wtedy, gdy jest ono planową częścią zabiegu, np. podczas znieczulenia zewnątrzoponowego przy porodzie lub podczas punkcji lędźwiowej, stosowanej w celach diagnostycznych. PDPH pojawia się po punkcji w ciągu 7 dni, jednak z czasem ustępuje, przeważnie w sposób naturalny. W 53% przypadków utrzymuje się do 4 dni, w 72% - do tygodnia, a po sześciu miesiącach ulgę odczuwa aż 87% wszystkich dotkniętych nim pacjentów³.

Jak odróżnić ten ból od dolegliwości o innym podłożu, na przykład od migreny, która też może zdarzyć się po znieczuleniu? Objawy zespołu popunkcyjnego są dość charakterystyczne. Ból głowy nasila się nim upłynie 15 min. od przyjęcia przez pacjenta pozycji pionowej, a słabnie lub ustępuje w ciągu 30 min. od powrotu do leżenia. Umiejscowiony jest z przodu głowy lub w potylicy, ale niekiedy obejmuje także kark i barki⁴. By można było zdiagnozować PDPH, bólowi musi towarzyszyć przynajmniej jeden z następujących objawów: sztywność karku, szum w uszach, pogorszenie słuchu, światłowstręt lub mdłości.

Wybór Kevina

Trzeciego dnia po operacji u Kevina pojawiły się dolegliwości. Po południu zaczęła go boleć głowa - w okolicy czoła i potylicy. Ból nasilał się podczas chodzenia, towarzyszyły mu mdłości i nadwrażliwość na światło. Mężczyzna stwierdził, że nie jest nawet w stanie przyjmować płynów. W skali od 0 (brak bólu) do 10 (najgorszy ból, jaki można sobie wyobrazić) ocenił dolegliwości na 5-6 pkt. Te symptomy pozwoliły na postawienie diagnozy: zespół popunkcyjny.

Następnego dnia stan pacjenta znacznie się pogorszył - poziom dolegliwości określił jako maksymalny. Choć do środków przeciwbólowych i przeciwwymiotnych, które przyjmował po operacji, dodano lek Sumatriptan i cyklobenzaprynę, nie przyniosły one żadnej ulgi. I nagle pojawiła się nadzieja.

Szpital, w którym przebywał Kevin, akurat włączył do swoich procedur akupunkturę. Zaproponowano mu więc leczenie tą metodą. Nie wahał się ani chwili - nadal cierpiał, a żadne leki nie pomagały. Poza tym w przeszłości doświadczył już dobrodziejstw akupunktury, więc nie miał oporów przed jej ponownym zastosowaniem.

Licencjonowany akupunkturzysta z ponad 30-letnim stażem najpierw ocenił stan zdrowia Kevina: zbadał puls, obejrzał język i wypytał o inne objawy. Stwierdził, że pacjent cierpi na nadmiar wilgotnego gorąca w meridianach (kanały energetyczne) pęcherzyka żółciowego, wątroby, żołądka i śledziony, a także na stagnację w przepływie energii życiowej qi oraz krwi. Istniały dwie ważne przesłanki dla postawienia takiej diagnozy: fioletowe zabarwienie języka i "śliski puls" (hua mai - jeden z trzydziestu najważniejszych rodzajów pulsu wyróżnianych przez medycynę chińską). Z wywiadu wynikało ponadto, że pacjent jest w stresie, nieodpowiednio się odżywia i brakuje mu ruchu.

Zastosowanie akupunktury miało rozproszyć wilgotne gorąco i wzmocnić krążenie qi oraz krwi. Terapeuta ustalił, które punkty zostaną uwzględnione w czasie sesji: GB 21 (jian jing, na obu barkach, na grzbiecie mięśnia czworobocznego), GB 40 (quixu, przy kostkach u obu nóg), ST 36 (zu san li, na obu nogach, na szerokość czterech palców poniżej środka kolana, na szerokość jednego palca w bok od grzbietu piszczeli), LI 4 (he gu, na obu dłoniach, między kciukiem a palcem wskazującym) i LR 3 (taichong, tylko na grzbiecie prawej stopy, w pobliżu miejsca, gdzie schodzą się kości pierwszego i drugiego palca).

