Stawianie baniek - jak stawiać, kiedy są skuteczne, rodzaje baniek

Do połowy XX w. stawianie baniek uchodziło za pomocne nawet w oczach lekarzy. Obecnie jest stosowane jedynie w ramach medycyny niekonwencjonalnej, ponieważ nie przeprowadzono dotąd żadnych badań klinicznych dotyczących jego skuteczności^1,2. Zwolennicy tej metody twierdzą jednak, że bańki są pomocne w mobilizowaniu sił odpornościowych organizmu.

Bańki wytwarzają podciśnienie, które zasysając skórę, powoduje pękanie drobnych naczyń krwionośnych, a wtedy do otaczających je tkanek wylewa się krew. Organizm traktuje ją jako obce ciało i rozpoczyna wytwarzanie przeciwciał, co oznacza uaktywnienie się układu odpornościowego.

W USA do gwałtownego wzrostu zainteresowania stawianiem baniek w ostatnich latach przyczynili się celebryci i sportowcy, tacy jak np. fenomenalny pływak Michael Phelps, którzy nie ukrywają, że korzystają z tego rodzaju zabiegów. Bańki kojarzą się nam głównie ze szklanymi hermetycznymi naczynkami o kulistym dnie oraz zaokrąglonych i lekko rozszerzających się brzegach, które chronią przed wpijaniem się szkła w skórę. Istnieją również bańki gumowe, stawiane w sposób umożliwiający ich opróżnienie z powietrza bez użycia ognia. Wymaga go natomiast zabieg polegający na stawianiu tradycyjnych baniek szklanych, obecnie najczęściej wykorzystywanych.

Jak stawiać bańki na plecach - kompletny poradnik krok po kroku

Rodzaje baniek używanych w zabiegach leczniczych

Skuteczność zabiegu stawiania baniek tylko do pewnego stopnia zależy od ich rodzaju. Możemy więc wybrać te, które w naszej ocenie są dla nas najlepsze. Oto bańki, które są dostępne:

• bańki gorące, tzw. ogniowe, uważane są za skuteczniejsze od próżniowych. Przed postawieniem gorącej bańki należy zwilżyć wodą jej obrzeże, które następnie ocieramy podpalonym wacikiem nasączonym denaturatem, nawiniętym na gruby drut. Po przyłożeniu bańki do ciała chwilę ją przytrzymujemy. Gorące powietrze we wnętrzu stygnie, zmniejsza więc swoją objętość i wytwarza podciśnienie, a wtedy bańka przywiera do skóry; 
• bańki bambusowe, mające podobne zastosowanie jak szklane. Z tą jednak różnicą, że są większe, a brak przeźroczystości utrudnia obserwację skóry podczas zabiegu;
• bańki zimne, tzw. próżniowe. Dzięki temu, że są one wyposażone w specjalny zawór, wyssanie powietrza następuje z użyciem pompki. Odbywa się to już po przyłożeniu bańki. Praktykowane jest również przystawianie baniek próżniowych uprzednio podgrzanych w wodzie lub za pomocą suszarki do włosów do temperatury 40 st. C. W przypadku tych baniek istnieje możliwość dokładnego kontrolowania podciśnienia na manometrze obecnym na pompce. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób osłabionych oraz dzieci;
• bańki chińskie, odmiana baniek próżniowych. Są wytwarzane z gumy i w przeciwieństwie do klasycznych próżniowych nie mają zaworu, czyli do wyssania powietrza nie stosuje się pompki. Podciśnienie jest w nich wytwarzane przez naciśnięcie bańki na ciele pacjenta i wywołanie efektu zassania;
• bańki cięte, obecnie praktycznie niestosowane. W trakcie zabiegu skóra jest płytko nacinana nożykiem. Kiedyś używano w tym celu specjalnych sprężynowych przyrządów, tzw. baneczników. Składały się one z 12-16 małych nożyków nacinających skórę po zwolnieniu sprężyny. W ten sposób krew była zasysana do wnętrza stawianej nad nacięciem bańki.

Stawianie baniek - kiedy można postawić bańki?

Na jakie dolegliwości pomaga stawianie baniek?

W przypadku bólów głowy bańki są stawiane na karku i barkach w segmencie kręgów od C-4 do C-6. Już po jednym zabiegu powinna nastąpić odczuwalna poprawa. Dopuszcza się jednak powtarzanie po jednej sesji przez kilka kolejnych dni. Zazwyczaj bóle głowy są powiązane z innymi dolegliwościami. Warto więc ustalić, co je wywołuje. Mogą być wynikiem podwyższonego ciśnienia krwi, problemów z kręgosłupem, wątrobą czy innym organem ciała³.

W przypadku migren zabiegi przynoszą jedynie złagodzenie bólu. Bańki przystawia się w tych samych miejscach co przy bólach głowy.

Zapalenie ucha środkowego, występujące najczęściej u niemowląt (u dzieci poniżej 1. roku życia nie należy stawiać baniek) i małych dzieci, leczy się za pomocą stawiania baniek w okolicy karku i barków, w segmencie kręgów szyjnych od C-3 do C-6. W stanach ostrych zaleca się jeden zabieg dziennie przez dwa dni, a w przewlekłych - do pięciu dni.

Szumy w uszach świadczą zazwyczaj o nieprawidłowym dopływie krwi do ucha wewnętrznego lub o problemach z kręgosłupem w odcinku szyjnym. A więc i w tym przypadku bańki stawia się w segmentach kręgów szyjnych od C-3 do C-6, wykonując po dwa-trzy zabiegi dziennie. Cykl kończy się po wykonaniu łącznie 15 zabiegów.

W przypadku bólów gardła będących następstwem zapalenia gardła, krtani czy migdałków, bańki są stawiane po obu stronach szyi.

Bóle żołądka, najczęściej wywoływane zapaleniem błony śluzowej, wymagają postawienia baniek na lewej połowie pleców w segmentach 8. i 9. odcinka piersiowego, w szczególnie bolesnych miejscach i w okolicy podbrzusza. Sesje powtarza się 3 razy w tygodniu przez 5 tygodni. Następnie zmniejsza się ich częstotliwość do jednego zabiegu co dwa tygodnie. Kontynuuje się je do nastąpienia poprawy.

Zapalenie trzustki objawia się zazwyczaj silnymi i nagłymi bólami po lewej stronie nadbrzusza. Zaleca się wówczas stawianie baniek na plecach w segmentach ostatniego kręgu piersiowego i pierwszego lędźwiowego oraz po lewej stronie nadbrzusza. Sesje powtarzane są co trzeci dzień przez 6 tygodni. Następnie raz w miesiącu, aż uzyskamy poprawę.

Zabiegi wykorzystujące bańki praktykuje się także w chorobach wątroby. Zarówno w ostrym, jak i przewlekłym zapaleniu, przy marskości i w zastojach krwi. Ułatwiają one regenerację tego narządu. Bańki stawiane są po prawej stronie podbrzusza oraz wzdłuż kręgów piersiowych po prawej stronie. Sesje są powtarzane przez 5 tygodni, po 5 tygodniowo. Po tym czasie częstotliwość zostaje zmniejszona do jednej sesji co dwa tygodnie, następnie do jednej w miesiącu. Kontynuuje się je, aż nastąpi poprawa.

Stawianie baniek nie pomoże w przypadku zatkania przez kamień przewodu żółciowego lub szyjki pęcherzyka żółciowego. Wtedy konieczna jest interwencja chirurga. Gdy dochodzi do innych problemów związanych z pęcherzykiem żółciowym i przewodami żółciowymi, stawia się bańki po prawej stronie nadbrzusza oraz po prawej stronie kręgosłupa na plecach - od łopatki do ostatniego żebra. Podobnie jak w przypadku problemów z wątrobą, zabiegi powtarza się przez 5 tygodni, po 5 tygodniowo. Następnie wykonuje się je co dwa tygodnie, a po nastąpieniu poprawy raz w miesiącu.

Przy problemach jelitowych, objawiających się wzdęciami, biegunką, bólami brzucha, wymiotami, zaparciami i podwyższoną temperaturą ciała, stawia się bańki obustronnie na plecach, na odcinku piersiowo-lędźwiowym w segmentach TH3-L3 oraz na brzuchu wokół pępka. Sesje powtarza się przez trzy kolejne dni, a następnie wykonuje się co 3-4 dni po jednym zabiegi do czasu, aż dolegliwości ustąpią. W przypadku zaparć jest ważne, aby bańki zostały postawione na odcinku lędźwiowym pleców po obu stronach kręgosłupa, a na przodzie tułowia po obu stronach okrężnicy.