Akupunkturzysta wbił igły na głębokość 1-2 mm i obracał nimi, dopóki nie uzyskał odczucia deqi (wrażenie napięcia, naprężenia, pełni; deqi tłumaczy się jako przypływ qi lub "odczucie igły"). Igły usunięto dopiero po 30 minutach. Do tego czasu akupunkturzysta cały czas czuwał przy pacjencie.

Idzie ku lepszemu

W ciągu kilku następnych godzin ból głowy nieco się zmniejszył, Kevin ocenił go na 7 pkt. Jednak kolejnego dnia dolegliwości znów się nasiliły. Zaproponowano mu wtedy standardowe i najskuteczniejsze leczenie zespołu popunkcyjnego, czyli łatę z krwi, a także dożylne podanie kofeiny (patrz ramka). Pacjent odmówił - wolał akupunkturę, metodę mniej inwazyjną, która w dodatku dała już raz wyraźną poprawę.

Przeprowadzono więc drugą sesję terapeutyczną. Do wybranych wcześniej punktów dodano dwa kolejne: Ex-HN 3 (yin tang, pomiędzy brwiami) i położony na prawej nodze SP6 (sanyinjiao, cztery palce nad kostką, po wewnętrznej stronie nogi). Igły znowu pozostawały w skórze przez 30 minut. Tym razem efekt był szybszy i wyraźniejszy - pół godziny po sesji Kevin przydzielił bólowi tylko 5 pkt.

Następnego ranka mężczyzna znowu mógł chodzić, przyjmować płyny i leki doustne. Ból głowy definitywnie zelżał (2 pkt), zniknęło uczucie dyskomfortu. Pacjent mógł wreszcie opuścić szpital. Lekarze skontaktowali się z nim pięć miesięcy później, by sprawdzić, czy ta niestandardowa terapia dała też długofalowe wyniki. Kevin potwierdził, że od wyjścia ze szpitala ból głowy nie pojawił się u niego ani razu. Nie zauważył również żadnych efektów ubocznych akupunktury.

Ciekawa opinia

Akupunktura jest coraz chętniej stosowana w leczeniu różnego rodzaju schorzeń. Jej skuteczność w odniesieniu do bólu głowy potwierdza między innymi raport WHO⁷ (Światowa Organizacja Zdrowia) z 2002 r. Zespół popunkcyjny stanowi jednak specyficzną kategorię bólu głowy i nie ma jeszcze zbyt wielu badań potwierdzających skuteczność akupunktury w leczeniu tej konkretnej dolegliwości. Przypadek Kevina zachęca do dalszych eksperymentów.

Choć lekarze przyznają, że symptomy mogłyby z czasem ustąpić same, to jednak zastosowanie akupunktury niewątpliwie poprawiło stan pacjenta - w znaczącym stopniu, w niedługim czasie i bez efektów ubocznych.

Sam Kevin tak podsumował w telefonicznej rozmowie z lekarzem cały proces leczenia: "To naprawdę dziwne, ale dzisiaj w leczeniu szpitalnym unika się dotyku. Jakby istniała jakaś niewidzialna bariera. Nawet chirurg ma z tym problem. Można odnieść wrażenie, że medycyna zachodnia działa według takiej oto zasady: chętnie wydamy ci receptę, ale nie pomasujemy ci barków. To krok wstecz. Łatwiej przepisać lek niż poświęcić czas na nawiązanie porozumienia z chorym i dodanie mu otuchy. To rodzi dystans i brak zrozumienia. Mam nadzieję, że w ślad za wprowadzeniem do lecznictwa praktyk medycyny chińskiej pójdzie również, zgodne z jej założeniami, holistyczne traktowanie pacjenta, który ma przecież nie tylko ciało, ale też umysł i duszę".