W dolegliwościach kręgosłupa związanych ze zmianami zwyrodnieniowymi, np. zapaleniem stawów, a także z dyskopatią, zabiegi z zastosowaniem baniek są szczególnie korzystne. W stanach zapalnych stawia się je po obu stronach kręgosłupa, w przypadku zwyrodnienia - w odcinku lędźwiowym i szyjno-piersiowym, a gdy dochodzi do wypadnięcia dysku - w odcinku lędźwiowym. W wymienionych schorzeniach zaleca się naprzemienne stosowanie zabiegów stawiania baniek i masażu bańkami, tygodniu przez dwa miesiące, a następnie raz w miesiącu (przez dłuższy czas).

Za pomocą baniek leczy się także schorzenia reumatyczne. Stawia się je wówczas wokół chorego stawu. Ze względu na charakter choroby dochodzenie do zdrowia trwa stosunkowo długo. Zabiegi mają za zadanie złagodzić ból i stan zapalny, pobudzić przemianę materii oraz opóźnić lub zatrzymać rozwój zmian zwyrodnieniowych stawów. By osiągnąć jak najlepsze efekty, należy stawiać bańki co dwa, trzy lub cztery dni, w zależności od nasilenia dolegliwości. W miarę ich ustępowania częstotliwość zabiegów ulega ograniczeniu do jednego na tydzień lub dwa tygodnie.

W przypadku wystąpienia rwy kulszowej, która zazwyczaj spowodowana jest stanami zapalnymi dolnego odcinka kręgosłupa lędźwiowego lub stanami zapalnymi w stawie biodrowym, ból promieniuje od dolnego odcinka kręgosłupa przez nogę do stopy. Zaleca się wówczas stawianie baniek po obu stronach kręgosłupa na odcinku lędźwiowym, na bolących miejscach, pośladkach i udach. Zabiegi należy powtarzać dwa razy w tygodniu. Warto stosować je naprzemiennie z masażem bańkami.

Jak twierdzą praktycy, zabieg stawiania baniek w znacznym stopniu pomaga także na dolegliwości związane z nerkami. Często objawiają się one obrzękami policzków i powiek, podwyższeniem ciśnienia krwi, osłabieniem, bólami głowy czy zmniejszeniem wydalania moczu. W takich przypadkach poleca się stawianie baniek na styku odcinka piersiowo-lędźwiowego, po cztery bańki z każdej strony kręgosłupa, a także na brzuchu poniżej pępka, w pobliżu pęcherza moczowego. Zabiegi powtarzamy co pięć dni przez trzy miesiące, następnie co dwa tygodnie, aż nastąpi poprawa.

W przypadku zapalenia pęcherza moczowego bańki stawia się poniżej pępka, na pęcherzu i wzdłuż moczowodów. Sesje powtarza się w 2-tygodniowych odstępach, do ustąpienia dolegliwości.

Zabiegi wykorzystujące dobroczynny wpływ baniek na ludzki organizm są również stosowane w przypadku wystąpienia zaburzeń seksualnych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Zaburzenia seksualne u kobiet często mają podłoże psychiczne. Do najczęstszych należą nieosiąganie orgazmu lub doświadczanie bólu podczas stosunku, co z kolei przekłada się na brak odczuwania popędu płciowego. Problematyczna jest również kwestia nienaturalnie długiego czasu potrzebnego do osiągnięcia szczytowania. W takich przypadkach bańki stosuje się po wewnętrznej stronie ud, na kości krzyżowej i podbrzuszu w okolicy pęcherza moczowego. Zabiegi powtarza się 2-3 razy na tydzień przez trzy miesiące, a następnie ogranicza do jednego co 2-3 tygodnie⁴.

W przypadku zaburzeń miesiączkowania, które najczęściej są spowodowane stanami zapalnymi jajników i macicy, rozregulowaną pracą tarczycy i stresem, bańki stawia się na podbrzuszu, powyżej pępka lub w pachwinach po wewnętrznej stronie ud, a także po obydwu stronach odcinka lędźwiowego. Zabiegi powinno się wykonywać raz w tygodniu przez trzy miesiące. Jeśli poprawa nie jest w pełni satysfakcjonująca, należy je nadal stosować raz na 3 tygodnie.

Zaburzenia seksualne u mężczyzn polegają głównie na niemożności odbycia stosunku płciowego, a także wiążą się z trudnościami w poczęciu potomstwa. Okresowa impotencja może spotkać każdego mężczyznę z powodu przedłużającego się stresu czy problemów życiowych. W przypadku długotrwałej impotencji zaleca się stawianie baniek w okolicy kości krzyżowej, na podbrzuszu poniżej pępka i w pachwinach oraz po wewnętrznej i zewnętrznej stronie ud. Sesje początkowo powinno się powtarzać trzy razy w tygodniu przez trzy tygodnie. Następnie raz na dwa-trzy tygodnie.

Częstym problemem, występującym u mężczyzn, są zaburzenia pracy gruczołu krokowego, czyli prostaty. Wynikają one zazwyczaj z zakażeń przenikających z sąsiednich narządów - nerek, pęcherza moczowego, cewki moczowej czy też jelit. Najczęściej objawiają się bolesnym oddawaniem moczu, uciskiem w kroczu i bólami w krzyżu. W takim przypadku stawia się bańki w okolicy kości krzyżowej, na podbrzuszu, w pachwinach oraz po obu stronach odcinka lędźwiowego kręgosłupa. W stanach zaostrzenia dolegliwości zabieg powinien być powtarzany co drugi dzień przez trzy tygodnie. W stanach przewlekłych sesje stosuje się przez dłuższy czas co pięć dni, aż do wyleczenia.

Jak wykonać masaż bańkami i na co on pomaga?

Tradycyjna medycyna chińska opiera się na teorii, która zakłada, że w ludzkim organizmie kanałami zwanymi meridianami krąży energia. Aby pobudzić jej przepływ i zlikwidować ewentualne zatory, stosuje się bańki. Jednym ze sposobów ich wykorzystania jest masaż próżniowy, który oddziałuje na skórę, tkanki podskórne i mięśnie. Zwiększa on ukrwienie tkanek, przyczyniając się do ich lepszego odżywienia i szybszego odpływu krwi żylnej oraz limfy, co z kolei powoduje usunięcie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii i toksyn. Masaż leczniczy wykonywany bańkami jest wykorzystywany w leczeniu zespołów bólowych oraz schorzeń mięśni, stawów i kręgosłupa. Masaż można również przeprowadzić za pomocą baniek bezogniowych, a wtedy stanowi on doskonały zabieg antycellulitowy, rodzaj drenażu limfatycznego, dzięki któremu zwiększa się przepływ krwi w tkance podskórnej. Ponadto przyspiesza proces przemiany materii, co przyczynia się do szybszego rozbicia i spalania nagromadzonej tkanki tłuszczowej.

Niewątpliwie masaż wykonany z użyciem baniek jest jednym z najlepszych sposobów poradzenia sobie z napięciem mięśni, szczególnie w stanach stresu i wzmożonego napięcia nerwowego. Odpręża i rozluźnia. Jeden zabieg powinien trwać 15-20 minut. Najlepiej przeprowadzać go co dwa dni. Wówczas komórki organizmu mają czas na regenerację. W przypadku zbyt częstego stosowania, np. codziennego, może przynieść odwrotny skutek. Zazwyczaj wystarczy dziesięć regularnych zabiegów, aby efekty były zauważalne. W przypadku przewlekłych dolegliwości z masażu powinno się korzystać z tygodniowymi przerwami.

Stawianie baniek a medycyna konwencjonalna

Zabiegi z zastosowaniem baniek wpływają na funkcjonowanie całego organizmu.

• Rozszerzają naczynia krwionośne, poprawiają krążenie skórne i oddychanie przez skórę.
• Zwiększają poziom uelastycznienia skóry oraz wydzielanie potu i substancji toksycznych.
• Usprawniają pracę stawów i mięśni.
• Zabiegi silnie stymulują układ nerwowy, wpływając bezpośrednio na włókna nerwowe i stan nerwów rdzeniowych układu wegetatywnego.
• Bańki regulują również pracę układu pokarmowego, oddechowego oraz metabolizm.
• Przyczyniają się do szybszego oczyszczania organizmu i pobudzają jego naturalne procesy obronne.

W Polsce najczęściej zalecane są bańki ogniowe, głównie w przypadku wystąpienia chorób zapalnych układu oddechowego. Stosuje się je jako terapię domową. Jednak zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia uprawnienia do wykonywania tego zabiegu mają również pielęgniarki⁵. Można go łączyć z innymi metodami leczenia. Jak twierdzą praktycy, stawianie baniek pozwala w znaczny sposób zmniejszyć ilość podawanych leków oraz skrócić czas choroby.

Bibliografia